កន្លែងកំសាន្តដ៏ញាក់សាច់ នៅក្នុងទ្រុងមរណៈ លើទឹកដីអូស្ត្រាលី
អូស្ត្រាលី៖ ឆក Crocosaurus គឺជាទីកន្លែងចិញ្ចឹម សត្វសាហាវមួយ នៅក្នុងទីក្រុង Darwin ប្រទេសអូស្ត្រាលី ដែលវាជាកន្លែងដែល អ្នកទេសចរនិយមភាពស្រៀវខ្លួន ចូលទៅសាកល្បងលេង នៅទីនេះ ពីព្រោះវាជារមណីយដ្ឋានមួយ ដ៏គួរឲ្យញាក់សាច់ផងដែរ ដែលគេហៅថា ទ្រុងមរណៈ។អ្នកដែលចូលមកកំសាន្ត គឺគេ ត្រូវចុះទឹកក្នុងទ្រុងកែវមួយ ដែលអាចមើលឃើញសត្វ សាហាវនៅពីក្រៅទ្រុង នោះដូចជាក្រពើ ជាដើម។ ក្រៅពីក្រពើហើយនោះ ក៏មានអណ្តើកសមុទ្រ និងប្រភេទត្រី ដែលរស់នៅក្នុងសមុទ្រផងដែរ៕
លែងព្រួយបារម្មណ៍ ទូរស័ព្ទដៃអស់ថ្មទៀតហើយ ជាមួយនឹងអេក្រង់សាកថ្មទូរស័ព្ទស្វ័យប្រវត្តិ
កាលពីមុនមានបច្ចេកវិទ្យា ដែលអាចរក្សាទីតាំងទូរស័ព្ទរបស់អ្នក នៅពេលដែលថ្មអស់ ឬ អាចផ្ញើរសារបានមួយ នៅពេលដែលថ្មអស់ ចុះបើមានទូរស័ព្ទដែលប្រើប្រាស់ មិនចេះអស់ថ្ម តើអ្នកនឹងទិញប្រើដែរ ឬ ទេ?
គ្រាន់តែលឺដំណឹងនេះភ្លាម វាបានធ្វើឲ្យមនុស្សជាច្រើន មានការចាប់អារម្មណ៍ ពីបច្ចេកវិទ្យាថ្មីមួយហៅថា Wysips ដែលប្រើប្រាស់កញ្ចក់មួយផ្ទាំង ធ្វើជាអេក្រង់ទូរស័ព្ទ វាអាចស្រូបយកថាមពលពន្លឺ បំលែងទៅជាថាមពលកំលាំងអគ្គីសនី សាកថ្មទូរស័ព្ទដោយស្វ័យប្រវត្តិ។
កញ្ចក់ថ្លា Crystals នេះអាចដាក់នៅពីលើអេក្រង់ទូរស័ព្ទ ឬ ក្ដារចុច Tablet និងនាឡិកាទំនើបផងបានផងដែរ។ ថាមពលពន្លឺ ១០នាទី អាចបំលែងទៅជាថាមពលអគ្គីសនី ថ្មទូរស័ព្ទ៤នាទី។
តើប្រិយមិត្តយល់យ៉ាងណាចំពោះ គំនិតច្នៃប្រឌិតថ្មីមួយនេះ? បើវាបានមកដល់កម្ពុជា តើអ្នកនឹងទិញវាប្រើដែរ ឬ ទេ?
ទ្រាំមិនបានស្ទុះឡើងលើឆាកចាប់ឱបCan Lo Lo
ថ្មីៗនេះដែរ កំពូលតារាម៉ូដែលសិចស៊ីលំដាប់ពិភពលោក នាង Can Lo
Lo បានបង្ហាញខ្លួននៅក្នុងកម្មវិធីមួយដែលធ្វើនៅឡើងនៅក្នុងបារ ក្នុងទីក្រុង Wuxi បានរងគ្រោះព្រោះតែអសន្តិសុខ។
កាលពីថ្ងៃទី ៦ ខែ កញ្ញា កន្លងទៅ Can Lo Lo បានបង្ហាញខ្លួននៅក្នុងបារមួយ ដែលធ្វើឡើងនៅទីក្រុង Wuxi ក្នុងខេត្ត Jiangsu ប្រទេសចិន ។
ក្នុងកម្មវិធីនេះដែរ Can Lo Lo បានស្លៀកពាក់ រ៉ូបពណ៌ខ្មៅ ដែលជារ៉ូបឈុតថ្មី ដោយច្នៃ ឲ្យឃើញសុដន់មួយប្រឡោះ និងបង្ហាញសាច់ភ្លៅ ឡើងសស្ងាច។ជាមួយនឹងវត្តមាននាង Can Lo Lo បានធ្វើឲ្យបារមួយក្នុងទីក្រុងខាងលើ បានណែនណាន់តាន់តាប់ ដោយមានភ្ញៀវចូលរួមជាង ១០០០ នាក់ ។ តែទោះបីជាយ៉ាងនេះក្តី ការសម្តែងរបស់ Can Lo Lo បានប្រែក្លាយទៅជារឿងអាក្រក់ ខណៈដែលអ្នកគាំទ្រប្រុសម្នាក់ស្ទុះឡើងលើឆាក ចាប់ឱប Can Lo Lo យ៉ាងពុះកញ្ជ្រោល។
គ្រោះថ្នាក់នេះបានក្លាយជារឿងវឹកវរ សម្រាប់សន្តិសុខ ។ ដោយឡែកទាក់ទិននិងបញ្ហានេះដែរ ត្រូវបានមនុស្សជាច្រើនបានចោទសួរសំណួរ អំពី ភាពសន្តិសុខនៅក្នុងបារនេះ តែគ្មាននរណាម្នាក់ហានចេញមុខ បកស្រាយ និងឲ្យហេតុផលនោះទេ។
បញ្ជាក់ផងដែរថា នេះ មិនមែនជាលើកដំបូងរបស់ Can Lo Lo នោះទេ ដែលត្រូវបានអ្នកគាំទ្រឡើងលើឆាក ចាប់ថើប និង ជញ្ជក់មាត់នាង ខណៈដែលនាងសម្តែងនៅ Wuhu ,Anhui នៅចិន កាលពីថ្ងៃទី ១៧ ខែ សីហា ឆ្នាំ ២០១៣ នេះ ៕
ភ្នំពេញៈ សកម្មជនដីធ្លីមកពីសហគមន៍បឹងកក់
និងបុរីកីឡាប្រមាណជាង ១០០នាក់ កាលពីព្រឹកម្សិលមិញ
បានប្រមូលផ្ដុំគ្នាតវ៉ានៅលើទ្រូងផ្លូវព្រះមុនីវង្ស
មុខសាលារាជធានីដើម្បីទាមទារឲ្យអាជ្ញាធរពន្លឿននីតិវិធីដោះស្រាយ
ជម្លោះដីធ្លីដ៏រ៉ាំរ៉ៃរបស់ពួកគាត់
ឲ្យបានសម្រេចមុនថ្ងៃបោះឆ្នោតមកដល់។
ការតវ៉ារបស់ប្រជាពលរដ្ឋទាំងនេះ ធ្វើឡើងខណៈដែលគណបក្សនយោបាយនីមួយៗ រួមទាំងគណបក្សប្រជាជនកំពុងឃោសនាពីគោលនយោបាយ«អភិវឌ្ឍន៍ សេដ្ឋកិច្ច និងកំណែទម្រង់ដីធ្លី» របស់ខ្លួន ដើម្បីស្វែងរកសំឡេងគាំទ្រនៅក្នុងអំឡុងនៃយុទ្ធនាការឃោសនា បោះឆ្នោត។
ក្រុមអ្នកភូមិបានសម្តែងនូវក្ដីបារម្ភថា ក្រោយថ្ងៃបោះឆ្នោតពួកគាត់អាចនឹងត្រូវបណ្ដេញចេញពីលំនៅឋាន ដោយបង្ខំសាជាថ្មី ប្រសិនបើអាជ្ញាធរមិនគិតគូរដោះស្រាយបញ្ហាវិវាទដីធ្លីឲ្យពួកគាត់ ឲ្យបានរួចរាល់មុនថ្ងៃបោះឆ្នោតទេនោះ។
លោកយាយ ង៉ែត ឃុន អាយុ ៧៣ឆ្នាំ អ្នកភូមិបឹងកក់ បានថ្លែងថា៖«ខ្ញុំចង់បានដំណោះស្រាយផ្ដល់ប្លង់កម្មសិទ្ធិពិត ប្រាកដមុនថ្ងៃបោះឆ្នោតចូលមកដល់។ ខ្ញុំឈប់ជឿការសន្យាអ្វីទាំងអស់ ព្រោះបទពិសោធជាច្រើនឆ្នាំកន្លងមកវាគ្រប់គ្រាន់សម្រាប់ខ្ញុំនិង សហគមន៍យើងខ្ញុំហើយ»។
ចំណែកអ្នកស្រី ជុំ ង៉ាន់ មកពីសហគមន៍បុរីកីឡា បាននិយាយថា ចាប់តាំងពីព្រឹត្តិការណ៍ថ្ងៃទី០៣ មករាឆ្នាំ២០១២ មកប្រជាពលរដ្ឋក្រីក្រក្នុងសហគមន៍របស់គាត់ អស់ជំនឿលើការសន្យារបស់អាជ្ញាធរទៀតហើយ។ អ្នកស្រីបន្តថា៖«យើងខ្ញុំបារម្ភខ្លាចក្រោយថ្ងៃបោះឆ្នោត អាជ្ញាធរបណ្ដេញយើងខ្ញុំចេញពីរាជធានីទៅកាន់តំបន់ដាច់ស្រយាលណា មួយ ព្រោះអាជ្ញាធរមិនដែលអនុវត្តតាមអ្វីដែលខ្លួនបានសន្យានោះទេ»។
ចាប់តាំងពីម៉ោង៨ព្រឹកក្រុមអ្នកតវ៉ា បាននាំគ្នាឈរនៅលើទ្រូងផ្លូវជាអ្វីដែលសមត្ថកិច្ចអះអាងថា ជាការបង្កភាពកកស្ទះចរាចរណ៍ និងភាពឥតសណ្ដាប់ធ្នាប់នៅលើដងផ្លូវសាធារណៈ។ សមត្ថកិច្ច បានអំពាវនាវម្ដងហើយម្ដងទៀត សុំឲ្យក្រុមអ្នកតវ៉ា ចាកចេញពីទ្រូងផ្លូវ ប៉ុន្តែក្រុមអ្នកភូមិនៅតែមានៈមិនព្រមចាកចេញឡើយ។ នៅម៉ោងប្រមាណ២និង២៥នាទី រសៀល ក្រុមសមត្ថកិច្ចបាននាំគ្នាចាប់សែងអ្នកភូមិមួយចំនួនចេញពីទ្រូង ផ្លូវ ដែលក្នុងចំណាត់ការនោះ មានការប្រទូសរ៉ាយគ្នាធ្វើឲ្យស្ត្រីពីរនាក់រងរបួសធ្ងន់។
សកម្មជនស្ត្រីនិងដីធ្លី នៃសហគមន៍បឹងកក់ អ្នកស្រី បូវ សោភា ដែលទទួលបានការជួយព្យាបាលពីអង្គការលីកាដូ បានប្រាប់ភ្នំពេញ ប៉ុស្តិ៍ថា ក្នុងពេលប្រទូសរ៉ាយនោះ ក្រុមសន្តិសុខ បានវាយទាត់ធាក់គាត់ និងអ្នកស្រីខែក ចាន់រស្មី ដែលកំពុងមានគភ៌ជាច្រើនជើងចំ ពោះនិងប្រដាប់ភេទ បណ្ដាលឲ្យគាត់ចុកឆ្អល់ ចំណែកអ្នកស្រី ខែក ចាន់រស្មី បានធ្លាក់ឈាម នឹងដួលសន្លប់ភ្លាមៗនៅនឹងកន្លែង។ អ្នកស្រីបានថ្លែងថា៖ «ពួកគេបានចាប់ហែកអាវ និងខោរបស់ខ្ញុំ ហើយបានធាក់ចំ ប្រដាប់ភេទរបស់ខ្ញុំ ចំនួន២ជើង និងទាត់ចំ ពោះខ្ញុំមួយជើង បណ្ដាលឲ្យចុកឆ្អល់ស្ទើរទ្រាំពុំបាន»។
អ្នកស្រី ខែក ចាន់រស្មី
ដែលត្រូវបានបញ្ជូនទៅកាន់គ្លីនិកឯកជនមួយ ឈ្មោះលីនី
ដើម្បីសង្គ្រោះនោះ បានរួចផុតពីគ្រោះថ្នាក់ដល់អាយុជីវិត
ប៉ុន្តែទារកនៅក្នុងផ្ទៃនាងអាយុពីរខែកន្លះ ត្រូវបានបាត់បង់។
គិលានុបដ្ឋាយិកាម្នាក់នៃគ្លីនិកនេះ ដែលស្នើសុំមិនបញ្ចេញឈ្មោះបាននិយាយថា៖«ដោយសារទារក មានការប៉ះទង្គិចធ្ងន់ធ្ងរពេក បណ្ដាលឲ្យស្លាប់នៅក្នុងពោះ ដូច្នេះយើងមិនអាចជួយសង្គ្រោះបានទេ ប៉ុន្តែស្ត្រីជាម្ដាយរួចផុតពីគ្រោះថ្នាក់ហើយ»។
អ្នកស្រី ខែក ចាន់រស្មី បាននិយាយទាំងទឹកមុខស្លេកស្លាំងថា ៖«កូនក្នុងផ្ទៃខ្ញុំបាត់បង់ហើយ ខ្ញុំឈឺចាប់ណាស់នៅពេលនេះ គ្រូពេទ្យប្រាប់ខ្ញុំថាខ្ញុំមិនអាចមានកូនទៀតបានឡើយ»។
តំណាងសកម្មជនស្ត្រី និង ដីធ្លី នៃសហគមន៍បឹងកក់ អ្នកស្រី ទេព វន្នី បានរិះគន់ដោយចាត់ទុកចំណាត់ការរបស់អាជ្ញាធរខណ្ឌដូនពេញថា«ជាការ ប្រើអំពើហិង្សាយ៉ាងឃោរឃៅនិងអមនុស្សធម៌ប្រឆាំងនឹងស្ត្រី»។
អ្នកស្រីបានថ្លែងថា៖«យើងខ្ញុំគ្រាន់តែតវ៉ាទាមទារសូមឲ្យ អាជ្ញាធរ ដោះស្រាយបញ្ហាដីធ្លីរបស់សហគមន៍យើងខ្ញុំ ប៉ុន្តែអាជ្ញាធរបែរជាប្រើវិធានការហិង្សាមកលើយើងខ្ញុំជាស្ត្រី បែបនេះទៅវិញ»។
ក្រុមអង្គការក្រៅរដ្ឋាភិបាលដែលឃ្លាំមើលពីបញ្ហានេះបានចេញ សេចក្ដីថ្លែងការណ៍ភ្លាមៗផងដែរ កាលពីល្ងាចម្សិលមិញ ដោយចាត់ទុកវិធានការបង្ក្រាបនោះថា ជាអំពើ«រំលោភច្បាប់ និងសិទ្ធិមនុស្សយ៉ាងធ្ងន់ធ្ងរ»។
លោក យី សុខសាន្ត មន្ត្រីស៊ើបអង្កេតជាន់ខ្ពស់នៃសមាគមសិទ្ធិមនុស្សអាដហុក បានថ្លែងថា សង្គមស៊ីវិល មិនចង់ឃើញការប្រើប្រាស់កម្លាំងវាយបង្ក្រាបទៅលើក្រុមស្ត្រីអ្នក តវ៉ាដីធ្លីបែបនេះទេ ព្រោះវាជាអំពើហិង្សារំលោភសិទ្ធិមនុស្សយ៉ាងធ្ងន់ធ្ងរ។ លោកបានបន្ថែមថា៖ «យើងចង់សួរថា តើករណីទំនាស់ដីធ្លីដែលនៅសេសសល់តិចតួចក្នុងតំបន់បឹងកក់នេះ អាជ្ញាធរមានឆន្ទៈដោះឬគ្មាន? បើមានកុំបាច់ចាំពន្យារពេល ដោះតែម្ដងទៅ តែបើគ្មានទេពង្រីកអគារពន្ធនាគារបន្ថែម សម្រាប់ឃុំខ្លួនពលរដ្ឋដែលតវ៉ាទាំងនោះ ព្រោះពួកគាត់ពិតជាមិននៅស្ងៀមទេ ពួកគាត់នឹងតវ៉ារហូតដល់ទីបំផុត ហើយភាពអនាធិបតេយ្យនឹងកើតមានជារៀងរាល់ថ្ងៃនៅលើដងផ្លូវ»។
លោកអំ សំអាត មន្ត្រីជាន់ខ្ពស់អង្គការសិទ្ធិមនុស្សលីកាដូ បានថ្លែងថា៖ «ការបង្ក្រាបដោយហិង្សាមកលើក្រុមអ្នកតវ៉ាជាស្ត្រី ដោយក្រុមសមត្ថកិច្ចពេលនេះ គឺជាការខាតបង់ដ៏ធំមួយរបស់គណបក្ស កាន់អំណាចនាពេលបច្ចុប្បន្ន គឺគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា ព្រោះពេលនេះ ជារដូវកាលនៃការឃោសនារកសំឡេងឆ្នោត»។ លោកបន្តថា គណបក្សប្រជាជន អាចទាក់ទាញសំឡេងគាំទ្រមកវិញបានប្រសិនបើករណីដីធ្លីនៅក្នុង តំបន់បឹងកក់ បុរីកីឡា និងតំបន់ផ្សេងៗទៀតទូទាំងប្រទេសត្រូវបានដោះស្រាយជាស្ថាពរមុនថ្ងៃ បោះឆ្នោតមកដល់»។
ពាក់ព័ន្ធទៅនឹងបញ្ហានេះ ក្រុមមន្ត្រីគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា មិនអាចទំនាក់ទំនងសុំការអធិប្បាយបានឡើយកាលពីម្សិលមិញ ហើយលោក ឡុង ឌីម៉ង់ អ្នកនាំពាក្យសាលារាជធានីភ្នំពេញ បានបដិសេធមិនព្រមផ្ដល់អត្ថាធិប្បាយឡើយជុំវិញបញ្ហានេះ៕
បន្ទាយមានជ័យៈ រយៈពេលជាងមួយឆ្នាំមកហើយ ចាប់តាំងពីលោក
សាត សេប មេដឹកនាំសហជីព ត្រូវបានបញ្ឈប់ពីកាស៊ីណូត្រូពីកាណា
នៅក្នុងទីក្រុងប៉ោយប៉ែត ដោយការបញ្ឈប់នេះបានធ្វើឲ្យមានកូដកម្ម
ហើយសមាជិកជាន់ខ្ពស់នៃសហព័ន្ធបុគ្គលិកវិស័យទេសចរណ៍
និងសេវាកម្មកម្ពុជាត្រូវបានបណ្តេញចេញពីបន្ទប់លេងល្បែងនៅក្នុង
កាស៊ីណូ។
លោក សេប បានអះអាងកាលពីម្សិលមិញថា៖ «ចាប់តាំងពីពេលនោះមក ក្រុមហ៊ុនបានបញ្ចប់កិច្ចសន្យាកម្មករប្រហែល ៣០០ នាក់។ កម្មករមួយចំនួនទទួលបានសំណង ប៉ុន្តែមិនគ្រប់ចំនួន ដែលពួកគេមានសិទិ្ធទទួលបានតាមច្បាប់នោះឡើយ»។
សេចក្តីសម្រេចពីមន្ទីរការងារខេត្តហើយក្រុមប្រឹក្សាអាជ្ញាកណ្តាល បានបង្គាប់ឲ្យទទួលយកលោក សេប ចូលធ្វើការវិញ។ លោក សេប បានធ្វើការឲ្យកាស៊ីណូជាង ១០ ឆ្នាំ។ រហូតមកដល់ថ្ងៃនេះ លោកត្រូវបានគេហាមឃាត់ពីកាស៊ីណូ ហើយលោកថា ក្រុមហ៊ុននៅជំពាក់ប្រាក់លោកជាច្រើន។ នាប៉ុន្មានសប្តាហ៍ថ្មីៗនេះ បុគ្គលិករាប់រយនាក់ ដែលមិនពេញចិត្តនឹងលក្ខខណ្ឌការងារ បានធ្វើបាតុកម្មនៅកាស៊ីណូលេចធ្លោបំផុតនៅព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា គឺ កាស៊ីណូ ណាហ្គាវើល ក្នុងរាជធានីភ្នំពេញ។
ប៉ុន្តែឆ្ងាយពីរាជធានីបុគ្គលិក និង សហជីពបានថ្លែងថា ករណីលោក សេប គឺជាឧទាហរណ៍នៃការប្រព្រឹត្តមកលើ និយោជិតខុសច្បាប់ និងក្រោមស្តង់ដារដែលជាញឹកញាប់ពុំត្រូវបានគេកត់សម្គាល់ឡើយនៅ ទីក្រុងប៉ោយប៉ែត។
កញ្ញា មាលីស (មិនមែនជាឈ្មោះពិតប្រាកដ)ជាបុគ្គលិកនៅសណ្ឋាគារ និងកាស៊ីណូហូលីដេផាលេសបានថ្លែងថា៖«លក្ខខណ្ឌការងារនៅទីនេះគឺមិន ល្អទេ»។
កញ្ញាបានបន្ថែមថា បន្ទាប់ពីធ្វើការជាង ៥ ឆ្នាំនៅកាស៊ីណូ នាងនៅតែធ្វើការប្តូរវេន ដែលពុំធ្វើឲ្យកញ្ញាដេកសម្រាកតាមទម្លាប់ធម្មតារបស់ខ្លួនបានឡើយ។
កញ្ញា បានឲ្យដឹងទៀតថា៖ «ខ្ញុំនៅតែធ្វើការពីម៉ោង ៧ យប់ដល់ម៉ោង ៣ ព្រឹក ហើយយើងត្រូវគេព្រមានជាលាយ លក្ខណ៍អក្សរ ប្រសិនបើអតិថិជនត្អូញត្អែរពីការបំពេញការងារមិនបានល្អរបស់យើង។ បន្ទាប់មក គេនឹងបញ្ឈប់យើង»។ នៅពេលកញ្ញា ម៉ាលីស ថ្លែងប្រាប់អ្នកយកព័ត៌មានភ្នំពេញ ប៉ុស្តិ៍ កញ្ញា កំពុងដើរតាមផ្លូវងងឹតនៅខាងក្រៅកាស៊ីណូ ដើម្បីរកទិញអាហារ។ កញ្ញាបន្តថា៖ «អាហារនៅកាស៊ីណូមិនល្អទេ»។
បុគ្គលិកដទៃទៀតបានថ្លែងថា កាស៊ីណូបានកាត់ប្រាក់ពីប្រាក់ខែរបស់ពួកគេសម្រាប់ម្ហូបអាហារទោះ បីពួកគេហូបឬមិនហូបក៏ដោយហើយសម្រាប់ការដឹកជញ្ជូនតាមរថយន្តគឺ មានមនុស្សជិះច្រើនកកកុញ។
ពន្លឺភ្លើងភ្លឺចែងចាំងនៅកាស៊ីណូក្នុងទីក្រុងប៉ោយប៉ែតគឺស្ថិត នៅរវាងច្រកពិនិត្យលិខិតឆ្លងដែនកម្ពុជា និងថៃ។ ថៃពុំត្រូវបានអនុញ្ញាតឲ្យលេងល្បែងក្នុងប្រទេសគេទេ ហើយជនជាតិថៃ អាចឆ្លងកាត់ព្រំដែន ចូលក្នុងតំបន់កាស៊ីណូដោយពុំចាំបាច់ឆ្លងកាត់ប៉ុស្តិ៍ត្រួតពិនិត្យ លិខិតឆ្លងដែនកម្ពុជាឡើយ។ ប្រជាជនកម្ពុជាក៏អាចចូលទៅក្នុងតំបន់នោះបានដែរ ប៉ុន្តែ តាមច្បាប់មិនអាចលេងល្បែងនៅកាស៊ីណូឡើយ តែតាមពិតគេឃើញប្រជាជនកម្ពុជាជាច្រើនបានលេងល្បែងនៅទីនោះ។
បុគ្គលិកម្នាក់
ដែលភ័យខ្លាចត្រូវគេបញ្ឈប់ពីការងារប្រសិនបើឈ្មោះរបស់គាត់ត្រូវ
បានបោះពុម្ពផ្សាយនោះ បានថ្លែងថា៖
«កាស៊ីណូខ្ញុំអនុញ្ញាតឲ្យអតិថិជនខ្មែរលេង២៤ ម៉ោង ក្នុងមួយថ្ងៃ។
វាងាយស្រួល។ នៅពេលប្រជាជនកម្ពុជានៅក្នុងកាស៊ីណូ គេបិទកាមេរ៉ា»។
លោកបន្តថា ប្រជាជនកម្ពុជាជាច្រើននាក់បានព្យាយាមនិយាយថៃនៅពេលពួកគេចូលទៅ ក្នុងកាស៊ីណូ ប៉ុន្តែ លោកបានបន្ថែមថា នេះមិនមែនងាយស្រួលសង្កេតមើលទេ។ លោកបានបន្ថែមថា៖«ជាញឹកញាប់នៅពេលពួកគេចាញ់ពួកគេស្រែកជេរជា ភាសាខ្មែរ»។បុគ្គលិករូបនេះបានបន្ថែមថា បុគ្គលិកនៅកាស៊ីណូមិនចង់ធ្វើសកម្មភាពមិនស្របច្បាប់ទេ ប៉ុន្តែពួកគេពុំមានអំណាចជំទាស់ឡើយ។
បុគ្គលិកកាស៊ីណូ ហូលីដេផាលេសម្នាក់បានបន្តថា៖ «អាជ្ញាធរហាក់បីដូចជាមិនមើលបញ្ហានេះទេ ប្រហែលពួកគេត្រូវការសំណូកពីកាស៊ីណូ»។ បុរសម្នាក់ ជាបុគ្គលិកមានបទពិសោធពាក់ឯកសណ្ឋានបានថ្លែងថា ក្រសួងមហាផ្ទៃមានករណីយកិច្ចបញ្ឈប់សកម្មភាពខុសច្បាប់។ សន្តិសុខពីហូលីដេផាលេស ដែលប្រាប់ឈ្មោះថា ស្រី លាភ បានថ្លែងថា ប្រជាជនកម្ពុជាពុំត្រូវបានអនុញ្ញាតឲ្យលេងល្បែងនៅកាស៊ីណូទេ។ កញ្ញាបានបន្ថែមថា៖ «ប៉ុន្តែ ពេលខ្លះ យើងមិនមែនតែងតែធ្វើតាមវិធានទាំងនោះឡើយ»។
តំណាងពី ត្រូពីកាណា បានបដិសេធមិនផ្តល់ការអត្ថាធិប្បាយទេ ខណៈលោក ខេង ស៊ុំ ស្នងការនគរបាលខេត្តបន្ទាយមានជ័យ បានថ្លែងថា លោកពុំដឹងអំពីសកម្មភាពខុសច្បាប់នៅកាស៊ីណូ ប៉ោយប៉ែតឡើយ។ លោកបានបន្ថែមថា៖«នគរបាលសន្តិសុខកណ្តាលនៅក្រសួងមហាផ្ទៃនៅរាជធានី ភ្នំពេញ មានករណីយកិច្ចត្រូវស៊ើបអង្កេត»។
លោក សុខ ផល ប្រធាននាយកដ្ឋានកណ្ដាលសន្តិសុខនៃក្រសួងមហាផ្ទៃបានថ្លែងថា លោកជាប់រវល់ ដោយបង្វែរសំណួរឲ្យទៅសួរនគរបាលជាតិវិញ ដែលភ្នំពេញ ប៉ុស្តិ៍ មិនអាចទាក់ទងអ្នកនាំពាក្យសុំការអត្ថាធិប្បាយបានទេ។
លោក Dave Welsh នាយកប្រចាំប្រទេសនៃមជ្ឈមណ្ឌលអាមេរិកដើម្បីសាមគ្គីភាពការងារ អន្តរជាតិ បានថ្លែងថា អាជ្ញាធរពុំបានធ្វើគ្រប់គ្រាន់ដើម្បីធានាថា កាស៊ីណូ ដែលភាគច្រើនជារបស់បរទេសមិនបានគោរពតាមច្បាប់កម្ពុជាទេ។ លោកបានបន្ថែមថា៖ «គ្មានកាស៊ីណូគោរពតាមច្បាប់ និងសេរីភាពបង្កើតសហជីពឡើយ»។
លោក Welsh បានបន្ថែមថា សិទិ្ធរបស់កម្មករនៅតែស្ថិតក្នុងគ្រោះថ្នាក់ ប្រសិនបើសេរីភាពបង្កើតសហជីពនៅតែគ្មានចំពោះកម្មករនៅទីក្រុង ប៉ោយប៉ែត។ លោកបានឲ្យដឹងទៀតថា៖ «អំណាចក្រុមហ៊ុនបរទេសកំពុងតែកំណត់លក្ខខណ្ឌការងារនៅទីក្រុង ប៉ោយប៉ែត»។
លោក សេប ប្រធានសហជីព ដែលត្រូវបានបញ្ឈប់នោះ នៅតែតំណាងនិយោជិកជាង១០០ នាក់នៅត្រូពីកាណា បើទោះបីជានៅឆ្ងាយក៏ដោយ។ លោកបានថ្លែងថា លក្ខខណ្ឌការងារនៅកាស៊ីណូបានល្អប្រសើរឡើង ចាប់តាំងពីកើតមានកូដកម្ម។ លោកបន្តថា៖ «កាស៊ីណូបានផ្លាស់ប្តូររដ្ឋបាលរបស់ខ្លួនពីថៃមកខ្មែរ។ ឥឡូវនេះ គេគោរពតាមថ្ងៃឈប់សម្រាកប្រចាំឆ្នាំរបស់ខ្មែរ»។
ប៉ុន្តែ ប្រាក់អតីតភាពការងារនៅតែពុំទាន់បង់ហើយកម្មករនៅតែទទួលប្រាក់ខែ ជាប្រាក់បាត ដែលពួកគេត្រូវប្តូរជាប្រាក់រៀល។
ទោះជាយ៉ាងណា បុគ្គលិកនៅកាស៊ីណូត្រូពីកាណាម្នាក់ ដែលបដិសេធមិនបញ្ចេញឈ្មោះ បានថ្លែងថា លក្ខខណ្ឌការងារបានល្អប្រសើរឡើងចាប់តាំងពីកូដកម្មមក។ លោកបានបន្តថា៖ «មេការនៅកាស៊ីណូនេះបានផ្តល់ឱកាសឲ្យខ្ញុំដើម្បីរៀននិងនិយាយ ភាសាថៃ។ លក្ខខណ្ឌការងារល្អប្រសើរឥឡូវនេះ»៕
កាលពីថ្ងៃទី ៦ ខែ កញ្ញា កន្លងទៅ Can Lo Lo បានបង្ហាញខ្លួននៅក្នុងបារមួយ ដែលធ្វើឡើងនៅទីក្រុង Wuxi ក្នុងខេត្ត Jiangsu ប្រទេសចិន ។
ក្នុងកម្មវិធីនេះដែរ Can Lo Lo បានស្លៀកពាក់ រ៉ូបពណ៌ខ្មៅ ដែលជារ៉ូបឈុតថ្មី ដោយច្នៃ ឲ្យឃើញសុដន់មួយប្រឡោះ និងបង្ហាញសាច់ភ្លៅ ឡើងសស្ងាច។ជាមួយនឹងវត្តមាននាង Can Lo Lo បានធ្វើឲ្យបារមួយក្នុងទីក្រុងខាងលើ បានណែនណាន់តាន់តាប់ ដោយមានភ្ញៀវចូលរួមជាង ១០០០ នាក់ ។ តែទោះបីជាយ៉ាងនេះក្តី ការសម្តែងរបស់ Can Lo Lo បានប្រែក្លាយទៅជារឿងអាក្រក់ ខណៈដែលអ្នកគាំទ្រប្រុសម្នាក់ស្ទុះឡើងលើឆាក ចាប់ឱប Can Lo Lo យ៉ាងពុះកញ្ជ្រោល។
គ្រោះថ្នាក់នេះបានក្លាយជារឿងវឹកវរ សម្រាប់សន្តិសុខ ។ ដោយឡែកទាក់ទិននិងបញ្ហានេះដែរ ត្រូវបានមនុស្សជាច្រើនបានចោទសួរសំណួរ អំពី ភាពសន្តិសុខនៅក្នុងបារនេះ តែគ្មាននរណាម្នាក់ហានចេញមុខ បកស្រាយ និងឲ្យហេតុផលនោះទេ។
បញ្ជាក់ផងដែរថា នេះ មិនមែនជាលើកដំបូងរបស់ Can Lo Lo នោះទេ ដែលត្រូវបានអ្នកគាំទ្រឡើងលើឆាក ចាប់ថើប និង ជញ្ជក់មាត់នាង ខណៈដែលនាងសម្តែងនៅ Wuhu ,Anhui នៅចិន កាលពីថ្ងៃទី ១៧ ខែ សីហា ឆ្នាំ ២០១៣ នេះ ៕
បើមហាបាតុកម្មផ្ទុះហិង្សា តើនរណាខ្លះទទួលខុសត្រូវចំពោះមុខប្រវត្តិសាស្ត្រ?
ការសមធ្វើមហាបាតុកម្មរបស់គណបក្សសង្គ្រោះជាតិ កាលពីពេលថ្មីៗនេះ (រូបថត តាំង វីដា)
មហា
បាតុកម្មលើកទី២របស់គណបក្សសង្គ្រោះជាតិ
ដែលនឹងធ្វើថ្ងៃទី១៥ដល់១៧ ខែកញ្ញានេះ
មានភាពចម្រូងចម្រាសច្រើន
ខណៈគណបក្សសង្គ្រោះជាតិគ្រោងធ្វើរយៈពេលបីថ្ងៃ
បីយប់ជាប់ៗគ្នា តែសាលារាជធានីភ្នំពេញ និងក្រសួងមហាផ្ទៃ
បានកំណត់ឲ្យធ្វើតែមួយថ្ងៃប៉ុណ្ណោះ។
បើទោះជាមានបម្រាមពីក្រសួងមហាផ្ទៃ និងសាលារាជធានីភ្នំពេញក៏ដោយ
តែ លោក សម រង្ស៊ី ប្រកាសថា
លោកនៅតែដឹកនាំធ្វើមហាបាតុកម្មជាទ្រង់ទ្រាយធំតាមការ
គ្រោងទុកដដែល។
ថ្នាក់ដឹកនាំគណបក្សសង្គ្រោះជាតិ
បានលើកឡើងដែរថា បាតុករចូលរួមទាំងនោះ
អាចធ្វើដំណើរបានប្រសិនបើពួកគេចង់យកលិខិត
ឬសំណើទៅដាក់ជូនក្រសួង សា្ថប័នពាក់ព័ន្ធឲ្យជួយដោះស្រាយនោះ។
ប៉ុន្តែអាជ្ញាធរបានហាមដាច់ខាតមិនឲ្យបាតុករដើរ
ឬហែជាក្បួននោះទេ។
ការខ្វែងគំនិតគ្នា
រវាងគណបក្សសង្គ្រោះជាតិ និងអាជ្ញាធរនេះ
ជាសញ្ញាមួយនាំឲ្យមានការព្រួយបារម្ភថា
អាចមានអំពើហិង្សាកើតឡើង។
បើមហាបាតុកម្មលើកទី២នេះ មានហិង្សាកើតឡើងតើនរណាខ្លះជាអ្នកទទួលខុសត្រូវ?
ប្រធានផ្នែកកម្មវិធីសិទ្ធិមនុស្ស
និងជាមេធាវីនៃសមាគមការពារសិទ្ធិមនុស្សអាដហុក លោក នី ចរិយា
មានប្រសាសន៍ថា អាជ្ញាធរមានតួនាទីសំខាន់ក្នុងការទទួលខុសត្រូវ
និងសម្របសម្រួលកុំឲ្យមានហិង្សាកើតឡើង ៖
មាត្រា១៧នៃច្បាប់ស្តីពីបាតុកម្មដោយ
សន្តិវិធីចែងថាអាជ្ញាធរមានសមត្ថកិច្ច
ចាត់វិធានការការពារដល់ក្បួនបាតុកម្មដោយសន្តិវិធី
ដើម្បីធានារក្សាសន្តិសុខ សុវត្ថិភាព និងសណ្តាប់ធ្នាប់សាធារណៈ
ឲ្យបានល្អប្រសើរ ហើយមិនត្រូវជ្រៀតជ្រែក
ដល់ការប្រព្រឹត្តទៅនៃការធ្វើបាតុកម្មដោយសន្តិវិធីឡើយ។
សម្រាប់សាស្ត្រាចារ្យ
ប្រវត្តិសាស្ត្រ និងនយោបាយ លោក សុខ ទូច
ទាញភ្ជាប់ការទទួលខុសត្រូវលើមហាបាតុកម្មនេះ
ទៅនឹងគណបក្សទាំងពីរគឺគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា និង
គណបក្សសង្គ្រោះជាតិ រាជរដ្ឋាភិបាលចាំផ្ទះ និងព្រះមហាក្សត្រ
ដែលមានតួនាទីដោះស្រាយជម្លោះនយោបាយ ៖
ជាញឹកញាប់ គណបក្សប្រឆាំង និងអ្នកវិភាគ
ក៏តែងទម្លាក់ការទទួលខុសត្រូវ ករណីការតវ៉ាណាមួយ
លើគណៈកម្មាធិការជាតិរៀបចំការបោះឆ្នោតដែរ ដោយពួកគេចោទថា
ស្ថាប័ននេះ
ជាអ្នកបង្កឲ្យមានភាពមិនប្រក្រតីច្រើននៅពេលបោះឆ្នោត
នាំឲ្យប្រជាពលរដ្ឋ ជាម្ចាស់មួយភាគធំឆ្នោតមិនសុខចិត្ត
អង្គការសង្គមស៊ីវិលដែលធ្វើការ
ពាក់ព័ន្ធ សិទ្ធិមនុស្ស ប្រជាធិបតេយ្យ និងការបោះឆ្នោតជាង៤០
បានសម្តែងការព្រួយបារម្ភពីហិង្សាកើតឡើង
ហើយបានធ្វើសំណើជាញឹកញាប់
ឲ្យគណបក្សទាំងពីរចរចាដោះស្រាយបញ្ហានយោបាយដោយសន្តិវិធី។
ហិង្សាជាបញ្ហាគួរឲ្យព្រួយបារម្ភ
ព្រោះវាងាយកើតឡើង តែពិបាកបញ្ចប់ ជាក់ស្តែងដូចជា
នៅប្រទេសស៊ីរី ចាប់ពីការតវ៉ាតាំងពី២០១១
រហូតដល់ខែសីហាឆ្នាំ២០១៣
មានចំនួនអ្នកស្លាប់រហូតដល់ជាង១១ម៉ឺននាក់
ចំណែកនៅអេហ្ស៊ីបហិង្សាចាប់ពីថ្ងៃទី១៣ ខែកក្កដា
ដល់ដើមខែកញ្ញា មានចំនួនអ្នកស្លាប់ជាង១ពាន់នាក់។
ហិង្សាករណីខ្លះ ឈានដល់ការសម្លាប់មេដឹកនាំទៀតផង ដូចជា
ការតវ៉ានៅលីប៊ី ក្រុមអ្នកតវ៉ាបះបោរបានសម្លាប់មេដឹកនាំ
របស់គេឈ្មោះ លោក កាដាហ្វី កាលពីខែតុលាឆ្នាំ២០១១ ជាដើម។
ទោះយ៉ាងណា ការជៀសផុតពីហិង្សា
នៅតែមានសង្ឃឹមខ្ពស់ ប្រសិនបើថ្នាក់ដឹកនាំគណបក្សទាំងពីរ
អាចរករូបមន្តដោះស្រាយបញ្ហាបាន ឬមានការសម្របសម្រួល
ពីព្រះមហាក្សត្របានទាន់ពេល។ ម្យ៉ាងទៀត មហាបាតុកម្មលើកទី១
កាលពីថ្ងៃទី០៧ខែកញ្ញា មានអ្នកចូលរួមជាង៣ម៉ឺននាក់
មិនមានបញ្ហា ឬហិង្សាកើតឡើងទេគឺប្រជាពលរដ្ឋជាបាតុករ
និងសមត្ថកិច្ចការពារសន្តិសុខ
គោរពតាមតួនាទីបានត្រឹមត្រូវរៀងៗខ្លួន៕
អ្នកបឹងកក់បុរីកីឡារងការវាយដំជាថ្មី
ស្ត្រីម្នាក់នេះ
រងនូវការច្របាច់កសើ្ទរស្លាប់ពីកងកម្លាំងសមត្ថកិច្ច
កាលពីថ្ងៃម្សិលមិញ
នៅពេលដែលគាត់និងសកម្មជនដីធ្លីមកពីសហគមន៍បឹងកក់និងបុរីកីឡា
ប្រមាណជាង១០០នាក់ផ្សេងទៀត
បានប្រមូលផ្តុំគ្នាតវ៉ានៅលើទ្រូងផ្លូវព្រះមុនីវង្ស
មុខសាលារាជធានីភ្នំពេញ
ដើម្បីទាមទារឲ្យមានការដោះស្រាយបញ្ហាដីធ្លី។ រូបថត ជីវ័ន
ការតវ៉ារបស់ប្រជាពលរដ្ឋទាំងនេះ ធ្វើឡើងខណៈដែលគណបក្សនយោបាយនីមួយៗ រួមទាំងគណបក្សប្រជាជនកំពុងឃោសនាពីគោលនយោបាយ«អភិវឌ្ឍន៍ សេដ្ឋកិច្ច និងកំណែទម្រង់ដីធ្លី» របស់ខ្លួន ដើម្បីស្វែងរកសំឡេងគាំទ្រនៅក្នុងអំឡុងនៃយុទ្ធនាការឃោសនា បោះឆ្នោត។
ក្រុមអ្នកភូមិបានសម្តែងនូវក្ដីបារម្ភថា ក្រោយថ្ងៃបោះឆ្នោតពួកគាត់អាចនឹងត្រូវបណ្ដេញចេញពីលំនៅឋាន ដោយបង្ខំសាជាថ្មី ប្រសិនបើអាជ្ញាធរមិនគិតគូរដោះស្រាយបញ្ហាវិវាទដីធ្លីឲ្យពួកគាត់ ឲ្យបានរួចរាល់មុនថ្ងៃបោះឆ្នោតទេនោះ។
លោកយាយ ង៉ែត ឃុន អាយុ ៧៣ឆ្នាំ អ្នកភូមិបឹងកក់ បានថ្លែងថា៖«ខ្ញុំចង់បានដំណោះស្រាយផ្ដល់ប្លង់កម្មសិទ្ធិពិត ប្រាកដមុនថ្ងៃបោះឆ្នោតចូលមកដល់។ ខ្ញុំឈប់ជឿការសន្យាអ្វីទាំងអស់ ព្រោះបទពិសោធជាច្រើនឆ្នាំកន្លងមកវាគ្រប់គ្រាន់សម្រាប់ខ្ញុំនិង សហគមន៍យើងខ្ញុំហើយ»។
ចំណែកអ្នកស្រី ជុំ ង៉ាន់ មកពីសហគមន៍បុរីកីឡា បាននិយាយថា ចាប់តាំងពីព្រឹត្តិការណ៍ថ្ងៃទី០៣ មករាឆ្នាំ២០១២ មកប្រជាពលរដ្ឋក្រីក្រក្នុងសហគមន៍របស់គាត់ អស់ជំនឿលើការសន្យារបស់អាជ្ញាធរទៀតហើយ។ អ្នកស្រីបន្តថា៖«យើងខ្ញុំបារម្ភខ្លាចក្រោយថ្ងៃបោះឆ្នោត អាជ្ញាធរបណ្ដេញយើងខ្ញុំចេញពីរាជធានីទៅកាន់តំបន់ដាច់ស្រយាលណា មួយ ព្រោះអាជ្ញាធរមិនដែលអនុវត្តតាមអ្វីដែលខ្លួនបានសន្យានោះទេ»។
ចាប់តាំងពីម៉ោង៨ព្រឹកក្រុមអ្នកតវ៉ា បាននាំគ្នាឈរនៅលើទ្រូងផ្លូវជាអ្វីដែលសមត្ថកិច្ចអះអាងថា ជាការបង្កភាពកកស្ទះចរាចរណ៍ និងភាពឥតសណ្ដាប់ធ្នាប់នៅលើដងផ្លូវសាធារណៈ។ សមត្ថកិច្ច បានអំពាវនាវម្ដងហើយម្ដងទៀត សុំឲ្យក្រុមអ្នកតវ៉ា ចាកចេញពីទ្រូងផ្លូវ ប៉ុន្តែក្រុមអ្នកភូមិនៅតែមានៈមិនព្រមចាកចេញឡើយ។ នៅម៉ោងប្រមាណ២និង២៥នាទី រសៀល ក្រុមសមត្ថកិច្ចបាននាំគ្នាចាប់សែងអ្នកភូមិមួយចំនួនចេញពីទ្រូង ផ្លូវ ដែលក្នុងចំណាត់ការនោះ មានការប្រទូសរ៉ាយគ្នាធ្វើឲ្យស្ត្រីពីរនាក់រងរបួសធ្ងន់។
សកម្មជនស្ត្រីនិងដីធ្លី នៃសហគមន៍បឹងកក់ អ្នកស្រី បូវ សោភា ដែលទទួលបានការជួយព្យាបាលពីអង្គការលីកាដូ បានប្រាប់ភ្នំពេញ ប៉ុស្តិ៍ថា ក្នុងពេលប្រទូសរ៉ាយនោះ ក្រុមសន្តិសុខ បានវាយទាត់ធាក់គាត់ និងអ្នកស្រីខែក ចាន់រស្មី ដែលកំពុងមានគភ៌ជាច្រើនជើងចំ ពោះនិងប្រដាប់ភេទ បណ្ដាលឲ្យគាត់ចុកឆ្អល់ ចំណែកអ្នកស្រី ខែក ចាន់រស្មី បានធ្លាក់ឈាម នឹងដួលសន្លប់ភ្លាមៗនៅនឹងកន្លែង។ អ្នកស្រីបានថ្លែងថា៖ «ពួកគេបានចាប់ហែកអាវ និងខោរបស់ខ្ញុំ ហើយបានធាក់ចំ ប្រដាប់ភេទរបស់ខ្ញុំ ចំនួន២ជើង និងទាត់ចំ ពោះខ្ញុំមួយជើង បណ្ដាលឲ្យចុកឆ្អល់ស្ទើរទ្រាំពុំបាន»។
គិលានុបដ្ឋាយិកាម្នាក់នៃគ្លីនិកនេះ ដែលស្នើសុំមិនបញ្ចេញឈ្មោះបាននិយាយថា៖«ដោយសារទារក មានការប៉ះទង្គិចធ្ងន់ធ្ងរពេក បណ្ដាលឲ្យស្លាប់នៅក្នុងពោះ ដូច្នេះយើងមិនអាចជួយសង្គ្រោះបានទេ ប៉ុន្តែស្ត្រីជាម្ដាយរួចផុតពីគ្រោះថ្នាក់ហើយ»។
អ្នកស្រី ខែក ចាន់រស្មី បាននិយាយទាំងទឹកមុខស្លេកស្លាំងថា ៖«កូនក្នុងផ្ទៃខ្ញុំបាត់បង់ហើយ ខ្ញុំឈឺចាប់ណាស់នៅពេលនេះ គ្រូពេទ្យប្រាប់ខ្ញុំថាខ្ញុំមិនអាចមានកូនទៀតបានឡើយ»។
តំណាងសកម្មជនស្ត្រី និង ដីធ្លី នៃសហគមន៍បឹងកក់ អ្នកស្រី ទេព វន្នី បានរិះគន់ដោយចាត់ទុកចំណាត់ការរបស់អាជ្ញាធរខណ្ឌដូនពេញថា«ជាការ ប្រើអំពើហិង្សាយ៉ាងឃោរឃៅនិងអមនុស្សធម៌ប្រឆាំងនឹងស្ត្រី»។
អ្នកស្រីបានថ្លែងថា៖«យើងខ្ញុំគ្រាន់តែតវ៉ាទាមទារសូមឲ្យ អាជ្ញាធរ ដោះស្រាយបញ្ហាដីធ្លីរបស់សហគមន៍យើងខ្ញុំ ប៉ុន្តែអាជ្ញាធរបែរជាប្រើវិធានការហិង្សាមកលើយើងខ្ញុំជាស្ត្រី បែបនេះទៅវិញ»។
ក្រុមអង្គការក្រៅរដ្ឋាភិបាលដែលឃ្លាំមើលពីបញ្ហានេះបានចេញ សេចក្ដីថ្លែងការណ៍ភ្លាមៗផងដែរ កាលពីល្ងាចម្សិលមិញ ដោយចាត់ទុកវិធានការបង្ក្រាបនោះថា ជាអំពើ«រំលោភច្បាប់ និងសិទ្ធិមនុស្សយ៉ាងធ្ងន់ធ្ងរ»។
លោក យី សុខសាន្ត មន្ត្រីស៊ើបអង្កេតជាន់ខ្ពស់នៃសមាគមសិទ្ធិមនុស្សអាដហុក បានថ្លែងថា សង្គមស៊ីវិល មិនចង់ឃើញការប្រើប្រាស់កម្លាំងវាយបង្ក្រាបទៅលើក្រុមស្ត្រីអ្នក តវ៉ាដីធ្លីបែបនេះទេ ព្រោះវាជាអំពើហិង្សារំលោភសិទ្ធិមនុស្សយ៉ាងធ្ងន់ធ្ងរ។ លោកបានបន្ថែមថា៖ «យើងចង់សួរថា តើករណីទំនាស់ដីធ្លីដែលនៅសេសសល់តិចតួចក្នុងតំបន់បឹងកក់នេះ អាជ្ញាធរមានឆន្ទៈដោះឬគ្មាន? បើមានកុំបាច់ចាំពន្យារពេល ដោះតែម្ដងទៅ តែបើគ្មានទេពង្រីកអគារពន្ធនាគារបន្ថែម សម្រាប់ឃុំខ្លួនពលរដ្ឋដែលតវ៉ាទាំងនោះ ព្រោះពួកគាត់ពិតជាមិននៅស្ងៀមទេ ពួកគាត់នឹងតវ៉ារហូតដល់ទីបំផុត ហើយភាពអនាធិបតេយ្យនឹងកើតមានជារៀងរាល់ថ្ងៃនៅលើដងផ្លូវ»។
លោកអំ សំអាត មន្ត្រីជាន់ខ្ពស់អង្គការសិទ្ធិមនុស្សលីកាដូ បានថ្លែងថា៖ «ការបង្ក្រាបដោយហិង្សាមកលើក្រុមអ្នកតវ៉ាជាស្ត្រី ដោយក្រុមសមត្ថកិច្ចពេលនេះ គឺជាការខាតបង់ដ៏ធំមួយរបស់គណបក្ស កាន់អំណាចនាពេលបច្ចុប្បន្ន គឺគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា ព្រោះពេលនេះ ជារដូវកាលនៃការឃោសនារកសំឡេងឆ្នោត»។ លោកបន្តថា គណបក្សប្រជាជន អាចទាក់ទាញសំឡេងគាំទ្រមកវិញបានប្រសិនបើករណីដីធ្លីនៅក្នុង តំបន់បឹងកក់ បុរីកីឡា និងតំបន់ផ្សេងៗទៀតទូទាំងប្រទេសត្រូវបានដោះស្រាយជាស្ថាពរមុនថ្ងៃ បោះឆ្នោតមកដល់»។
ពាក់ព័ន្ធទៅនឹងបញ្ហានេះ ក្រុមមន្ត្រីគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា មិនអាចទំនាក់ទំនងសុំការអធិប្បាយបានឡើយកាលពីម្សិលមិញ ហើយលោក ឡុង ឌីម៉ង់ អ្នកនាំពាក្យសាលារាជធានីភ្នំពេញ បានបដិសេធមិនព្រមផ្ដល់អត្ថាធិប្បាយឡើយជុំវិញបញ្ហានេះ៕
អ្នកធ្វើការនៅតាមកាស៊ីណូរងការរំលោភបំពាន
បុគ្គលិកកាស៊ីណូធ្វើការតវ៉ាហើយត្រូវបានបង្ក្រាបថ្មីៗនេះ។ រូបថត ហុង មិនា
លោក សេប បានអះអាងកាលពីម្សិលមិញថា៖ «ចាប់តាំងពីពេលនោះមក ក្រុមហ៊ុនបានបញ្ចប់កិច្ចសន្យាកម្មករប្រហែល ៣០០ នាក់។ កម្មករមួយចំនួនទទួលបានសំណង ប៉ុន្តែមិនគ្រប់ចំនួន ដែលពួកគេមានសិទិ្ធទទួលបានតាមច្បាប់នោះឡើយ»។
សេចក្តីសម្រេចពីមន្ទីរការងារខេត្តហើយក្រុមប្រឹក្សាអាជ្ញាកណ្តាល បានបង្គាប់ឲ្យទទួលយកលោក សេប ចូលធ្វើការវិញ។ លោក សេប បានធ្វើការឲ្យកាស៊ីណូជាង ១០ ឆ្នាំ។ រហូតមកដល់ថ្ងៃនេះ លោកត្រូវបានគេហាមឃាត់ពីកាស៊ីណូ ហើយលោកថា ក្រុមហ៊ុននៅជំពាក់ប្រាក់លោកជាច្រើន។ នាប៉ុន្មានសប្តាហ៍ថ្មីៗនេះ បុគ្គលិករាប់រយនាក់ ដែលមិនពេញចិត្តនឹងលក្ខខណ្ឌការងារ បានធ្វើបាតុកម្មនៅកាស៊ីណូលេចធ្លោបំផុតនៅព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា គឺ កាស៊ីណូ ណាហ្គាវើល ក្នុងរាជធានីភ្នំពេញ។
ប៉ុន្តែឆ្ងាយពីរាជធានីបុគ្គលិក និង សហជីពបានថ្លែងថា ករណីលោក សេប គឺជាឧទាហរណ៍នៃការប្រព្រឹត្តមកលើ និយោជិតខុសច្បាប់ និងក្រោមស្តង់ដារដែលជាញឹកញាប់ពុំត្រូវបានគេកត់សម្គាល់ឡើយនៅ ទីក្រុងប៉ោយប៉ែត។
កញ្ញា មាលីស (មិនមែនជាឈ្មោះពិតប្រាកដ)ជាបុគ្គលិកនៅសណ្ឋាគារ និងកាស៊ីណូហូលីដេផាលេសបានថ្លែងថា៖«លក្ខខណ្ឌការងារនៅទីនេះគឺមិន ល្អទេ»។
កញ្ញាបានបន្ថែមថា បន្ទាប់ពីធ្វើការជាង ៥ ឆ្នាំនៅកាស៊ីណូ នាងនៅតែធ្វើការប្តូរវេន ដែលពុំធ្វើឲ្យកញ្ញាដេកសម្រាកតាមទម្លាប់ធម្មតារបស់ខ្លួនបានឡើយ។
កញ្ញា បានឲ្យដឹងទៀតថា៖ «ខ្ញុំនៅតែធ្វើការពីម៉ោង ៧ យប់ដល់ម៉ោង ៣ ព្រឹក ហើយយើងត្រូវគេព្រមានជាលាយ លក្ខណ៍អក្សរ ប្រសិនបើអតិថិជនត្អូញត្អែរពីការបំពេញការងារមិនបានល្អរបស់យើង។ បន្ទាប់មក គេនឹងបញ្ឈប់យើង»។ នៅពេលកញ្ញា ម៉ាលីស ថ្លែងប្រាប់អ្នកយកព័ត៌មានភ្នំពេញ ប៉ុស្តិ៍ កញ្ញា កំពុងដើរតាមផ្លូវងងឹតនៅខាងក្រៅកាស៊ីណូ ដើម្បីរកទិញអាហារ។ កញ្ញាបន្តថា៖ «អាហារនៅកាស៊ីណូមិនល្អទេ»។
បុគ្គលិកដទៃទៀតបានថ្លែងថា កាស៊ីណូបានកាត់ប្រាក់ពីប្រាក់ខែរបស់ពួកគេសម្រាប់ម្ហូបអាហារទោះ បីពួកគេហូបឬមិនហូបក៏ដោយហើយសម្រាប់ការដឹកជញ្ជូនតាមរថយន្តគឺ មានមនុស្សជិះច្រើនកកកុញ។
ពន្លឺភ្លើងភ្លឺចែងចាំងនៅកាស៊ីណូក្នុងទីក្រុងប៉ោយប៉ែតគឺស្ថិត នៅរវាងច្រកពិនិត្យលិខិតឆ្លងដែនកម្ពុជា និងថៃ។ ថៃពុំត្រូវបានអនុញ្ញាតឲ្យលេងល្បែងក្នុងប្រទេសគេទេ ហើយជនជាតិថៃ អាចឆ្លងកាត់ព្រំដែន ចូលក្នុងតំបន់កាស៊ីណូដោយពុំចាំបាច់ឆ្លងកាត់ប៉ុស្តិ៍ត្រួតពិនិត្យ លិខិតឆ្លងដែនកម្ពុជាឡើយ។ ប្រជាជនកម្ពុជាក៏អាចចូលទៅក្នុងតំបន់នោះបានដែរ ប៉ុន្តែ តាមច្បាប់មិនអាចលេងល្បែងនៅកាស៊ីណូឡើយ តែតាមពិតគេឃើញប្រជាជនកម្ពុជាជាច្រើនបានលេងល្បែងនៅទីនោះ។
លោកបន្តថា ប្រជាជនកម្ពុជាជាច្រើននាក់បានព្យាយាមនិយាយថៃនៅពេលពួកគេចូលទៅ ក្នុងកាស៊ីណូ ប៉ុន្តែ លោកបានបន្ថែមថា នេះមិនមែនងាយស្រួលសង្កេតមើលទេ។ លោកបានបន្ថែមថា៖«ជាញឹកញាប់នៅពេលពួកគេចាញ់ពួកគេស្រែកជេរជា ភាសាខ្មែរ»។បុគ្គលិករូបនេះបានបន្ថែមថា បុគ្គលិកនៅកាស៊ីណូមិនចង់ធ្វើសកម្មភាពមិនស្របច្បាប់ទេ ប៉ុន្តែពួកគេពុំមានអំណាចជំទាស់ឡើយ។
បុគ្គលិកកាស៊ីណូ ហូលីដេផាលេសម្នាក់បានបន្តថា៖ «អាជ្ញាធរហាក់បីដូចជាមិនមើលបញ្ហានេះទេ ប្រហែលពួកគេត្រូវការសំណូកពីកាស៊ីណូ»។ បុរសម្នាក់ ជាបុគ្គលិកមានបទពិសោធពាក់ឯកសណ្ឋានបានថ្លែងថា ក្រសួងមហាផ្ទៃមានករណីយកិច្ចបញ្ឈប់សកម្មភាពខុសច្បាប់។ សន្តិសុខពីហូលីដេផាលេស ដែលប្រាប់ឈ្មោះថា ស្រី លាភ បានថ្លែងថា ប្រជាជនកម្ពុជាពុំត្រូវបានអនុញ្ញាតឲ្យលេងល្បែងនៅកាស៊ីណូទេ។ កញ្ញាបានបន្ថែមថា៖ «ប៉ុន្តែ ពេលខ្លះ យើងមិនមែនតែងតែធ្វើតាមវិធានទាំងនោះឡើយ»។
តំណាងពី ត្រូពីកាណា បានបដិសេធមិនផ្តល់ការអត្ថាធិប្បាយទេ ខណៈលោក ខេង ស៊ុំ ស្នងការនគរបាលខេត្តបន្ទាយមានជ័យ បានថ្លែងថា លោកពុំដឹងអំពីសកម្មភាពខុសច្បាប់នៅកាស៊ីណូ ប៉ោយប៉ែតឡើយ។ លោកបានបន្ថែមថា៖«នគរបាលសន្តិសុខកណ្តាលនៅក្រសួងមហាផ្ទៃនៅរាជធានី ភ្នំពេញ មានករណីយកិច្ចត្រូវស៊ើបអង្កេត»។
លោក សុខ ផល ប្រធាននាយកដ្ឋានកណ្ដាលសន្តិសុខនៃក្រសួងមហាផ្ទៃបានថ្លែងថា លោកជាប់រវល់ ដោយបង្វែរសំណួរឲ្យទៅសួរនគរបាលជាតិវិញ ដែលភ្នំពេញ ប៉ុស្តិ៍ មិនអាចទាក់ទងអ្នកនាំពាក្យសុំការអត្ថាធិប្បាយបានទេ។
លោក Dave Welsh នាយកប្រចាំប្រទេសនៃមជ្ឈមណ្ឌលអាមេរិកដើម្បីសាមគ្គីភាពការងារ អន្តរជាតិ បានថ្លែងថា អាជ្ញាធរពុំបានធ្វើគ្រប់គ្រាន់ដើម្បីធានាថា កាស៊ីណូ ដែលភាគច្រើនជារបស់បរទេសមិនបានគោរពតាមច្បាប់កម្ពុជាទេ។ លោកបានបន្ថែមថា៖ «គ្មានកាស៊ីណូគោរពតាមច្បាប់ និងសេរីភាពបង្កើតសហជីពឡើយ»។
លោក Welsh បានបន្ថែមថា សិទិ្ធរបស់កម្មករនៅតែស្ថិតក្នុងគ្រោះថ្នាក់ ប្រសិនបើសេរីភាពបង្កើតសហជីពនៅតែគ្មានចំពោះកម្មករនៅទីក្រុង ប៉ោយប៉ែត។ លោកបានឲ្យដឹងទៀតថា៖ «អំណាចក្រុមហ៊ុនបរទេសកំពុងតែកំណត់លក្ខខណ្ឌការងារនៅទីក្រុង ប៉ោយប៉ែត»។
លោក សេប ប្រធានសហជីព ដែលត្រូវបានបញ្ឈប់នោះ នៅតែតំណាងនិយោជិកជាង១០០ នាក់នៅត្រូពីកាណា បើទោះបីជានៅឆ្ងាយក៏ដោយ។ លោកបានថ្លែងថា លក្ខខណ្ឌការងារនៅកាស៊ីណូបានល្អប្រសើរឡើង ចាប់តាំងពីកើតមានកូដកម្ម។ លោកបន្តថា៖ «កាស៊ីណូបានផ្លាស់ប្តូររដ្ឋបាលរបស់ខ្លួនពីថៃមកខ្មែរ។ ឥឡូវនេះ គេគោរពតាមថ្ងៃឈប់សម្រាកប្រចាំឆ្នាំរបស់ខ្មែរ»។
ប៉ុន្តែ ប្រាក់អតីតភាពការងារនៅតែពុំទាន់បង់ហើយកម្មករនៅតែទទួលប្រាក់ខែ ជាប្រាក់បាត ដែលពួកគេត្រូវប្តូរជាប្រាក់រៀល។
ទោះជាយ៉ាងណា បុគ្គលិកនៅកាស៊ីណូត្រូពីកាណាម្នាក់ ដែលបដិសេធមិនបញ្ចេញឈ្មោះ បានថ្លែងថា លក្ខខណ្ឌការងារបានល្អប្រសើរឡើងចាប់តាំងពីកូដកម្មមក។ លោកបានបន្តថា៖ «មេការនៅកាស៊ីណូនេះបានផ្តល់ឱកាសឲ្យខ្ញុំដើម្បីរៀននិងនិយាយ ភាសាថៃ។ លក្ខខណ្ឌការងារល្អប្រសើរឥឡូវនេះ»៕
តើលោកសម រង្ស៊ី ចង់ដឹកនាំបក្សតាមរបៀបលោកឡេនីន ឬតាមរបៀបលោក ម៉ាន់ដឺឡា?
លោក សម រង្ស៊ី ប្រធានគណបក្សសង្គ្រោះជាតិ ពេលលោកធ្វើទស្សនកិច្ចនៅមីយ៉ាន់ម៉ាកាលពីខែមីនា។ រូប AFP
នយោបាយស្រុកខ្មែរសព្វថ្ងៃ ប្រៀបដូចរឿង តុក្កតាឆ្មា និងកណ្តុរ (Tom & Jerry) នៅលើកញ្ចាក់ទូរទស្សន៍អ៊ីចឹង។ សត្វទំាងពីរនេះហាក់ដូចជាមិនត្រូវគ្នាទាល់តែសោះ ហើយកណ្តុរហាក់បីដូចជារប៉ិលរប៉ូចណាស់នៅពេលដែលឆ្មានៅដេកស្ងៀម សុខៗកណ្តុរក៏តាំងយកឈើទៅចាក់គូទ ឆ្មា ហើយដល់ពេលឆ្មាក្រោកឡើងដេញវ៉ៃតាំងរកគេឯងជួយវ៉ៃឆ្មាវិញ ឬដាក់អន្ទាក់ដើម្បីធ្វើយ៉ាងណាឲ្យឆ្មានោះមានគ្រោះថ្នាក់វិញហើយ កណ្តុរក៏សប្បាយចិត្តណាស់នៅពេលដែលឆ្មាត្រូវបានគេវ៉ៃយ៉ាងដំណំ ឬក៏ជាប់អន្ទាក់វិញគឺកណ្តុរនោះតាំងឈរសើចឌឺដងឲ្យឆ្មាពី ចម្ងាយ។ តែនៅពេលដែលឆ្មាសម្លុត និងចាប់បានកណ្តុរវិញឆ្មាចាប់ផ្តើមធ្វើបាបកណ្តុរដោយប្រើហិង្សា វិញម្តងហើយសើចឌឺដាក់វិញ។ តែពេលខ្លះ នៅពេលដែលឆ្មាដេញវ៉ៃខ្លាំងពេកអត់អីតដៃ កណ្តុរក៏រត់ចូលរន្ធខាងមុខតូចប៉ុនតែខ្លួនឯងរួចចេញតាមរន្ធ ចំហៀងបាត់ទៅ ឯឆ្មាវិញចូលមិនរួចក៏នៅតែចាំតែមុខរន្ធនោះ ឲ្យតែកណ្តុរនោះហ៊ានចេញមកគឺចាប់ធ្វើបាបមួយឆ្អែតតែម្តង។
មិនដឹងថា លោក សម រង្ស៊ី បន្តដើរតួជាកណ្តុរកំសាកដល់ពេលណាទៀតទេ បើខ្លាចឈ្លក់ទឹក ក៏មិនគួរតាំងខ្លួនជាអ្នកក្លាហាន ឬជាអ្នកហែលទឹកអាជីពទេ ហើយប្រសិនបើជាអ្នកនយោបាយពិតប្រាកដក៏មិនបាច់ឈរស្រែកពីចម្ងាយ ដែរ។ លោក សម រង្ស៊ី គួរមើលតាមគំរូអ្នកនយោបាយក្នុងលោកមួយចំនួន ដែលធ្លាប់ទទួលបានជោគជ័យតាមរយៈការហ៊ានលះបង់សុភមង្គលផ្ទាល់ខ្លួន ដើម្បីសម្រេចជោគជ័យក្នុងសង្វៀននយោបាយ។ រហូតមកដល់ពេលចាប់ផ្តើមបើកឆាកឃោសនារកសំឡេងឆ្នោតហើយតែលោក សម រង្ស៊ី នៅតែនៅក្រៅសង្វៀនដដែល។ តើលោក រង្ស៊ី ចង់ជ្រើសរើសរបៀបធ្វើបដិវត្តដូចអ្នកដឹកនាំពិភពលោកតាមបែប អតីតប្រធានាធិបតីប្រទេសរុស្ស៊ី លោក វីឡាដឺនៀ ឡេនីន ឬក៏តាមបែបអតីតប្រធានាធិបតីប្រទេសអាហ្វ្រិកខាងត្បូង លោក ណែលសុន ម៉ាន់ដឺឡា?។
ជារឿងមួយល្អដែរបើលោក សម រង្ស៊ី ជើងខ្លាំងចិត្តជាអ្នកលេងពិតមែនសម្រេចចិត្តយកតាមបដិវត្តន៍លោក ឡេនីន ដែលជាអ្នកនយោបាយត្រូវនិរទេសខ្លួនចេញពីប្រទេសរបស់ខ្លួន តំាងពីមុនសង្គ្រាមលោកលើកទី១មកម៉្លេះហើយលោកបានធ្វើការតស៊ូនៅ ខាងក្រៅប្រទេស នៅអឺរ៉ុបខាងលិចដូចជាប្រទេសអាល្លឺម៉ង់ ប្រទេសអង់គ្លេស និងប្រទេសស្វ៊ីសជាដើម។ រហូតមកដល់ឆ្នាំ១៩១៧ លោកបានវិលត្រឡប់មកចូលស្រុកវិញក្លាយជាមេបក្សសង្គមនិយមហើយក៏ បានឡើងកាន់អំណាចពីឆ្នាំ១៩២២ ដល់១៩២៤។ ចំណែកឯសម្តេចឪយើងក៏តស៊ូនៅក្រៅប្រទេសដែរក្រោយមកបានឡើងគ្រង រាជ្យធ្វើជាព្រះមហាក្សត្រជាថ្មី នៅឆ្នាំ១៩៩៣ ដល់ឆ្នាំ២០០៤ ដែរ។
តែបើលោក សម រង្ស៊ី ជ្រើសរើសយកតាមបដិវត្តន៍លោក ម៉ាន់ដឺឡា ចិត្តជាអ្នកមែនក៏មិនខុសដែរ គឺ លោក រង្ស៊ី ចូលស្រុកវិញមានតែផ្លូវចូលពន្ធនាគារទេ ព្រោះលោក ត្រូវបានតុលាការកាត់ទោសឲ្យជាប់ពន្ធនាគារ១១ឆ្នាំឯណោះដោយសារតែ រឿងដកតម្រុយបង្គោលព្រំដែនកម្ពុជា វៀតណាមនៅខេត្តស្វាយរៀងតាំងពីខែតុលា ឆ្នាំ២០០៩ មកម៉្លេះ។ ការធ្វើបដិវត្តតាមបែបលោក ម៉ាន់ដឺឡា ដែលជាអ្នកនយោបាយចិត្តសឿងបឿងតស៊ូរឿងការប្រកាន់ពណ៌សម្បុរ មិនខ្ចីរត់ទៅណាមកណាទេនៅក្នុងស្រុកឲ្យរដ្ឋាភិបាលចាប់ដាក់គុក រហូតដល់ទៅ២៧ឆ្នាំឯណោះ។ គ្រាន់តែចេញមកពីពន្ធនាគារវិញស្វាងចែស ហើយទទួលបានពានរង្វាន់ណូបែលសន្តិភាពនៅឆ្នាំ១៩៩៣ហើយត្រូវគេ បោះឆ្នោតឲ្យកាន់អំណាចឆ្នាំ១៩៩៤-១៩៩៩។ ឥឡូវលោក ក្លាយជាវីរបុរសរបស់ប្រទេសអាហ្វ្រិកខាងត្បូង។ ចំណែកឯលោកស្រី អ៊ុងសាន ស៊ូជី របស់ប្រទេសមីយ៉ាន់ម៉ា ដែលបានទទួលពានរង្វាន់សន្តិភាពនៅឆ្នាំ១៩៩១ ក៏មិនណយដែរសុខចិត្តនៅជាប់ក្នុងផ្ទះអស់រយៈពេល២១ឆ្នាំ។ បន្ទាប់ពីបានចេញមានសេរីភាពនៅឆ្នាំ២០១០ ឥឡូវលោកស្រីជាប្រធានបក្សប្រជាធិបតេយ្យនិងជាបេក្ខជនប្រធានាធិបតី ជាថ្មីម្តងទៀតនៅឆ្នាំ២០១៥ខាងមុខនេះ។
ឯលោក រង្ស៊ី ដែលតាំងខ្លួនជាបុរសក្លាហានទៅដកតម្រុយបង្គោលព្រំដែនហ៊ានដេកអត់ បាយនៅវត្តបទុម ហ៊ានប្រកាសថា ខ្លួននឹងចូលស្រុកមុនបោះឆ្នោតហ៊ានថា លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន កំសាកញី ខ្លួនលោកផ្ទាល់តែបែរទៅជាមិនហ៊ានចូលពន្ធនាគាទៅវិញ? តើអ្នកណាកំសាកជាងអ្នកណាឥឡូវនេះ?
តែផ្ទុយទៅវិញការធ្វើដំណើររបស់មេដឹកនាំបក្សប្រឆំាងមិនមែន ជាកត្តាចៃដន្យនោះទេ។ ដូចលោក ហ៊ុន សែន មានប្រសាសន៍ថ្មីៗនេះថា លោកមានសិទ្ធិចេញចូលប្រទេសដោយសេរី ចេញមិនប្រាប់គេ ចូលវិញក៏មិនចាំបាច់ប្រាប់គេដែរ។ តែគួរចាំថា បើលោកចូលស្រុកគឺពន្ធនាគារបើកទ្វារង់ចាំ។ តែបើជ្រុលហក់លោតដូចសត្វកញ្ចាញ់ចេកពីជើងមេឃដល់ជើងមុង ហើយនៅខ្លាចពន្ធនាគារដល់ណាទៀតបើចូលពេលនេះ អាចចំណេញច្រើនអាចទាក់ទាញប្រជាប្រិយភាពរកសំឡេងឆ្នោតជានាយករដ្ឋ មន្ត្រីបាន ដូច លោក ម៉ាន់ដឺឡាដែរ ហើយក៏មិនធ្វើឲ្យសមាជិកបក្សសង្គ្រោះជាតិថ្មីសន្លាងរបស់លោក ជ្រួលច្របល់ណាស់ណាដែរ។ សម្រាប់បរិបទស្រុកខ្មែរបើលោក សម រង្ស៊ីធ្វើតាមលោក ឡេនីន នៅប្រយុទ្ធក្រៅសង្វៀន ហាក់បីដូចជាទ្រង់យ៉ាប់ច្រើនហើយទៅរកឱកាសធ្វើនាយករដ្ឋមន្ត្រីឯ ណាទេគឺ៖
១) សិទ្ធិបោះឆ្នោតនិងសិទ្ធិឈរឈ្មោះឲ្យគេបោះឆ្នោតត្រូវបាត់បង់។ ប្រសិនបើបក្សសង្គ្រោះជាតិឈ្នះឆ្នោត តើលោក សម រង្ស៊ី ធ្វើជានាយករដ្ឋមន្ត្រីយ៉ាងដូចម្តេច?
២) នៅស្រុកខ្មែរពលរដ្ឋមួយចំនួនធំនៅមិនទាន់មានគំនិតស៊ីជម្រៅដូច នៅបណ្តាប្រទេសអឺរ៉ុបនៅឡើយទេ គឺមានន័យថា បើឃ្លាតកាយណាយចិត្តហើយ។
៣) មានមតិរិះគន់ក្នុងបក្សសង្គ្រោះជាតិមួយចំនួនធំថា លោក កឹម សុខា ដែលជាអនុប្រធានបក្សក៏កំពុងទាញប្រជាប្រិយខ្លួនឯងដែរ។ នៅពេលចុះឃោសនាកម្រលើកយកឈ្មោះ លោក សម រង្ស៊ី ដែលជាមេបក្សដែលត្រូវបានបក្សតែងតាំងឲ្យឈរជាតំណែងនាយករដ្ឋ មន្ត្រីនោះ។ សួរថាអ្នកនយោបាយ ដែលខ្លួនមិនចង់ធ្វើជានាយករដ្ឋមន្រ្តីនោះបើខំប្រឹងចង់ស្លាប់ ចង់រស់ទៅហើយបើពេលបានឈ្នះឆ្នោតទៅឲ្យគេដោយស្រួលៗនោះ? បើប្រៀបធៀបជាមួយនឹងគណបក្សប្រជាជនវិញគឺបក្សហាក់បីដូចជាមានគោល ការណ៍ច្បាស់លាស់ បើទោះបីជាមេដឹកនាំបក្សមិនចុះឃោសនាក៏ដោយក៏សមាជិកបក្សរំឭកពី ការសួរសុខទុក្ខពីសម្តេចទាំងបីដែរ ឬក៏យ៉ាងហោចណាស់ ក៏លើកពីលោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែនធ្វើជាបេក្ខជននាយករដ្ឋមន្ត្រីអាណត្តិទី៥នេះដែរមិនដូច សម្ព័ន្ធភាពបក្សសង្គ្រោះជាតិឃោសនាដូចជាបន្លែបន្លំមិនច្បាស់ថា នរណាជាមេបក្សឲ្យពិតប្រាកដនោះ។
ជាសរុបមកវិញ មិនដឹងថាតើ លោក សម រង្ស៊ី សម្រេចចិត្តយកតាមម៉ូដែលនយោបាយលោក ឡេនីន ឬក៏លោក ម៉ាន់ដឺឡា។ ឯ រឿងឆ្មា និងកណ្តុរ ក៏មិនដឹងថា ចប់ត្រឹមកណ្តុរចូលរន្ធហ្នឹងឬក៏នៅបន្តទៅទៀតយ៉ាងណាទេ ប្រហែលជាចំាមើលវគ្គបន្តទៀតព្រោះឆ្មាមិនសូវសប្បាយចិត្តទេ អត់មានអ្នកណាមកលេងជាមួយ។ តែអ្វីដែលសំខាន់នោះគឺប្រទេសជិតខាងខ្លះ គេចាំតែមើលសើចចំអកនៅពេលបោះឆ្នោតនៅស្រុកខ្មែរម្តងៗទេ ហើយរឿងដែលបារម្ភមួយទៀតគឺពលរដ្ឋប្រទេសខ្លះទៀតពេលមានឱកាសមក ធ្វើទេសចរណ៍នៅស្រុកខ្មែរហើយខ្ជិលទៅផ្ទះខ្លួនវិញ ឬក៏ចាំតែស៊ីឡាក់ទេ ឲ្យតែយើងប្រហែសតែបន្តិចគឺត្របាក់ឃឹប ប្រៀបដូចជាសត្វកណ្តូបវាស៊ីសត្វរៃ សត្វកង្កែបហក់មកត្របាក់ស៊ីសត្វកណ្តូបបន្តគ្នានោះ ក្រោយមកសត្វពស់ដ៏ធំនិងសាហាវរង់ចាំឱកាសល្អត្របាក់ស៊ីលេប ទាំងអស់គឺទាំងសត្វរៃ ទាំងកណ្តូប និងទាំងកង្កែបនោះអាចជាចំណីរបស់ពស់ទាំងអស់៕
សាន់ដេឱ្យតម្លៃ ខេមរៈ សិរីមន្ត ខ្ពស់កប់ពពក?
សាន់ដេបានផ្ដល់តម្លៃខ្ពស់កប់ពពកដល់តារាចម្រៀង លោក ខេមរៈ សិរីមន្ត នាំឱ្យមានតារាចម្រៀងខ្លះក្នុងផលិតកម្មរួមទាំងមហាជនជាច្រើនរិះគន់ទង្វើការគ្រប់របស់ផលិតកម្ម។យោងតាមប្រភពពីតារាចម្រៀងម្នាក់សុំលាក់អត្តសញ្ញាណបញ្ជាក់ឱ្យ ដឹងថា ម្ចាស់ផលិតកម្មសាន់ដេ ផ្ដល់តម្លៃខ្ពស់កប់ពពកដល់ លោក ខេមរៈ សិរីមន្ត ដោយមិនផ្ដល់ឱកាសច្រើនឱ្យតារាចម្រៀងដទៃទៀតច្រើនដូចជាតារារូប នេះទេ។
“ខ្ញុំឆ្ងល់ថាហេតុអ្វី
បាន
ជាអ្នកចាត់ការទូទៅក្នុងផលិតកម្មសាន់ដេគាត់ផ្ដល់តម្លៃខ្ពស់
ម្ល៉េះដល់ សិរីមន្ត
តារាចម្រៀងដទៃទៀតពួកគេគ្មានសមត្ថភាពមែនបានជាគាត់ធ្វើដូច្នេះ?”។តារាចម្រៀងសុំលាក់អត្តសញ្ញាណបានបន្តទៀតថាទាំងបទចម្រៀងល្អៗ ដែលអាចទាក់ទាញការគាំទ្រពីទស្សនិកជន បាននៅពេលចេញលក់លើទីផ្សារគឺតារាចម្រៀងរូបនេះប្រមូលយកទាំងអស់។ អ្វីដែលពិសេសជាងនេះទៀត រាល់ការថតខ្សែភាពយន្តតួឯកគឺបានទៅលើលោក ខេមរៈ សិរីមន្ត តារាផ្សេងទៀតគ្មានសិទ្ធិប្រជែងឡើយ។
ស្រដៀងគ្នានេះដែរ តារាចម្រៀងម្នាក់ទៀតនិយាយក្នុងលក្ខខណ្ឌសុំមិនបញ្ចេញឈ្មោះដូច គ្នាប្រាប់ឱ្យដឹងថា តារាចម្រៀងជាច្រើនដែលបានចូលទៅក្នុងផលិតកម្មសាន់ដេមិនត្រូវ បានផលិតកម្មផ្ដល់តម្លៃខ្ពស់នោះទេ។ បើទោះជាផ្ដល់ឱ្យក៏ក្នុងរយៈពេលខ្លីដែរមិនដូច លោក ខេមរៈ សិរីមន្ត ឡើយគឺម្ចាស់ផលិតកម្មផ្ដល់តម្លៃរហូត។
ប្រភពបានបញ្ជាក់ថា៖ “ឃើញស្រាប់ហើយតារាចម្រៀងខ្លះនៅសាន់ដេ ស្ទើរតែបាត់ឈ្មោះទៅហើយដោយគ្មានបទចម្រៀងច្រៀង ប៉ុន្តែតារាចម្រៀងមួយចំនួនតូចត្រូវបានផលិតកម្មនេះផ្ដល់តម្លៃ ខ្ពស់ហួសពីការរំពឹងទុក”។
ប្រភពចេញពីតារាចម្រៀងសុំមិនបញ្ចេញឈ្មោះបានបន្តទៀតថា ប្រសិនណាបើម្ចាស់ផលិតកម្មនៅតែផ្ដល់តម្លៃខ្ពស់កប់ពពកលើតារា ចម្រៀងតែម្នាក់ដូច្នេះ នឹងធ្វើឱ្យមានការលំបាកទៅថ្ងៃក្រោយ ព្រោះតារាចម្រៀងជាច្រើននៅក្នុងផលិតកម្មនឹងអត់ចិត្តចំពោះម្ចាស់ ផលិតកម្ម ហើយតារាចម្រៀងរួមទ្រនំនឹងអត់ចិត្តគ្នាកាន់តែខ្លាំង។
ទាក់ទងទៅនឹងបញ្ហានេះអ្នកចាត់ការទូទៅក្នុងផលិតកម្មសាន់ដេ ប្រាប់ Sabay ថាការផ្ដល់តម្លៃជូនតារាចម្រៀងណាម្នាក់ក្នុងផលិតកម្មលោកមិន អាចបកស្រាយបានទេ ព្រោះជាគោលការណ៍របស់ក្រុមហ៊ុន។ តែទោះជាយ៉ាងណាលោកបានបដិសេធន៍ចំពោះការលើកឡើងដែលផលិតកម្ម សាន់ដេផ្ដល់តម្លៃជូនតែលោក ខេមរៈ សិរីមន្ត តែម្នាក់។ លោកលើកឡើងថា តារាចម្រៀងទាំងអស់ក្នុងផលិតកម្ម គឺផ្ដល់តម្លៃស្មើៗ ទាក់ទងទៅនឹងការចេញអាល់ប៊ុមចម្រៀង។
ខេមរៈ សិរីមន្ត ក្នុងថ្ងៃប្រគល់ពានអាណាចក្រតារា
លោក ឡាយ សុកចំរើន បញ្ជាក់ថា៖
“យើងផ្ដល់បទចម្រៀងទៅកាន់ពួកគាត់ស្មើៗគ្នា
ក៏ប៉ុន្តែសំខាន់ជោគជ័យខ្លាំងឬយ៉ាងណា
វាអាស្រ័យទៅលើប្រជាប្រិយភាពរបស់ពួកគាត់ដែរ
មិនមែនយើងតែម្នាក់អាចជួយគាត់បានគ្រប់ពេលឯណា”។ដោយឡែកទាក់ទងទៅនឹងការផ្ដល់តំណែងតួឯកជាបន្តបន្ទាប់ដល់ លោក ខេមរៈ សិរីមន្ត អ្នកចាត់ការវ័យក្មេងរបស់សាន់ដេ បញ្ជាក់ដោយខ្លីថា៖ “ការរកស៊ី អ្វីដែលអាចរកចំណូលបានគឺគេធ្វើហើយ”។
អានអត្ថបទ៖ បទដែល ខេមរៈ សិរីមន្ត ស្ដាប់រាល់ថ្ងៃល្បី
យ៉ាងណាក៏ដោយអ្នកចាត់ការទូទៅក្នុងផលិតកម្មសាន់ដេរូបនេះមិន
បានព្រួយបារម្ភចំពោះការលើកឡើងរបស់ប្រភពតារាចម្រៀងនោះទេ។
លោកបន្ថែមថា
ប្រសិនបើតារាចម្រៀងក្នុងផលិតកម្មលោកមានបញ្ហានោះនឹងមក
ពិភាក្សាជាមួយនឹងលោកមិនខាន។បទចម្រៀងជាច្រើនចេញលក់លើទីផ្សារអាចទាក់ទាញការគាំទ្របានពី ទស្សនិកជនច្រើនតែលោក ខេមរៈ សិរីមន្ត ជាអ្នកបកស្រាយ។ ដោយឡែកសម្រាប់ខ្សែភាពយន្ត វិញជយលាភីអាណាចក្រតារាឆ្នាំ២០១៣ ផ្នែកតារាចម្រៀងសម័យប្រុសសំឡេងពីរោះ រូបនេះតែងគ្រងតំណែងតួឯកជានិច្ចដូចជា រឿង”ព្រាយដែកគោល” រឿង”វិញ្ញាណបិសាចជញ្ជក់ឈាម” និងរឿង”ព្រាយក្បាលប្រាំបី” ដែលថតជិតចប់ ហើយគ្រោងនឹងចាក់ផ្សាយក្នុងពេលចាប់ៗ៕
អង្គការតម្លាភាពកម្ពុជារកឃើញស្ថាប័នរដ្ឋបួនពុករលួយធ្ងន់ធ្ងរ
ស្របពេលដែលគណបក្សនយោបាយកំពុងឃោសនារកសំឡេងឆ្នោត
អង្គការតម្លាភាពកម្ពុជាបានចេញរបាយការណ៍មួយដោយបានរកឃើញថា
មានស្ថាប័នចំនួនបួនសំខាន់ៗគឺ តុលាការ នគរបាល
មន្ត្រីសាធារណៈនិងគណបក្សនយោបាយ
បានជាប់ពាក់ព័ន្ឋនឹងការប្រព្រឹត្តអំពើពុករលួយខ្លាំងជាងគេ។
ក៏ប៉ុន្តែស្ថាប័នគយនិងរដ្ឋាករដែលបានទទួលរងការរិះគន់យ៉ាង
ខ្លាំងពីសាធារណជនថាជាប្រភពនៃអំពើពុករលួយខ្លាំងជាងគេនោះ
មិនត្រូវបានដាក់បញ្ជូលនៅក្នុងរបាយការណ៏របស់ខ្លួនទេ។
មានគណបក្សនយោបាយចំនួនប្រាំបី
កំពុងបើកយុទ្ឋនាការឃោសនារកសំឡេងឆ្នោតក៏ប៉ុន្តែ
មានតែគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជាដែលកំពុងកាន់កាប់អំណាចតែមួយប៉ុណ្ណោះ
ដែលបានទទួលរងការរិះគន់ពីគណបក្សប្រឆាំងថា
មានអំពើពុករលួយខ្លាំងជាងគេហើយគណបក្សប្រឆាំងបានដាក់បញ្ហាពុក
រលួយនៅក្នុងគោលនយោបាយរបស់ខ្លួនដើម្បីឃោសនារកសំឡេងឆ្នោតនិង
ធ្វើការវាយប្រហារយ៉ាងចាស់ដៃទៅលើគណបក្សគ្រប់គ្រងអំណាច។
នៅក្នុងសេចក្តីថ្លែងការណ៍ដែលបានអានដោយលោក សួង សារឿន
សមាជិកគណៈកម្មការនាយកនៃអង្កការតម្លាភាពកម្ពុជាបាននិយាយនៅក្នុង
អង្គសន្និសីទព័ត៌មាននៅថ្ងៃអង្គារនេះថា
លទ្ឋផលបង្ហាញថា៦៥%នៃអ្នកផ្តល់សម្ភាសន៍ទាំងអស់បានសូកប៉ាន់
មន្ត្រីតុលាការនិងនគរបាល
ហើយ៦២%បានសូកមន្រ្តីចុះបញ្ជីអត្រានុកូលដ្ឋាននិង៥៧%សូកមន្ត្រី
ពាក់ព័ន្ឋនឹងសេវាកម្មដីធ្លី។
បន្ថែមពីនេះទៅទៀតអ្នកផ្តល់សម្ភាសន៍ចំនួន៣៨%បានសូកប៉ាន់មន្ត្រី
សុខាភិបាលនិង៣០%សូកមន្ត្រីអប់រំ។
«សម្រាប់ប្រទេសកម្ពុជាលទ្ឋផលនេះបង្ហាញថា
ស្ថាប័នដែលបានបង្កើតឡើងដើម្បីការពារពលរដ្ឋ
ដើម្បីផ្តល់យុត្តិធម៌និងលើកកម្ពស់សិទ្ឋិមនុស្សត្រូវបានមើលឃើញជា
សារធារណៈថា កំពុងតែរំលោភបំពានសិទ្ឋិអំណាចរបស់ខ្លួន»។
យុវជនមានតួនាទីសំខាន់ក្នុងការប្រយុទ្ធប្រឆាំងនឹងអំពើពុករលួយ
អ្នកតស៊ូមតិប្រឆាំងអំពើពុករលួយក្នុងប្រទេសកម្ពុជានិយាយថា យុវជន
ខ្មែរត្រូវតែសម្រេចចិត្តនៅពេលនេះថា
តើពួកគេចង់លុបបំបាត់អំពើពុករលួយនៅក្នុងប្រទេសរបស់ខ្លួនឬក៏
បណ្តោយឲ្យអំពើនេះ ចេះតែបន្តតទៅទៀត។
លោក ព្រាប កុល នាយកប្រតិបត្តិនៃអង្គការតម្លាភាពកម្ពុជា បានថ្លែង
យ៉ាងដូច្នេះនៅក្នុងកម្មវិធីសំឡេងយុវជននៃកម្មវិធីវិទ្យុផ្សាយ
ផ្ទាល់ ហេឡូវីអូអេ កាលពីថ្ងៃច័ន្ទ ទី៨ខែមេសា៖
«យើងមានជម្រើសតែពីរទេ គឺ ធ្វើខ្លួនជាជនរងគ្រោះនៃអំពើពុករលួយ
បន្តទៅមុខទៀតរហូត ដែលយើងបានរងគ្រោះជាច្រើនឆ្នាំមកហើយ ឬក៏យើង
សម្រេចចិត្តក្រោកឈរប្រឆាំងអំពើពុករលួយ រៀបចំសង្គមយើងឲ្យមានភាព
ស្អាតស្អំ ហើយដើម្បីឲ្យកូនចៅយើងជំនាន់ក្រោយឲ្យរស់នៅក្នុង
សង្គមដែលមានភាពថ្លៃថ្នូរ និងយុត្តិធម៌សង្គម។»
ប្រទេសកម្ពុជាបានជាប់ចំណាត់ថ្នាក់ជាប្រទេសដែលមានអំពើពុករលួយ
ធ្ងន់ធ្ងរបំផុតជាងគេមួយនៅលើពិភពលោក។ យោងតាមរបាយការណ៍ស្ទង់មតិ
របស់អង្គការតម្លាភាពកាលពីឆ្នាំទៅមុន ប្រទេសនេះ ស្ថិតនៅលេខរៀងទី
១៥៧ ក្នុងចំណោម១៧៦ ប្រទេស ដែលត្រូវបានស្ទង់មតិចំពោះកម្រិតនៃការ
ប្រព្រឹត្តអំពើពុករលួយ។
របាយការណ៍មួយទៀតរបស់ទីភ្នាក់ងារអភិវឌ្ឍអន្តរជាតិរបស់សហរដ្ឋ
អាមេរិក ក៏បានរកឃើញថា ប្រទេសនេះ បានបាត់បង់ប្រាក់ចន្លោះពី៣០០ទៅ
៥០០លានដុល្លារអាមេរិកក្នុងមួយឆ្នាំៗដោយសារតែអំពើពុករលួយ។
ដូច្នេះ លោក ព្រាប កុល មានប្រសាសន៍ថា យុវជនគឺជាធនធានដ៏សំខាន់បំផុត
មួយក្នុងការរុញច្រានអំពើពុករលួយចេញពីប្រទេសរបស់ខ្លួន។
«យុវជនដែលមានអាយុក្រោម៣០ឆ្នាំ មានរហូតដល់ជិត៧០ភាគរយ ហើយគាត់ក៏
ជាអ្នកបោះឆ្នោត ជ្រើសរើសតំណាងរបស់គាត់ដើម្បីបង្កើតរដ្ឋាភិបាល
ដឹកនាំប្រទេសជាតិ។
ដូច្នេះ បើគាត់ជាអ្នកទាមទារឲ្យសង្គមនេះ មានភាពស្អាតស្អំ មាន
សុចរិតភាព ហើយគាត់មានការចូលរួមក្នុងការប្រយុទ្ធប្រឆាំងអំពើ
ពុករលួយ ហើយគាត់បង្កើតនូវវប្បធម៌ស្អប់ខ្ពើមអំពើពុករលួយនោះ យើង
សង្ឃឹមថា សង្គមរបស់យើងមានការផ្លាស់ប្តូរល្អប្រសើរជាងពេល
បច្ចុប្បន្ននេះ។»
ប្រទេសកម្ពុជា គ្រោងរៀបចំការបោះឆ្នោតជ្រើសរើសតំណាងរាស្ត្រអាណត្តិទី៥របស់ខ្លួន នៅថ្ងៃទី២៨ខែ កក្កដា ខាងមុខនេះ។
ភិក្ខុ សិន ដឿន អ្នកទូរស័ព្ទចូលរួមក្នុងកម្មវិធី មានថេរដិកាថា ការ
ប្រយុទ្ធប្រឆាំងអំពើពុករលួយនេះ ទាមទារឲ្យមានការចូលរួមពីសមាសភាព
ផ្សេងៗទៀតនៅក្នុងសង្គម។
«ឪពុកម្តាយត្រូវតែបង្រៀនកូនចៅឲ្យប្រឆាំងដាច់អហង្ការចំពោះអំពើ
ពុករលួយ កុំចេះតែបង្រៀនកូនថាឱកូនអើយ ធម្មតាសង្គមយើងបច្ចុប្បន្ន
ទាល់តែចេះឲ្យលុយឲ្យកាក់ឬសូកប៉ាន់គេខ្លះ ទើបការងារហ្នឹងធ្វើទៅ
វាបានស្រួលនោះ។ ហើយគ្រូក៏ត្រូវអប់រំសិស្សឲ្យនៅឆ្ងាយពីអំពើ
ពុករលួយ មិនមែនសម្លឹងឃើញតែលុយកាក់ជាធំនោះទេ។»
ព្រះតេជគុណបន្តថា៖
«ចំណែកព្រះសង្ឃវិញ ក៏ត្រូវតែនិយាយថា អំពើពុករលួយ ការសូកប៉ាន់ ការ
កិបកេងគ្នាទាំងមន្ត្រីធំក្តីទាំងមន្ត្រីមូលដ្ឋានក្តី គឺជាអំពើ
បាបមួយដែរ។»
ព្រះភិក្ខុ សិន ដឿន មានថេរដិកាបន្ថែមថា៖
«រដ្ឋាភិបាលគួរមានគោលនយោបាយទប់ស្កាត់អំពើពុករលួយ និងកុំបង្រៀនយុវជនឲ្យស្រឡាញ់អំពើពុករលួយ។»
ជនរងគ្រោះយប់ថ្ងៃអាទិត្យស្លាប់ចោលភរិយានិងកូនតូច៤នាក់
ភ្នំពេញ៖
គ្រួសារជនរងគ្រោះដោយការបាញ់សម្លាប់របស់អជ្ញាធរកាលពីយប់
ថ្ងៃអាទិត្យបានបញ្ជាក់ថា
ជនរងគ្រោះមិនមែនជាបាតុកររបស់គណបក្សសង្គ្រោះជាតិទេ។
មន្ត្រីគណបក្សសង្គ្រោះជាតិនិងសង្គមស៊ីវិលបានថ្កោលទោសអំពើហិង្សា
នេះ។
គ្រួសារសពលោក ម៉ៅ សុខច័ន្ទ
ស្រែកទ្រហោយំមុនពេលសពរបស់លោកត្រូវបានគេថ្វាយព្រះភ្លើងនៅខាង
មុខឈាបនឋានក្នុងវត្តចាក់អង្រែក្រោម។
លោក ម៉ៅ សុខច័ន្ទអាយុ៣០ឆ្នាំជាកម្មករសំណង់ម្នាក់
ត្រូវបានត្រូវកម្លាំងសមត្ថកិច្ចបាញ់ចំក្បាលពីចម្ងាយបណ្តាលឲ្យ
ស្លាប់នៅនឹងកន្លែងក្នុងពេលផ្ទុះអំពើហិង្សាមួយរវាងប្រជាពលរដ្ឋនិង
អាជ្ញាធរនៅចំណុចស្ពានច្បារអំពៅកាលពីល្ងាចថ្ងៃអាទិត្យស្របពេលដែល
គណបក្សសង្គ្រោះជាតិកំពុងបន្តមហាបាតុកម្មរបស់ខ្លួន។
ការស្លាប់របស់លោកម៉ៅ សុខច័ន្ទនាំឱ្យភរិយារបស់លោកក្លាយជាស្ត្រីមេម៉ាយនិងទទួលបន្ទុកចិញ្ចឹមកូនតូចៗចំនួន៤នាក់។
អ្នកស្រី ជាវ សុខវី ប្រពន្ធរបស់លោកម៉ៅ សុខច័ន្ទ
ថ្លែងដោយទឹកមុខស្ងួតខាងមុខឈាបនដ្ឋានថាប្តីរបស់អ្នកស្រីគ្រាន់តែ
ជាអ្នកដំណើរម្នាក់ប៉ុណ្ណោះ ពោលគឺមិនមែនជាបាតុករទេ។
«គាត់ជួយជូនគេទៅយាមនៅរោងកាសែត។
បន្ទាប់មកស្ទះផ្លូវគាត់អង្គុយលើម៉ូតូ
មិនដឹងថាគេបាញ់មកពីខាងណា។ គាត់មិនមែនជាហ្វូងបាតុកម្មទេ»។
អំពើហិង្សារវាងប្រជាពលរដ្ឋនិងកម្លាំងសមត្ថកិច្ចកាលពីម្សិលម៉ិញបាន
ផ្ទុះឡើងក្រោយពីបាតុករនិងប្រជាពលរដ្ឋមួយចំនួនបាននាំគ្នារុះរើ
បន្លាលួសដែលដាក់បង្ខាំងផ្លូវដើម្បីដោះស្រាយការស្ទះចរាចរណ៍ជា
ច្រើនម៉ោងនៅទីនោះ។
ការបិទផ្លូវសំខាន់ៗជាច្រើនកន្លែងនេះ
ជាផ្នែកមួយរបស់ក្រុមសមត្ថកិច្ចដើម្បីពង្រឹងសន្តិសុខយ៉ាងតឹងរឹង
ក្នុងរាជធានីភ្នំពេញ ខណៈពេលដែលគណបក្សសង្គ្រោះជាតិធ្វើមហាបាតុកម្ម។
ក្រៅពីលោក ម៉ៅ សុខច័ន្ទដែលបានស្លាប់
អំពើហិង្សានេះបានបណ្តាលឱ្យមនុស្សយ៉ាងតិចណាស់១០នាក់បានរងរបួស
រួមទាំងសមត្ថកិច្ចម្នាក់និងអ្នកសារពត៌មានម្នាក់ផងដែរ
និងនាំឱ្យមានការឃាត់ខ្លួនមនុស្ស៦នាក់ផ្សេងទៀត។
លោក លី បេឡា
ជាអ្នកសារពត៌មានក្នុងស្រុកម្នាក់ដែលត្រូវបានសមត្ថកិច្ចបាញ់ដោយ
កាំភ្លើងគ្រាប់កៅស៊ូបណ្តាលឱ្យបែកក្បាល រៀបរាប់អំពីហេតុការណ៍នេះ។
«ម្សិលម៉ិញ ខ្ញុំឃើញហេតុការណ៍ ខ្ញុំនៅទីហ្នឹងផ្ទាល់។
ខ្ញុំឃើញមុនដំបូងប្រជាជនគាត់គ្រាន់តែដើរឡើងទាញរបងលើស្ពានសុំ
ឱ្យបើកផ្លូវ ព្រោះវាស្ទះយូរពេក។
បន្ទាប់មកពួកប៉ូលិសហ្នឹងដេញបាញ់ឡើងលើ ប្រដេញពួកគាត់វិញ
ប៉ុន្តែយូរទៅកាន់តែប្រឈមដាក់គ្នាទៅ។
តាមខ្ញុំសង្កេតមើលភាគច្រើនមិនមែនជាបាតុករទេ
ប៉ុន្តែជាប្រជាជនសុទ្ធសាធ ព្រោះគាត់ស្ទះផ្លូវទៅណាមិនរួច»។
ក្នុងសេចក្តីថ្លែងការណ៍មួយរបស់ខ្លួននៅថ្ងៃនេះ
គណបក្សសង្គ្រោះជាតិបានថ្កោលទោសចំពោះការប្រើអំពើហិង្សាដោយអាវុធរបស់
អាជ្ញាធរទៅលើប្រជាពលរដ្ឋនៅទីនោះ។
លោក ហូ វ៉ាន់ តំណាងរាស្ត្រគណបក្សសង្គ្រោះជាតិ
ថ្លែងថាការផ្ទុះអំពើហិង្សាដ៏ប្រល័យនេះបណ្តាលមកពីការបិទផ្លូវ
ជាច្រើនកន្លែងពេក។
«ការផ្ទុះអំពើហិង្សានៅច្បារអំពៅនោះគឺបណ្តាលមកពីគឺបណ្តាលមកពី
ការស្ទះផ្លូវដោយសារការបិទផ្លូវ
ហើយបិទនោះគឺបិទច្រើនកន្លែងពេក។
ហើយប្រជាពលរដ្ឋត្រូវការត្រឡប់ទៅផ្ទះ។
ហើយស្របពេលដែលពុំមានប៉ូលិសមកធ្វើចរាចរណ៍ឱ្យបានគត់មុត
នាំឱ្យស្ទះផ្លូវកាន់តែខ្លាំងឡើងៗ
ហើយគាត់បានបិទផ្លូវខាងកើតទៀតធ្វើការការស្ទះហ្នឹងកាន់តែ
ខ្លាំងឡើង។ គាត់ស្ទះមិនដឹងទៅណា
គាត់ក៏លើកបន្លាលួសហ្នឹងទៅក៏ប៉ះទង្គិចជាមួយអាជ្ញាធរ»។
លោក អ៊ូ វីរៈ ប្រធានមជ្ឍមណ្ឌលសិទ្ធិមនុស្សកម្ពុជា
ពន្យល់ស្រដៀងគ្នានេះដែរ។
លោកស្នើឱ្យអាជ្ញាធរបើកច្រកផ្លូវឱ្យបានច្រើនកណ្លែងដើម្បីបញ្ចៀស
ការកកស្ទះនិងការក្រេវក្រោធរបស់ប្រជាពលរដ្ឋ។
«ខ្ញុំយល់ថាប៉ូលិសគួរតែធ្វើយ៉ាងម៉េចកុំដាក់បារ៉ាសស្រេចតែចិត្ត
នាំឱ្យប៉ះពាល់ដល់ជីវភាពប្រជាពលរដ្ឋ។ ខ្ញុំអត់យល់ពីមូលហេតុ
ហេតុអ្វីបានជាដាក់បារ៉ាសនៅកណ្លែងហ្នឹងធ្វើបាបប្រជាពលរដ្ឋតាំងពី
ម៉ោង៤រសៀលរហូតដល់យប់ជ្រៅអញ្ចឹងគឺគាត់ហេវនិងអស់កម្លាំង»។
លោក ខេង ទីតូ អ្នកនាំពាក្យកងរាជអាវុធហត្ថលើផ្ទៃប្រទេស
ថ្លែងការពារថាកម្លាំងសមត្ថកិច្ចបានព្យាយាមអត់ធ្មត់ជាអតិបរមាមុន
នឹងសម្រេចចិត្តតបតដោយប្រើអាវុធ។
«បើនិយាយពីការអត់ធ្មត់គឺអត់ឡើងចង់ចេញទឹកភ្នែកហើយ។
យើងដេញឲ្យគាត់ត្រឡប់ទៅវិញទៅ ប៉ុន្តែគាត់នៅតែមិនព្រម
ហើយបានប្រើដុំថ្ម ប្រើជំពាម បាញ់មកលើសមត្ថកិច្ច
ដូច្នេះសមត្ថកិច្ចក៏ត្រូវការប្រើគ្រាប់បែកផ្សែងដែរដើម្បីឲ្យ
គាត់ដកថយ ប៉ុន្តែមានដកឯណាគឺរឹតតែផ្គើន។
អញ្ចឹងបានមានអន្តរាគមន៍ពីកងអាវុធហត្ថទៅបោសសម្អាត»។
ក្នុងព្រះរាជសារមួយរបស់ទ្រង់នៅថ្ងៃនេះ
ព្រះមហាក្សត្រព្រះបាទសម្តេចព្រះបរមនាថ នរោត្តម សីហមុនី
ក៏បានអំពាវនាវឲ្យបាតុករនិងអាជ្ញាធរបញ្ឈប់រាល់ការប្រើអំពើ
ហិង្សាក្នុងគ្រប់រូបភាព។
ក្នុងកិច្ចប្រជុំកំពូលទ្វេភាគីរបស់គណបក្សប្រជាជនកម្ពុជានិង
គណបក្សសង្គ្រោះជាតិ
ថ្នាក់ដឹកនាំគណបក្សទាំងពីរសន្យាបញ្ឈប់ការប្រើហិង្សារាល់អំពើ
ហិង្សានានាដើម្បីដង្ហែរតាមព្រះរាជសាររបស់ព្រះមហាក្សត្រ៕
គណបក្សសង្គ្រោះជាតិប្រកាន់ជំហរមិនចូលប្រជុំសភាដំបូង បើមិនទទួលបានយុត្តិធម៌ពីការបោះឆ្នោត
ភ្នំពេញ៖
គណបក្សសង្គ្រោះជាតិនៅតែរក្សាជំហរមិនចូលប្រជុំសភាជាលើកដំបូង
ដដែល
ថ្វីបើការចរចាថា្នក់កំពូលនៃគណបក្សជាប់ឆ្នោតទាំងពីរហាក់ដូចជា
ទទួលបានផលវិជ្ជមានមួយចំនួននៅថ្ងៃច័ន្ទនេះក្តី។
កិច្ចប្រជុំសភាលើកដំបូង
គឺជាគន្លឹះយ៉ាងសំខាន់ដែលនឹងបើកផ្លូវឲ្យគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា
ដែលត្រូវគណកម្មាធិការជាតិរៀបចំការបោះឆ្នោត
ប្រកាសថាជាគណបក្សឈ្នះឆ្នោតជាផ្លូវការដើម្បីផ្តល់សុពលភាពដល់
រដ្ឋសភាថ្មី និងដើម្បីបង្កើតរដ្ឋាភិបាលថ្មីស្របច្បាប់។
លោក កឹម សុខា អនុប្រធានគណបក្សសង្គ្រោះជាតិ
បានថ្លែងទៅកាន់ក្រុមបាតុករជិតមួយម៉ឺននាក់នៅទីលានប្រជា
ធិបតេយ្យ
នៅរសៀលថ្ងៃច័ន្ទនេះដោយដាក់លក្ខខណ្ឌដើម្បីចូលប្រជុំសភានោះ។
«ខ្ញុំសូមបញ្ជាក់ហើយបញ្ជាក់ទៀតជូនដល់បាតុករយើងថា
យើងមិនដូរគោលជំហរយើងទេ។ បើគ្មានបានយុត្តិធម៌ទេ
យើងនៅតែមិនចូលប្រជុំសភាថ្ងៃទី២៣ទេ»។
ក្នុងកិច្ចចរចារយៈពេលប្រាំម៉ោងនៅថ្ងៃច័ន្ទនេះ
គណបក្សប្រជែងគ្នាទាំងពីរបានយល់ព្រមជាមួយគ្នាជាគោលការណ៍ថា
បញ្ឈប់រាល់អំពើហិង្សាតាមគ្រប់រូបភាព
បង្កើតយន្តការដើម្បីកែទំរង់ការបោះឆ្នោតនាពេលខាងមុខ។
ហើយគណបក្សទាំងពីរនឹងបន្តជួបចរចារគ្នាតាមគ្រប់កម្រិតដើម្បី
ដោះស្រាយបញ្ហា។
ទាំងលោកសម រង្ស៊ី ទាំងលោកកឹម សុខា
ថ្លែងទៅកាន់អ្នកគាំទ្ររបស់ខ្លួនថានេះគឺជា«ជោគជ័យ»មួយ
ប៉ុន្តែអ្នកនយោបាយទាំងពីរបានប្រកាសថានឹងបន្តធ្វើបាតុកម្មតាម
រូបភាពផ្សេងៗទៀត ដើម្បីទាមទារយុត្តិធម៌សម្រាប់ការបោះឆ្នោត។
ដំណាលគ្នានេះលោកកឹម សុខា ក៏បានអះអាងដែរថាមានចំណុចមួយចំនួនដែលគណបក្សទាំងពីរមិនបានព្រមព្រៀងគ្នានៅឡើយ។
លោក សម រង្ស៊ី ប្រធានគណបក្សសង្គ្រោះជាតិនៅតែចាត់ទុកថាគណបក្សសង្គ្រោះជាតិឈ្នះលើគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា។
«យើង បោះឆ្នោតឲ្យ(គណបក្ស)សង្គ្រោះជាតិ។
(គណបក្ស)សង្គ្រោះជាតិត្រូវតែឈ្នះរឿងអីសង្គ្រោះជាតិចាញ់យើងអត់
សុខចិត្តទេ។ ដូច្នេះយើងត្រូវតែទាមទារយុត្តិធម៌ឲ្យទាល់តែបាន»។
លោកសម រង្ស៊ី
ក៏បានគូសបញ្ជាក់ដែរថានឹងមិនចូលប្រជុំសភាបើកឆាកលើកដំបូងទេ
ប្រសិនបើគណបក្សសង្គ្រោះជាតិមិនអាចស្វែងរកយុត្តិធម៌សម្រាប់ការ
បោះឆ្នោតបាន។
គណបក្ស ជំទាស់បានប្រកាន់ថា
មានភាពមិនប្រក្រតីជាច្រើនក្នុងការបោះឆ្នោតដែលធ្វើឲ្យប៉ះពាល់
ដល់សម្លេងឆ្នោត ហើយនឹងអសនៈដែលខ្លួនត្រូវទទួលបាន។
ហើយចាត់ទុកថានេះគឺជាអំពើអយុត្តិធម៌សម្រាប់អ្នកបោះឆ្នោត។
លោក សម រង្ស៊ី
បានបញ្ជាក់ជំហរឡើងវិញពីការទាមទារចង់ឲ្យមានការរាប់សន្លឹកឆ្នោត
និងបោះឆ្នោតឡើងវិញដើម្បីជាការផ្ទៀងផ្ទាត់លទ្ធផលបោះឆ្នោត។
កាលពីថ្ងៃទី៨ខែកញ្ញានេះ
គណកម្មាធិការជាតិរៀបចំការបោះឆ្នោតបានប្រកាសលទ្ធផលបោះឆ្នោតជ្រើស
តាំងតំណាងរាស្ដ្រជាផ្លូវការថាគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជាឈ្នះបាន៦៨
អសនៈនិងគណបក្សសង្គ្រោះជាតិទទួលបាន៥៥អសនៈ។
ប៉ុន្តែគណបក្សសង្គ្រោះជាតិបានប្រកាសមិនទទួលស្គាល់លទ្ធផលបោះឆ្នោត
នេះទេ ដោយសំអាងលើភាពមិនប្រក្រតីដែលមិនបានដោះស្រាយ។
លោក បណ្ឌិត ឡៅ ម៉ុងហៃ
អ្នកវិភាគឯករាជ្យមានប្រសាសន៍ថាការទាមទារឲ្យដោះស្រាយភាពមិន
ប្រក្រតីរបស់គណបក្សជំទាស់នេះ
និងការមិនព្រមចូលប្រជុំសភាជាមួយគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជាគឺជា
ចំណុចគន្លឹះ។
យោងតាមរដ្ឋធម្មនុញ្ញរបស់ប្រទេសកម្ពុជា កិច្ចប្រជុំសភាដំបូងត្រូវមានសមាជិកសភាយ៉ាងតិចបំផុតចំនួន១២០រូប។
លោក បណ្ឌិតឡៅ ម៉ុងហៃ យល់ឃើញថា
គួរបង្កើតយន្តការដោះស្រាយភាពមិនប្រក្រតីនេះ
ទើបអាចនាំឲ្យចៀសផុតពីភាពជាប់គាំងនយោបាយនាពេលខាងមុខបាន។
ភាពជាប់គាំងអាចនឹងកើតឡើងដោយសារការប្រជុំសភាដំបូងមិនអាចធ្វើ
ទៅបាន
និងដោយសារការមិនអាចបង្កើតរដ្ឋាភិបាលថ្មីស្របច្បាប់ពេញមុខពេញមាត់
បាន។
យ៉ាងណាក៏ដោយគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជាបានទាត់ចោលជាថ្មី
ម្តងទៀតក្នុងកិច្ចប្រជុំកំពូលកាលពីព្រឹកថ្ងៃចន្ទ័នេះនូវសំណើរ
របស់គណបក្សសង្គ្រោះជាតិ
ឲ្យបង្កើតគណកម្មការដោះស្រាយភាពមិនប្រក្រតីនោះ៕
គ្មានសញ្ញាវិជ្ជមានសម្រាប់គណៈកម្មការឯករាជ្យស៊ើបអង្កេតរឿងបោះឆ្នោត
មន្ត្រី
គណបក្សជំទាស់និងមន្ត្រីគណបក្សកាន់អំណាចការពារគោលនយោបាយ
រៀងៗខ្លួនក្នុងរឿងបង្កើតគណៈកម្មាការពិសេសឯករាជ្យដើម្បីដោះស្រាយ
បញ្ហាវិវាទបោះឆ្នោតដែលទំនងជាធ្វើឲ្យជាប់គាំងនយោបាយនោះ។
លោកយឹម សុវណ្ណ អ្នកនាំពាក្យនៃគណបក្សសង្គ្រោះជាតិ
ដែលជាវាគ្មិនក្នុងកម្ម វិធីហេឡូវីអូអេ កាលពីថ្ងៃច័ន្ទបានអះអាងថា
គណបក្សកាន់អំណាចគួរតែចូលរួមបង្កើតគណៈកម្មការនេះ
ប្រសិនបើខ្លួនគ្មានធ្វើអ្វីខុសឆ្គង។
គណបក្សជំទាស់បានចោទប្រកាន់ថា
មានការលួចបន្លំសន្លឹកឆ្នោតដែលធ្វើឲ្យ
គណបក្សប្រជាជនកម្ពុជាឈ្នះដល់ទៅ៦៨អាសនៈក្នុងចំណោម១២៣អាសនៈ។
គណបក្សជំទាស់អះអាងថា បើមានការស៊ើបអង្កេតច្បាស់លាស់
នោះគណបក្សសង្គ្រោះជាតិទេដែលជាអ្នកឈ្នះគឺរហូតដល់បានសំឡេង៦៣អាសនៈ
ដែលអាចបង្កើតរដ្ឋាភិបាលថ្មីម្នាក់ឯងបាន។
គណបក្សជំទាស់ស្នើសុំឲ្យមានការស៊ើបអង្កេត
ដោយមានការចូលរួមពីអ.ស.ប.និងអង្គការឯករាជ្យ
តែមន្ត្រីគណបក្សកាន់អំណាចគឺលោកផៃ
ស៊ីផានបានច្រានចោលការចោទប្រកាន់នោះ ដោយចាត់ទុកថា
ជាការប្រឌិតការឈ្នះទៅវិញដើម្បីតវ៉ា។
ក្នុងពេលលោកចូលរួមជាវាគ្មិននៃកម្មវិធីហេឡូនោះដែរ លោកផៃ ស៊ីផាន
អ្នកនាំពាក្យនៃរដ្ឋាភិបាលបានអះអាងថា
គណៈកម្មធិការជាតិរៀបចំការបោះឆ្នោតដែលកើតចេញសភា
មិនអាចទទួលសម្ពាធពីបរទេសនរណាទេ ដែលលោកថា
គណបក្សជំទាស់គួរគោរពតាម៕
គណបក្សជំទាស់៖លទ្ធផលបោះឆ្នោតគ្មានតម្លាភាពនឹងនាំឲ្យគាំងដំណើរការបង្កើតរដ្ឋសភា និងរដ្ឋាភិបាល
វ៉ាស៊ីនតោន — គណបក្សជំទាស់បានអះអាងថា
ការប្រកាសលទ្ធផលបោះឆ្នោតដែលគ្មានការស៊ើបអង្កេតដោយតម្លាភាព
ជាមុននោះនឹងនាំឲ្យមានការគាំងដំណើរបង្កើតរដ្ឋសភានិងរដ្ឋាភិបាល
ហើយនឹងគ្មានការទទួលស្គាល់ជាអន្តរជាតិ។ លោកសុខ
ខេមរានៃវីអូអេរាយការណ៍ពីរដ្ឋធានីវ៉ាស៊ីនតោនថា
គណបក្សទាំងពីរនៅមានច្រកមួយទៀតគឺដំណោះស្រាយតាមរយៈជំនួបនៃ
មេដឹកនាំកំពូល។
ដោយសារតែលទ្ធផលបោះឆ្នោតដែលមានរឿងភាពមិនប្រក្រតីធ្ងន់ធ្ងរជាច្រើន កើតឡើងហើយមិនត្រូវគេស៊ើបអង្កេតមុននឹងប្រកាសលទ្ធផលបោះឆ្នោតដែល ផ្តល់ជ័យជម្នះទៅឲ្យគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជានោះ ក្រុមមេដឹកនាំគណបក្ស ជំទាស់បានព្រមានថា ពួកគេនឹងមិនចូលរួមប្រជុំសភាដំបូងដើម្បីបង្កើតសភានិង រដ្ឋាភិបាលថ្មីទេ ដែលបញ្ហានេះត្រូវគេគិតថា នឹងធ្វើឲ្យមានការជាប់គាំងនយោ បាយ ឬការបង្ខំចិត្តរបស់គណបក្សប្រជាជនកម្ពុជាដើម្បីបង្កើតសភា និងរដ្ឋា ភិបាលថ្មីមួយដោយសំឡេងឯកបក្សដែលសហគមន៍អន្តរជាតិទំនងជាមិនទទួល ស្គាល់ឲ្យបានទូលំទូលាយ។
គណៈកម្មាធិការជាតិរៀបចំការបោះឆ្នោតបានប្រកាសលទ្ធផលជាផ្លូវការចុង ក្រោយ បន្ទាប់ពីក្រុមប្រឹក្សាធម្មនុញ្ញដោះស្រាយវិវាទរឿងការបោះឆ្នោតដែល គណបក្សជំទាស់ថា ជាការដោះស្រាយគ្មានយុត្តិធម៌នោះ។ ការប្រកាសនោះគឺ ដូចគ្នានឹងលទ្ធផលផ្លូវការដំបូងគឺគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជារបស់លោក នាយក រដ្ឋមន្ត្រីហ៊ុន សែនឈ្នះបាន៦៨អាសនៈក្នុងចំណោម១២៣អាសនៈក្នុងសភា ហើយគណបក្សសង្គ្រោះជាតិឈ្នះបាន៥៥អាសនៈ។ មេដឹកនាំគណបក្សជំទាស់បានច្រានចោលការប្រកាសនោះភ្លាមៗ ហើយអះអាងថា ប្រសិនបើគ្មានការដោះស្រាយឲ្យបានយុត្តិធម៌ទេ ពួកគេនឹងមិនចូលប្រជុំសភាឡើយ ហើយនឹងធ្វើមហាបាតុកម្មតវ៉ាបន្តទៀត។
លោកសម រង្ស៉ី ប្រធានគណបក្សជំទាស់បានអះអាងថា គណបក្សលោកនៅតែ តវ៉ារកការណ៍ពិតដែលជាមូលដ្ឋាននៃយុត្តិធម៌ ជាមួយនឹងការដែលត្រូវបង្កើតឲ្យមានគណៈកម្មការឯករាជ្យមួយដើម្បី ស៊ើបអង្កេតរកការណ៍ពិតឲ្យអស់ចិត្តថានរណាចាញ់នរណាឈ្នះ?
«បើណៈកម្មការឯករាជ្យប្រកាសថា គណបក្សប្រជាជនកម្ពុជាឈ្នះ គណបក្សសង្គ្រោះជាតិនឹងទទួល ស្គាល់។ តែផ្ទុយទៅវិញបើគណៈកម្មការឯករាជ្យប្រកាសថា គណបក្សសង្គ្រោះជាតិឈ្នះ យើងក៏សុំឲ្យគណបក្សប្រជាជនប្រកាន់ឥរិយាបទថ្លៃថ្នូរ អ្នកកីឡាដូចយើងអញ្ចឹង។ បើអ្នកឯករាជ្យប្រកាសថា គណបក្សប្រជាជនចាញ់ ហើយគណបក្សសង្គ្រោះជាតិឈ្នះ គណបក្សប្រជាជនត្រូវទទួលស្គាល់ជ័យជម្នះគណបក្សសង្គ្រោះជាតិ ហើយត្រូវផ្ទេរអំណាចដោយសន្តិវិធីមកគណបក្សសង្គ្រោះជាតិ ហើយត្រូវដកកងកម្លាំងប្រដាប់អាវុធ»។
លោកកឹម សុខា អនុប្រធានគណបក្សសង្គ្រោះជាតិ បានបន្ទរថា៖ «បើសិនគេមិនដោះស្រាយរហូតដល់ថ្ងៃប្រជុំសភាគឺយើងមិនចូលរួមប្រជុំទេ បើគ្មានដំណោះស្រាយយុត្តិធម៌ រកការណ៍ពិតជូនប្រជាពលរដ្ឋ។ យើងបានធ្វើ លិខិតទៅទូលថ្វាយព្រះមហាក្សត្រដើម្បីទូលលោកហើយ ដូចដែលយើងធ្លាប់ដាក់ញតិ្ត ដូចញតិ្តបាតុកម្មដាក់ថ្វាយលោកពីរឿងសុំឲ្យលោកអន្តរាគមន៍ដើម្បី រកយុត្តិធម៌ជូនម្ចាស់ឆ្នោត។ ហើយបើអត់រកយុត្តិធម៌ជូនម្ចាស់ឆ្នោតទេគឺយើង បានសម្រេចក្នុងថ្នាក់ដឹកនាំយើងហើយថា យើងអត់អាចចូលប្រជុំសភាលើកដំបូងនោះទេ»។
គណបក្សជំទាស់បានអះអាងថា ក្រុមប្រឹក្សាធម្មនុញ្ញនិងគ.ជ.ប.បានដោះស្រាយ លម្អៀងទៅរកគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជារបស់លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រីហ៊ុន សែន ដោយដោះស្រាយតែបណ្តឹងមួយចំនួនតូចក្នុងចំណោមបណ្តឹងទាមទារយ៉ាង ច្រើនរបស់គណបក្សជំទាស់ដែលបានចោទប្រកាន់អំពីការលួចបន្លំសន្លឹកឆ្នោត ជាប្រព័ន្ធ ការផ្លាស់ប្តូរតួលេខក្នុងកញ្ចប់បោះឆ្នោត ការបំបាត់និងលុបឈ្មោះអ្នកបោះឆ្នោតពីបញ្ជីអ្នកបោះឆ្នោតជាង១លាន ២សែននាក់ ការចេញប័ណ្ណបោះ ឆ្នោតជាច្រើន ដែលធ្វើឲ្យមានឈ្មោះស្ទួន ឬម្នាក់បោះឆ្នោតបានច្រើនដង ការមិន អនុញ្ញាតឲ្យមានការត្រួតពិនិត្យកញ្ចប់សុវត្ថិភាពនានា មិនផ្ទៀងផ្ទាត់សន្លឹកឆ្នោតបានការ និងមិនបានការដ៏ទូលំទូលាយ និងផ្ទៀងផ្ទាត់បញ្ជីឈ្មោះប៉ោងក្រោយការបោះឆ្នោតជាដើម។
ទោះជាយ៉ាងណាក៏ដោយ លោក អ៊ុត ឈន សមាជិកក្រុមប្រឹក្សាធម្មនុញ្ញ បាន អះអាងប្រាប់វីអូអេថា ក្រុមប្រឹក្សាធម្មនុញ្ញបានដោះស្រាយទៅតាមច្បាប់តែ ប៉ុណ្ណោះ ទៅលើបណ្តឹងរបស់គណបក្សជំទាស់ដោយមិនលម្អៀងទេ។
«ក្រុមប្រឹក្សាធម្មនុញ្ញបានធ្វើសព្វគ្រប់ផ្អែកលើមូលដ្ឋានច្បាប់ ដែលគាត់បានប្តឹង មក។ អញ្ចឹងគេផ្អែកលើមូលដ្ឋានច្បាប់សព្វគ្រប់ហើយ ហើយអត់មានរឿងអ្វី ធ្វើលម្អៀងទេ គឺគេលើកសុទ្ធតែលើមូលដ្ឋានច្បាប់ទាំងអស់។ រួចគាត់ចោទថា ចំនួនមនុស្សលើសចំនួនមនុស្សបាត់។ រឿងហ្នឹងគេសួរថា ហ្នក! គេរៀបចំបញ្ជីបោះឆ្នោតតាំងពីចុងឆ្នាំ២០១២ គេឲ្យទៅមើល។ គេសួរថា ហ្អក! មនុស្សជ្រលក់ ទឹកខ្មៅរលុបបាន។ គេសួររកនៅឯណា? វាអត់មាន អត់មានច្បាស់ បង្ហាញគេ។អញ្ចឹងមានមូលដ្ឋានអ្វីដើម្បីនិយាយ? វាអត់មាន។ អញ្ចឹងចំពោះគាត់តវ៉ា នៅក្នុង ដំណាក់កាលនេះតាមជំនាញខ្ញុំមើលទៅ វាអត់មានមូលដ្ឋាន»។
ដូចគ្នាដែរ លោកអ៊ឹម សួស្តី ប្រធានគណៈកម្មាធិការជាតិរៀបចំការបោះឆ្នោត បានអះអាងថា អ្វីដែលគ.ជ.ប.បានប្រកាសលទ្ធផលគឺជាការបញ្ចប់កិច្ចការរបស់ ខ្លួន។ ដោយឡែកនៅពេលសួរពីបញ្ហាដែលគណបក្សជំទាស់តវ៉ាមិនទទួល ស្គាល់លទ្ធផលបោះឆ្នោត លោកសួស្តីអះអាងថា រឿងនោះមិនមែនជាកិច្ចការ របស់គ.ជ.ប.ទៀតទេ។
«វាហួសសមត្ថកិច្ចខ្ញុំហើយ។ អ្វីដែលខ្ញុំបានធ្វើគឺទៅតាមច្បាប់បានចែងមក។ ភារកិច្ចដែលខ្ញុំធ្វើ តួនាទីដែលខ្ញុំធ្វើគឺចប់សព្វគ្រប់របស់ខ្ញុំហើយ។ ហើយដោយ ឡែករឿងអីផ្សេងទៀតវាហួសសមត្ថកិច្ចខ្ញុំហើយ»។
លោកជាម យៀប មន្ត្រីជាន់ខ្ពស់គណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា បានទទួលស្គាល់ លទ្ធផលនៃការបោះឆ្នោត ដោយអះអាងថា គណបក្សប្រជាជនកម្ពុជាដែលឈ្នះ ឆ្នោតនឹងអាចបង្កើតរដ្ឋាភិបាលម្នាក់ឯងបានដោយគ្មានការរាំងស្ទះទេ ទោះជាគណបក្សជំទាស់មិនចូលរួមក្តី។
«ត្រង់គាត់ចូលមិនចូលមិនដឹងទេ។ នៅពេលណាដែលព្រះករុណាសព្វព្រះរាជ ហរទ័យថា លោកត្រូវរៀបចំកោះអញ្ជើញនៅពេលណា ហើយសម័យប្រជុំលើក ដំបូងរបស់សភានៅទីណានោះ។ ទោះបីជាគេចូលមិនចូល ធ្វើពហិកាគ្រប់បែប យ៉ាងអីក៏ដោយ ក៏សភាអាចដំណើរការ អត់មានអ្វីដែលមករាំងស្ទះ ដូចមុនៗបានទេ ពីព្រោះយើងបានធ្វើធម្មនុញ្ញបន្ថែមនៅក្នុងឆ្នាំ២០០៤កន្លងមកហើយ»។
លោកជាម យៀបបានបន្តថា៖ «ខ្ញុំសុំជម្រាបថា មហាបាតុកម្មដែលគណបក្សសង្គ្រោះជាតិធ្វើនោះមិនមែនជាបញ្ហាគន្លឹះ សម្រាប់ដោះស្រាយបញ្ហាហ្នឹងបានទេ ហើយធ្វើឲ្យខាតពេលវេលា ឲ្យខាតផលប្រយោជន៍ប្រជាជនតែប៉ុណ្ណឹង»។
លោកបានអះអាងពីការសោកស្តាយរបស់លោក ដោយបញ្ជាក់ថា គណបក្ស សង្គ្រោះជាតិមិនគួរចូលរួមការបោះឆ្នោតទេ បើមិនទុកចិត្តគ.ជ.ប.ឬក៏ក្រុមប្រឹក្សា ធម្មនុញ្ញ។
តែលោកធន សារ៉ាយបានអះអាងថា ដំណោះស្រាយនយោបាយគឺជាជម្រើសល្អ នៅពេលនេះ ដើម្បីដោះស្រាយវិវាទរឿងបោះឆ្នោតតាមរយៈថ្នាក់ដឹកនាំកំពូលជួប ប្រជុំគ្នា ដោយសារថា យន្តការស្ថាប័នជាតិមិនទទួលបានការទុកចិត្តនិងមិនអស់ចិត្តទាំងសង ខាងសម្រាប់គណបក្សជំទាស់និងគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា។
«យើងខ្ញុំយល់ថា យន្តការដែលមានក្នុងច្បាប់នេះ ទាំងគ.ជ.ប. ទាំងក្រុមប្រឹក្សា ធម្មនុញ្ញនេះគឺមិនអាចផ្តល់នូវយុត្តិធម៌បានអស់ចិត្តទាំងអស់គ្នា ទេ គឺបានតែ ម្ខាង។ អញ្ចឹងយើងខ្ញុំយល់ថា ទាល់តែមានការដោះស្រាយផ្នែកនយោបាយវិញបានអាចទៅរួច»។
លោកថា បើគណបក្យប្រជាជននៅតែថា យកយន្តការច្បាប់តាមរយៈគ.ជ.ប.ក្រុមប្រឹក្សាធម្មនុញ្ញ ដែលគ្មានការទទួលស្គាល់ពីគណបក្សជំទាស់ដដែល នោះអាចធ្វើឲ្យមានការប្រទូសសារាយគ្នាទៅមុខវែងឆ្ងាយទៀត រឿងបង្កើតសភានិង រដ្ឋាភិបាល ហើយនឹងមានបញ្ហារឿងភាពស្របច្បាប់ផងដែរលើឆាកអន្តរជាតិ ដែរ។
«ហើយសភាក៏ដូចរដ្ឋាភិបាលយើងទៅថ្ងៃមុខ នេះក៏នឹងមានការជួបប្រទះនឹង បញ្ហានិត្យានុកូល្យភាព ក៏ដូចជាការទទួលស្គាល់ពីសំណាក់ជាតិ និងអន្តរជាតិដែរ»។
លោកជាម យៀបបានអះអាងថា ជំហររបស់គណបក្សប្រជាជនកម្ពុជាគាំទ្រ ការជួបប្រជុំរបស់ថ្នាក់ដឹកនាំកំពូលនៃគណបក្សនយោបាយទាំងពីរ។
«អញ្ចឹងបានជាខ្ញុំសុំជម្រាបថា អ្វីផ្សេងៗទៀតគឺថាស្រេចទៅលើថ្នាក់ដឹកនាំ គណបក្សប្រជាជនកម្ពុជានិងគណបក្សសង្គ្រោះជាតិទេ នៅពេលណាដែល ជួបគ្នា ព្រោះគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជាជានិច្ចជាកាលគឺសុំបើកទ្វារជានិច្ច អត់មានបិទទេ»។
ដោយឡែកលោក កឹម សុខាបានអះអាងថា គណបក្សសង្គ្រោះជាតិក៏គាំទ្រជំហរ ឲ្យមានជំនួបរបស់ថ្នាក់ដឹកនាំកំពូលដែរ។
តាមច្បាប់ប្រទេសកម្ពុជា សមាជិកសភាជាប់ឆ្នោតថ្មីត្រូវកោះប្រជុំយ៉ាងយូរ៦០ ថ្ងៃក្រោយការបោះឆ្នោតគឺមានន័យថា មុនថ្ងៃទី២៨ កញ្ញា ដើម្បីបង្កើតសភានិងរដ្ឋាភិបាលថ្មី កើតចេញពីការបោះឆ្នោត៕
ដោយសារតែលទ្ធផលបោះឆ្នោតដែលមានរឿងភាពមិនប្រក្រតីធ្ងន់ធ្ងរជាច្រើន កើតឡើងហើយមិនត្រូវគេស៊ើបអង្កេតមុននឹងប្រកាសលទ្ធផលបោះឆ្នោតដែល ផ្តល់ជ័យជម្នះទៅឲ្យគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជានោះ ក្រុមមេដឹកនាំគណបក្ស ជំទាស់បានព្រមានថា ពួកគេនឹងមិនចូលរួមប្រជុំសភាដំបូងដើម្បីបង្កើតសភានិង រដ្ឋាភិបាលថ្មីទេ ដែលបញ្ហានេះត្រូវគេគិតថា នឹងធ្វើឲ្យមានការជាប់គាំងនយោ បាយ ឬការបង្ខំចិត្តរបស់គណបក្សប្រជាជនកម្ពុជាដើម្បីបង្កើតសភា និងរដ្ឋា ភិបាលថ្មីមួយដោយសំឡេងឯកបក្សដែលសហគមន៍អន្តរជាតិទំនងជាមិនទទួល ស្គាល់ឲ្យបានទូលំទូលាយ។
គណៈកម្មាធិការជាតិរៀបចំការបោះឆ្នោតបានប្រកាសលទ្ធផលជាផ្លូវការចុង ក្រោយ បន្ទាប់ពីក្រុមប្រឹក្សាធម្មនុញ្ញដោះស្រាយវិវាទរឿងការបោះឆ្នោតដែល គណបក្សជំទាស់ថា ជាការដោះស្រាយគ្មានយុត្តិធម៌នោះ។ ការប្រកាសនោះគឺ ដូចគ្នានឹងលទ្ធផលផ្លូវការដំបូងគឺគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជារបស់លោក នាយក រដ្ឋមន្ត្រីហ៊ុន សែនឈ្នះបាន៦៨អាសនៈក្នុងចំណោម១២៣អាសនៈក្នុងសភា ហើយគណបក្សសង្គ្រោះជាតិឈ្នះបាន៥៥អាសនៈ។ មេដឹកនាំគណបក្សជំទាស់បានច្រានចោលការប្រកាសនោះភ្លាមៗ ហើយអះអាងថា ប្រសិនបើគ្មានការដោះស្រាយឲ្យបានយុត្តិធម៌ទេ ពួកគេនឹងមិនចូលប្រជុំសភាឡើយ ហើយនឹងធ្វើមហាបាតុកម្មតវ៉ាបន្តទៀត។
លោកសម រង្ស៉ី ប្រធានគណបក្សជំទាស់បានអះអាងថា គណបក្សលោកនៅតែ តវ៉ារកការណ៍ពិតដែលជាមូលដ្ឋាននៃយុត្តិធម៌ ជាមួយនឹងការដែលត្រូវបង្កើតឲ្យមានគណៈកម្មការឯករាជ្យមួយដើម្បី ស៊ើបអង្កេតរកការណ៍ពិតឲ្យអស់ចិត្តថានរណាចាញ់នរណាឈ្នះ?
«បើណៈកម្មការឯករាជ្យប្រកាសថា គណបក្សប្រជាជនកម្ពុជាឈ្នះ គណបក្សសង្គ្រោះជាតិនឹងទទួល ស្គាល់។ តែផ្ទុយទៅវិញបើគណៈកម្មការឯករាជ្យប្រកាសថា គណបក្សសង្គ្រោះជាតិឈ្នះ យើងក៏សុំឲ្យគណបក្សប្រជាជនប្រកាន់ឥរិយាបទថ្លៃថ្នូរ អ្នកកីឡាដូចយើងអញ្ចឹង។ បើអ្នកឯករាជ្យប្រកាសថា គណបក្សប្រជាជនចាញ់ ហើយគណបក្សសង្គ្រោះជាតិឈ្នះ គណបក្សប្រជាជនត្រូវទទួលស្គាល់ជ័យជម្នះគណបក្សសង្គ្រោះជាតិ ហើយត្រូវផ្ទេរអំណាចដោយសន្តិវិធីមកគណបក្សសង្គ្រោះជាតិ ហើយត្រូវដកកងកម្លាំងប្រដាប់អាវុធ»។
លោកកឹម សុខា អនុប្រធានគណបក្សសង្គ្រោះជាតិ បានបន្ទរថា៖ «បើសិនគេមិនដោះស្រាយរហូតដល់ថ្ងៃប្រជុំសភាគឺយើងមិនចូលរួមប្រជុំទេ បើគ្មានដំណោះស្រាយយុត្តិធម៌ រកការណ៍ពិតជូនប្រជាពលរដ្ឋ។ យើងបានធ្វើ លិខិតទៅទូលថ្វាយព្រះមហាក្សត្រដើម្បីទូលលោកហើយ ដូចដែលយើងធ្លាប់ដាក់ញតិ្ត ដូចញតិ្តបាតុកម្មដាក់ថ្វាយលោកពីរឿងសុំឲ្យលោកអន្តរាគមន៍ដើម្បី រកយុត្តិធម៌ជូនម្ចាស់ឆ្នោត។ ហើយបើអត់រកយុត្តិធម៌ជូនម្ចាស់ឆ្នោតទេគឺយើង បានសម្រេចក្នុងថ្នាក់ដឹកនាំយើងហើយថា យើងអត់អាចចូលប្រជុំសភាលើកដំបូងនោះទេ»។
គណបក្សជំទាស់បានអះអាងថា ក្រុមប្រឹក្សាធម្មនុញ្ញនិងគ.ជ.ប.បានដោះស្រាយ លម្អៀងទៅរកគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជារបស់លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រីហ៊ុន សែន ដោយដោះស្រាយតែបណ្តឹងមួយចំនួនតូចក្នុងចំណោមបណ្តឹងទាមទារយ៉ាង ច្រើនរបស់គណបក្សជំទាស់ដែលបានចោទប្រកាន់អំពីការលួចបន្លំសន្លឹកឆ្នោត ជាប្រព័ន្ធ ការផ្លាស់ប្តូរតួលេខក្នុងកញ្ចប់បោះឆ្នោត ការបំបាត់និងលុបឈ្មោះអ្នកបោះឆ្នោតពីបញ្ជីអ្នកបោះឆ្នោតជាង១លាន ២សែននាក់ ការចេញប័ណ្ណបោះ ឆ្នោតជាច្រើន ដែលធ្វើឲ្យមានឈ្មោះស្ទួន ឬម្នាក់បោះឆ្នោតបានច្រើនដង ការមិន អនុញ្ញាតឲ្យមានការត្រួតពិនិត្យកញ្ចប់សុវត្ថិភាពនានា មិនផ្ទៀងផ្ទាត់សន្លឹកឆ្នោតបានការ និងមិនបានការដ៏ទូលំទូលាយ និងផ្ទៀងផ្ទាត់បញ្ជីឈ្មោះប៉ោងក្រោយការបោះឆ្នោតជាដើម។
ទោះជាយ៉ាងណាក៏ដោយ លោក អ៊ុត ឈន សមាជិកក្រុមប្រឹក្សាធម្មនុញ្ញ បាន អះអាងប្រាប់វីអូអេថា ក្រុមប្រឹក្សាធម្មនុញ្ញបានដោះស្រាយទៅតាមច្បាប់តែ ប៉ុណ្ណោះ ទៅលើបណ្តឹងរបស់គណបក្សជំទាស់ដោយមិនលម្អៀងទេ។
«ក្រុមប្រឹក្សាធម្មនុញ្ញបានធ្វើសព្វគ្រប់ផ្អែកលើមូលដ្ឋានច្បាប់ ដែលគាត់បានប្តឹង មក។ អញ្ចឹងគេផ្អែកលើមូលដ្ឋានច្បាប់សព្វគ្រប់ហើយ ហើយអត់មានរឿងអ្វី ធ្វើលម្អៀងទេ គឺគេលើកសុទ្ធតែលើមូលដ្ឋានច្បាប់ទាំងអស់។ រួចគាត់ចោទថា ចំនួនមនុស្សលើសចំនួនមនុស្សបាត់។ រឿងហ្នឹងគេសួរថា ហ្នក! គេរៀបចំបញ្ជីបោះឆ្នោតតាំងពីចុងឆ្នាំ២០១២ គេឲ្យទៅមើល។ គេសួរថា ហ្អក! មនុស្សជ្រលក់ ទឹកខ្មៅរលុបបាន។ គេសួររកនៅឯណា? វាអត់មាន អត់មានច្បាស់ បង្ហាញគេ។អញ្ចឹងមានមូលដ្ឋានអ្វីដើម្បីនិយាយ? វាអត់មាន។ អញ្ចឹងចំពោះគាត់តវ៉ា នៅក្នុង ដំណាក់កាលនេះតាមជំនាញខ្ញុំមើលទៅ វាអត់មានមូលដ្ឋាន»។
ដូចគ្នាដែរ លោកអ៊ឹម សួស្តី ប្រធានគណៈកម្មាធិការជាតិរៀបចំការបោះឆ្នោត បានអះអាងថា អ្វីដែលគ.ជ.ប.បានប្រកាសលទ្ធផលគឺជាការបញ្ចប់កិច្ចការរបស់ ខ្លួន។ ដោយឡែកនៅពេលសួរពីបញ្ហាដែលគណបក្សជំទាស់តវ៉ាមិនទទួល ស្គាល់លទ្ធផលបោះឆ្នោត លោកសួស្តីអះអាងថា រឿងនោះមិនមែនជាកិច្ចការ របស់គ.ជ.ប.ទៀតទេ។
«វាហួសសមត្ថកិច្ចខ្ញុំហើយ។ អ្វីដែលខ្ញុំបានធ្វើគឺទៅតាមច្បាប់បានចែងមក។ ភារកិច្ចដែលខ្ញុំធ្វើ តួនាទីដែលខ្ញុំធ្វើគឺចប់សព្វគ្រប់របស់ខ្ញុំហើយ។ ហើយដោយ ឡែករឿងអីផ្សេងទៀតវាហួសសមត្ថកិច្ចខ្ញុំហើយ»។
លោកជាម យៀប មន្ត្រីជាន់ខ្ពស់គណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា បានទទួលស្គាល់ លទ្ធផលនៃការបោះឆ្នោត ដោយអះអាងថា គណបក្សប្រជាជនកម្ពុជាដែលឈ្នះ ឆ្នោតនឹងអាចបង្កើតរដ្ឋាភិបាលម្នាក់ឯងបានដោយគ្មានការរាំងស្ទះទេ ទោះជាគណបក្សជំទាស់មិនចូលរួមក្តី។
«ត្រង់គាត់ចូលមិនចូលមិនដឹងទេ។ នៅពេលណាដែលព្រះករុណាសព្វព្រះរាជ ហរទ័យថា លោកត្រូវរៀបចំកោះអញ្ជើញនៅពេលណា ហើយសម័យប្រជុំលើក ដំបូងរបស់សភានៅទីណានោះ។ ទោះបីជាគេចូលមិនចូល ធ្វើពហិកាគ្រប់បែប យ៉ាងអីក៏ដោយ ក៏សភាអាចដំណើរការ អត់មានអ្វីដែលមករាំងស្ទះ ដូចមុនៗបានទេ ពីព្រោះយើងបានធ្វើធម្មនុញ្ញបន្ថែមនៅក្នុងឆ្នាំ២០០៤កន្លងមកហើយ»។
លោកជាម យៀបបានបន្តថា៖ «ខ្ញុំសុំជម្រាបថា មហាបាតុកម្មដែលគណបក្សសង្គ្រោះជាតិធ្វើនោះមិនមែនជាបញ្ហាគន្លឹះ សម្រាប់ដោះស្រាយបញ្ហាហ្នឹងបានទេ ហើយធ្វើឲ្យខាតពេលវេលា ឲ្យខាតផលប្រយោជន៍ប្រជាជនតែប៉ុណ្ណឹង»។
លោកបានអះអាងពីការសោកស្តាយរបស់លោក ដោយបញ្ជាក់ថា គណបក្ស សង្គ្រោះជាតិមិនគួរចូលរួមការបោះឆ្នោតទេ បើមិនទុកចិត្តគ.ជ.ប.ឬក៏ក្រុមប្រឹក្សា ធម្មនុញ្ញ។
តែលោកធន សារ៉ាយបានអះអាងថា ដំណោះស្រាយនយោបាយគឺជាជម្រើសល្អ នៅពេលនេះ ដើម្បីដោះស្រាយវិវាទរឿងបោះឆ្នោតតាមរយៈថ្នាក់ដឹកនាំកំពូលជួប ប្រជុំគ្នា ដោយសារថា យន្តការស្ថាប័នជាតិមិនទទួលបានការទុកចិត្តនិងមិនអស់ចិត្តទាំងសង ខាងសម្រាប់គណបក្សជំទាស់និងគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា។
«យើងខ្ញុំយល់ថា យន្តការដែលមានក្នុងច្បាប់នេះ ទាំងគ.ជ.ប. ទាំងក្រុមប្រឹក្សា ធម្មនុញ្ញនេះគឺមិនអាចផ្តល់នូវយុត្តិធម៌បានអស់ចិត្តទាំងអស់គ្នា ទេ គឺបានតែ ម្ខាង។ អញ្ចឹងយើងខ្ញុំយល់ថា ទាល់តែមានការដោះស្រាយផ្នែកនយោបាយវិញបានអាចទៅរួច»។
លោកថា បើគណបក្យប្រជាជននៅតែថា យកយន្តការច្បាប់តាមរយៈគ.ជ.ប.ក្រុមប្រឹក្សាធម្មនុញ្ញ ដែលគ្មានការទទួលស្គាល់ពីគណបក្សជំទាស់ដដែល នោះអាចធ្វើឲ្យមានការប្រទូសសារាយគ្នាទៅមុខវែងឆ្ងាយទៀត រឿងបង្កើតសភានិង រដ្ឋាភិបាល ហើយនឹងមានបញ្ហារឿងភាពស្របច្បាប់ផងដែរលើឆាកអន្តរជាតិ ដែរ។
«ហើយសភាក៏ដូចរដ្ឋាភិបាលយើងទៅថ្ងៃមុខ នេះក៏នឹងមានការជួបប្រទះនឹង បញ្ហានិត្យានុកូល្យភាព ក៏ដូចជាការទទួលស្គាល់ពីសំណាក់ជាតិ និងអន្តរជាតិដែរ»។
លោកជាម យៀបបានអះអាងថា ជំហររបស់គណបក្សប្រជាជនកម្ពុជាគាំទ្រ ការជួបប្រជុំរបស់ថ្នាក់ដឹកនាំកំពូលនៃគណបក្សនយោបាយទាំងពីរ។
«អញ្ចឹងបានជាខ្ញុំសុំជម្រាបថា អ្វីផ្សេងៗទៀតគឺថាស្រេចទៅលើថ្នាក់ដឹកនាំ គណបក្សប្រជាជនកម្ពុជានិងគណបក្សសង្គ្រោះជាតិទេ នៅពេលណាដែល ជួបគ្នា ព្រោះគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជាជានិច្ចជាកាលគឺសុំបើកទ្វារជានិច្ច អត់មានបិទទេ»។
ដោយឡែកលោក កឹម សុខាបានអះអាងថា គណបក្សសង្គ្រោះជាតិក៏គាំទ្រជំហរ ឲ្យមានជំនួបរបស់ថ្នាក់ដឹកនាំកំពូលដែរ។
តាមច្បាប់ប្រទេសកម្ពុជា សមាជិកសភាជាប់ឆ្នោតថ្មីត្រូវកោះប្រជុំយ៉ាងយូរ៦០ ថ្ងៃក្រោយការបោះឆ្នោតគឺមានន័យថា មុនថ្ងៃទី២៨ កញ្ញា ដើម្បីបង្កើតសភានិងរដ្ឋាភិបាលថ្មី កើតចេញពីការបោះឆ្នោត៕
បញ្ហាដីធ្លីនឹងនៅតែជារបៀបវារៈក្តៅ
ប្រជាពលរដ្ឋនៅឃុំពីរធ្នូ ស្រុកស្នួល ខេត្តក្រចេះ
ដែលមានជម្លោះដីធ្លី ធ្វើការតវ៉ាបិទផ្លូវជាតិ
កាលពីខែមករាដើមឆ្នាំនេះ។ រូបថត ហេង ជីវ័ន
ភ្នំពេញៈ
លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រីហ៊ុន សែន
នឹងចុះទៅប្រគល់ប្លង់កម្មសិទ្ធិដីធ្លី ជូនដល់ពលរដ្ឋ
នៅគ្រប់ខេត្តទាំងអស់ដោយផ្ទាល់ដៃ
ដោយចាប់ផ្តើមពីស្រុកស្នួលខេត្តក្រចេះ
បន្ទាប់ពីក្រុមនិស្សិតស្ម័គ្រចិត្ត
បានបញ្ចប់ការវាស់វែងដីធ្លីរបស់ពួកគេ។
គណបក្សប្រឆាំង បានកត់សម្គាល់ថា
ក្រុមនិស្សិតរបស់លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី
គ្រាន់តែចុះទៅវាស់វែងដីរបស់ពលរដ្ឋ
ចែកជូនពលរដ្ឋវិញតែប៉ុណ្ណោះចំណែកតំបន់ដែលកើតមានជម្លោះដីធ្លី
រ៉ាំរ៉ៃពិតប្រាកដ មិនបានចុះទៅវាស់វែងទេ
ខណៈដែលអង្គការសង្គមស៊ីវិល មើលឃើញថា សកម្មភាពរបស់រដ្ឋាភិបាល
គ្រាន់តែជាការទាក់ទាញរកសំឡេងឆ្នោត នៅមុនការបោះឆ្នោតចូលមកដល់
ជាជាងការមានចេតនាពិតប្រាកដ ក្នុងការដោះស្រាយ
ឈានទៅបញ្ចប់បញ្ហាជម្លោះដីធ្លី ដែលកំពុងតែញាំញីប្រទេសកម្ពុជា
ធ្វើឲ្យប្រជាពលរដ្ឋជាច្រើនទទួលរងគ្រោះនោះ។ថ្លែងនៅក្នុង ពិធីចែកសញ្ញាបត្រ ដល់និស្សិត សាកលវិទ្យាល័យបៀលប្រាយ ចំនួន ៥៥៥៩ នាក់ លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី មានប្រសាសន៍ថា បេសកកម្មវាស់វែងដីធ្លីរបស់យុវជនស្ម័គ្រចិត្ត រហូតមកដល់ពេលនេះ វាស់វែងបានជាង ១០ ម៉ឺនគ្រួសារ ហើយក្រុមមន្ត្រី ធ្វើការផ្ទៀងផ្ទាត់តាមក្រោយបាន ៨៤០០០ គ្រួសារ។ នៅពេលវាស់វែងចប់ មន្រ្តីជំនាញ នឹងបិទសេចក្តីប្រកាស ពីបញ្ជីឈ្មោះកម្មសិទ្ធិកាន់កាប់ដីធ្លីជូនប្រជាពលរដ្ឋ។ លោកបន្តថា ៖«សូមឲ្យពលរដ្ឋទាំងអស់ នាំគ្នាទៅពិនិត្យមើល សេចក្តីប្រកាស និងព្រំដីរបស់ខ្លួន យើងទុកក្នុងរយៈពេល ១ ខែ ប្រសិនបើមានអ្វីតវ៉ា ត្រូវតវ៉ានៅអំឡុង ពេលនេះ គឺគេនឹងដោះស្រាយជូន»។
លោកហ៊ុន សែន បានឲ្យដឹងទៀតថា ក្រោយពីបិទសេចក្តីប្រកាសហើយនោះ ទើបអាជ្ញាធរ ប្រគល់ប្លង់កម្មសិទ្ធិដីធ្លី ជូនពលរដ្ឋ។ លោក បន្ថែមទៀតថា៖ «ខ្ញុំនឹងធ្វើដំណើរចុះទៅចែកឲ្យតំបន់ណា ដែលធ្វើហើយមុនគេ ដោយមួយខេត្ត ខ្ញុំទៅមួយកន្លែង ដើម្បីប្រគល់ជូនផ្ទាល់ដៃ ឲ្យពលរដ្ឋ។ ខ្ញុំនឹងទៅស្រុកស្នួលមុន ពីព្រោះជាតំបន់ខ្ញុំធ្លាប់រត់ ហើយកន្លែង ២ ធ្នូជាកន្លែងទ័ពយើងបង្កើតរណសិរ្ស»។
លោកយឹម សុវណ្ណ អ្នកនាំពាក្យគណបក្សសម រង្ស៊ី បានស្វាគមន៍ ចំពោះការខឹតខំប្រឹងប្រែង របស់រដ្ឋាភិបាល ក្នុងការចុះទៅវាស់វែង ផ្តល់ប័ណ្ណកម្មសិទ្ធិដីធ្លី ជូនដល់ប្រជាពលរដ្ឋ។ ប៉ុន្តែលោកបានកត់សម្គាល់ថា ក្រុមនិស្សិតរបស់លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី គ្រាន់តែចុះទៅវាស់វែងដីរបស់ប្រជាពលរដ្ឋ ចែកជូនប្រជាពលរដ្ឋវិញតែប៉ុណ្ណោះ ចំណែកតំបន់ដែលមានជម្លោះដីធ្លីរ៉ាំរ៉ៃពិតប្រាកដ ដូចជានៅភ្នំពេញ ខេត្តកំពង់ឆ្នាំង ពោធិ៍សាត់ កំពង់ស្ពឺ និងនៅខេត្តកោះកុងជាដើម។ល។ មិនទាន់ឃើញចុះទៅវាស់ទេ ធ្វើឲ្យជម្លោះនៅតែបន្តកើតមាន។ លោកយឹម សុវណ្ណ បានមានប្រសាសន៍ថា៖ «មានរយៈពេល ២០ ឆ្នាំហើយ រដ្ឋាភិបាល មិនទាន់បានចេញប័ណ្ណកម្មសិទ្ធិដីធ្លីជូនប្រជាពលរដ្ឋឲ្យបាន គ្រប់ៗគ្នាទេ។ ប្រសិនបើគណបក្សសម រង្ស៊ី ជាប់ឆ្នោត យើងនឹងចំណាយពេលយ៉ាងយូរ ត្រឹមតែមួយឆ្នាំប៉ុណ្ណោះ ក្នុងការផ្តល់ប័ណ្ណកម្មសិទ្ធិដីធ្លី ជូនប្រជាពលរដ្ឋឲ្យបានគ្រប់ៗគ្នា ដោយប្រើស្ថាប័ន ក្រសួង មន្ទីរ របស់រដ្ឋដែលមានស្រាប់»។ លោកយឹម សុវណ្ណ អរគុណ ការផ្តល់ការងារឲ្យក្រុមនិស្សិតធ្វើ តាមរយៈការចុះវាស់វែងដីធ្លី បើទោះបីជាក្នុងរយៈពេលខ្លីក្តី ប៉ុន្តែលោកថា នៅមាននិស្សិត និងប្រជាពលរដ្ឋខ្មែររាប់លាននាក់ទៀត មិនមានការងារធ្វើទេ ដែលរដ្ឋាភិបាល គួរតែយកចិត្តទុកដាក់។
លោកអ៊ូ វីរៈ ប្រធានមជ្ឈមណ្ឌលសិទ្ធិមនុស្សកម្ពុជា ក៏បានគាំទ្រ ចំពោះសកម្មភាពរបស់រដ្ឋាភិបាលលើការចុះវាស់វែងដីធ្លីនេះផងដែរ ។ ប៉ុន្តែ លោកបានសម្តែងការព្រួយបារម្មណ៍ ចំពោះយន្តការនៃការអនុវត្ត វាស់វែងដីធ្លី របស់ក្រុមនិស្សិត ដែលមិនបានឆ្លើយតប ចំគោលដៅ។ លោកបានថ្លែងថា៖«ការផ្ដល់ប័ណ្ណកម្មសិទ្ធិដីធ្លី ជូនប្រជាពលរដ្ឋ ដើម្បីឲ្យមានទំនុកចិត្ត ក្នុងការរស់នៅ និងធ្វើកសិកម្ម គឺជារឿងល្អត្រឹមត្រូវ។ ប៉ុន្តែខ្ញុំបារម្ភខ្លាចយន្តការនេះ មិនត្រូវបានគេយកទៅអនុវត្ត ឲ្យមានប្រសិទ្ធភាព ក្នុងការលប់បំបាត់ជម្លោះដីធ្លីនៅកម្ពុជា»។ លោកអ៊ូ វីរៈ បានបន្តថា កន្លងមក បញ្ហាជម្លោះដីធ្លី គឺជាប្រធានបទដ៏ក្ដៅគគុកមួយ ដែលគ្រប់គណបក្សនយោបាយ ពិសេស បក្សប្រឆាំង លើកមកអធិប្បាយ ដើម្បីទាក់ទាញសំឡេងគាំទ្រ ពីប្រជាពលរដ្ឋ ដូច្នេះវាប្រាកដណាស់ថា ប្រជាពលរដ្ឋ នឹងផ្ដល់ទំនុកចិត្ត គាំទ្ររដ្ឋាភិបាលបន្ថែមទៀត ប្រសិនបើយន្តការរៀបចំផ្ដល់ប័ណ្ណកម្មសិទ្ធិដីធ្លីនេះ ត្រូវបានគេអនុវត្តត្រឹមត្រូវ ដោយគ្មានអំពើពុករលួយនោះ។
លោក អំ សំអាត ទីប្រឹក្សាបច្ចេកទេស ជាន់ខ្ពស់ នៃអង្គការសិទ្ធិមនុស្ស លីកាដូ បានលើកឡើងស្រដៀងគ្នានេះដែរថា រដ្ឋាភិបាលអាចនឹងទទួលបានសំឡេងគាំទ្រ ពីប្រជាពលរដ្ឋកាន់តែច្រើន នៅក្នុងការបោះឆ្នោតថ្នាក់ជាតិឆ្នាំ ២០១៣ ខាងមុខ ប្រសិនបើជម្លោះដីធ្លីត្រូវបានដោះស្រាយចប់ជាស្ថាពរ តាមរយៈការវាស់វែងបែងចែកដីធ្លី និងការផ្ដល់ប័ណ្ណកម្មសិទ្ធិជូនប្រជាពលរដ្ឋ ត្រូវបានធ្វើឡើងដោយមានតម្លាភាព និងគ្មានអំពើពុករលួយ។ លោកបានថ្លែងថា៖«ការបញ្ជូនក្រុមនិស្សិត ទៅវាស់វែងដីធ្លី ហើយការគ្រោងរបស់លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ក្នុងការទៅផ្ដល់ប័ណ្ណកម្មសិទ្ធិដីធ្លីជូនប្រជាពលរដ្ឋដោយផ្ទាល់ ដៃនោះគឺជាយុទ្ធសាស្ត្រ ក្នុងការស្វែងរកសំឡេងឆ្នោតគាំទ្រ សម្រាប់ការបោះឆ្នោតជាតិឆ្នាំ ២០១៣»៕
របៀបគណនាចំនួនអាសនៈក្នុងការបោះឆ្នោតតំណាងរាស្រ្តកម្ពុជា
សម័យប្រជុំពេញអង្គនៃរដ្ឋសភាកម្ពុជា
នៅកម្ពុជា ការបោះឆ្នោតតំណាងរាស្រ្ត
គឺជាការបោះឆ្នោតតាមប្រព័ន្ធសមាមាត្រ។
ពលរដ្ឋកម្ពុជាមិនបោះឆ្នោតជ្រើសរើសបេក្ខជនណាមួយឲ្យធ្វើជាតំណាង
រាស្រ្តនោះទេ ក៏ប៉ុន្តែ
បោះឆ្នោតជ្រើសរើសបញ្ជីឈ្មោះបេក្ខជនតំណាងរាស្រ្តនៃគណបក្សមួយ។
ចេញពីចំនួនស្លឹកឆ្នោតសរុបដែលបោះឲ្យគណបក្សនីមួយៗនេះ
ទើបគេយកទៅគណនារកចំនួនអាសនៈ ដែលគណបក្សនីមួយៗទទួលបាន
នៅក្នុងរដ្ឋសភា។ តើការកំណត់ចំនួនអាសនៈនេះ ត្រូវធ្វើឡើងដោយរបៀបណា?
តាមច្បាប់បោះឆ្នោតកម្ពុជា ចំនួនអាសនៈសភា
ដែលត្រូវបែងចែកទៅឲ្យគណបក្សនយោបាយណាមួយ នៅក្នុងការបោះឆ្នោត
ត្រូវគណនា ដោយប្រើរូបមន្ត “មធ្យមភាគខ្ពស់បំផុត”
ហើយការបែងចែកអាសនៈ ត្រូវធ្វើឡើងនៅតាមមណ្ឌលនីមួយៗ។
ជំហានទី១៖ កំណត់ចំនួនកូតានៃសន្លឹកឆ្នោតក្នុងមួយអាសនៈ
មុននឹងចាប់ផ្តើមធ្វើការបែងចែកចំនួនអាសនៈ ជាដំបូង គេត្រូវគណនាឲ្យឃើញសិនអំពីចំនួនកូតានៃសន្លឹកឆ្នោតក្នុងមួយអាសនៈ (មានន័យថា ចំនួនសន្លឹកឆ្នោត ដែលគណបក្សមួយត្រូវទទួលបាន ដើម្បីទទួលបានអាសនៈមួយ)។ ដើម្បីគណនា គេត្រូវយកចំនួនសន្លឹកឆ្នោតបានការសរុប នៅក្នុងមណ្ឌលមួយ ចែកនឹងចំនួនអាសនៈសរុបនៅក្នុងមណ្ឌលនោះ ដោយមិនគិតពីសំណល់ចែក។
សន្លឹកឆ្នោតបានការសរុបក្នុងមណ្ឌល
កូតាសន្លឹកឆ្នោតក្នុងមួយអាសន = --------------------------------------------------------------
អាសនៈសរុបក្នុងមណ្ឌល
គួរបញ្ជាក់ថា សន្លឹកឆ្នោតបានការសរុប ខុសពីចំនួនអ្នកដែលមានឈ្មោះក្នុងបញ្ជីឈ្មោះបោះឆ្នោត។ អ្នកដែលមានឈ្មោះក្នុងបញ្ជីឈ្មោះបោះឆ្នោត ដែលមិនទៅបោះឆ្នោត ឬទៅបោះឆ្នោតដែរ ប៉ុន្តែ គូសសន្លឹកឆ្នោតមិនត្រឹមត្រូវ ជាសន្លឹកឆ្នោតមិនបានការ មិនត្រូវរាប់បញ្ចូលនៅក្នុងចំនួនសន្លឹកឆ្នោតបានការសរុបទេ។
ឧទាហរណ៍៖ នៅមណ្ឌលកំពង់ចាម ដែលមានចំនួនអាសនៈសរុបទាំងអស់ ១៨អាសនៈ មានសន្លឹកឆ្នោតបានការសរុប ចំនួន ១៨ម៉ឺនសន្លឹក។ ដូច្នេះគណបក្សមួយចាំបាច់ត្រូវទទួលបានសន្លឹកឆ្នោតគាំទ្រ ១ម៉ឺនសន្លឹក ទើបអាចទទួលបាន១អាសនៈ។
ជំហានទី២៖ កំណត់ចំនួនអាសនៈបឋម
ក្រោយពីបានកំណត់ចំនួនកូតាសន្លឹកឆ្នោតក្នុងមួយអាសនៈហើយ ជំហានទីពីរ គេត្រូវធ្វើការកំណត់ចំនួនអាសនៈបឋម សម្រាប់គណបក្សនីមួយៗ ដោយយកចំនួនសំឡេងឆ្នោតសរុប ដែលគណបក្សនីមួយៗទទួលបាន នៅក្នុងមណ្ឌលមួយ ចែកឲ្យចំនួនកូតាសន្លឹកឆ្នោតក្នុងមួយអាសនៈ ដោយមិនគិតពីសំណល់ចែក។
ចំនួនសន្លឹកឆ្នោតដែលបោះឲ្យគណបក្សមួយ
អាសនៈបឋម = ------------------------------------------------------------------------
កូតាសន្លឹកឆ្នោតក្នុងមួយអាសនៈ
ឧទាហរណ៍៖ នៅក្នុងមណ្ឌលកំពង់ចាម គណបក្ស “ក” ទទួលបានសំឡេងគាំទ្រ ៩៦ ០០០សន្លឹក។ ដើម្បីកំណត់ចំនួនអាសនៈបឋមរបស់គណបក្ស “ក” គេត្រូវយក ៩៦ ០០០ ទៅចែកនឹង ១០ ០០០។ ដោយមិនគិតពីសំណល់ចែក គណបក្ស “ក” ត្រូវទទួលបាន ៩អាសនៈ។
ជំហានទី៣៖ ការបែងចែកចំនួនអាសនៈដែលនៅសល់ក្នុងមណ្ឌល
បន្ទាប់ពីការកំណត់ចំនួនអាសនៈបឋមរបស់គណបក្សនីមួយៗរួចរាល់ហើយ ប្រសិនបើមាននៅសល់អាសនៈក្នុងមណ្ឌល គេត្រូវធ្វើការបែងចែកអាសនៈដែលនៅសេសសល់នេះជាបន្តទៀត ដោយប្រើរូបមន្ត “មធ្យមភាគខ្ពស់បំផុត” ពោលគឺ គេត្រូវយកចំនួនសន្លឹកឆ្នោតបានការសរុប ដែលបោះឲ្យគណបក្សនីមួយៗ ចែកនឹងចំនួនអាសនៈបឋម ដែលគណបក្សនោះទទួលបាន តាមការគណនាខាងលើ ដោយបន្ថែមមួយអាសនៈពីលើ។
ចំនួនសន្លឹកឆ្នោតដែលបោះឲ្យគណបក្សមួយ
មធ្យមភាគខ្ពស់បំផុត = -----------------------------------------------------------------------
អាសនៈបឋម + ១
ឧទាហរណ៍៖ នៅក្នុងមណ្ឌលកំពង់ចាម គណបក្ស “ក” ដែលទទួលបានសំឡេងគាំទ្រ ៩៦ ០០០សន្លឹក មានចំនួនអាសនៈបឋម ៩អាសនៈ។ នៅក្នុងការបែងចែកចំនួនអាសនៈ ដែលនៅសេសសល់ក្នុងមណ្ឌល សម្រាប់គណបក្ស “ក” គេត្រូវយក ៩៦ ០០០ ចែកនឹង ១០។
បន្ទាប់ពីបានអនុវត្តរូបមន្តនេះ សម្រាប់គ្រប់គណបក្សហើយ គេត្រូវធ្វើការប្រៀបធៀបលទ្ធផល រវាងគណបក្សនីមួយៗ។ គណបក្សណា ដែលទទួលបានផលចែកខ្ពស់ជាងគេបង្អស់ (មធ្យមភាគខ្ពស់បំផុត) គឺជាអ្នកទទួលបានអាសនៈមួយបន្ថែមទៀត។
ក្រោយពីអាសនៈមួយថ្មីនេះត្រូវបានបែងចែកទៅឲ្យគណបក្ស ដែលមានមធ្យមភាគខ្ពស់បំផុត រួចហើយ ប្រសិនបើមាននៅសល់អាសនៈក្នុងមណ្ឌលនេះទៀត គេត្រូវធ្វើការបែងចែកអាសនៈសេសសល់នេះបន្តទៀត ដោយអនុវត្តរូបមន្តដដែល ដោយលើកនេះ គណបក្សដែលទើបនឹងបានអាសនៈបន្ថែមក្នុងការគណនាខាងលើ ត្រូវយកអាសនៈថ្មីបន្ថែមនេះ មកគិតបញ្ចូល ក្នុងការគណនាមធ្យមភាគខ្ពស់បំផុតលើកទី២។
ឧទាហរណ៍៖ នៅមណ្ឌលកំពង់ចាម គណបក្ស “ក” ជាអ្នកទទួលបានអាសនៈបន្ថែម ក្នុងការគណនាមធ្យមភាគខ្ពស់បំផុតលើកទីមួយ។ ចំនួនអាសនៈសរុបរបស់គណបក្សនេះ ត្រូវកើនឡើងពី ៩អាសនៈ ទៅ ១០អាសនៈ។ នៅក្នុងការគណនាមធ្យមភាគខ្ពស់បំផុតលើកទី២ ដើម្បីបែងចែកអាសនៈសេសសល់បន្ត សម្រាប់គណបក្ស “ក” គេត្រូវយកចំនួនសន្លឹកឆ្នោតបានការសរុប ដែលគណបក្សនេះទទួលបាន គឺ ៩៦ ០០០សន្លឹក ចែកនឹង១១អាសនៈ។
ការគណនាបែបនេះត្រូវធ្វើជាបន្តបន្ទាប់ រហូតទាល់តែចំនួនអាសនៈ ដែលនៅសេសសល់ ក្នុងមណ្ឌល ត្រូវធ្វើការបែងចែកអស់។
ជាទូទៅ គេសង្កេតឃើញថា ការគណនាដោយប្រើរូបមន្ត “មធ្យមភាគខ្ពស់បំផុត” នេះ ចំនួនអាសនៈដែលនៅសេសសល់ក្នុងមណ្ឌលបោះឆ្នោត ច្រើនតែបានទៅគណបក្ស ដែលទទួលបានសំឡេងឆ្នោតសរុបច្រើនជាងគេ ក្នុងមណ្ឌលនេះ។ ហេតុដូច្នេះហើយបានជាមានការរិះគន់ថា រូបមន្ត “មធ្យមភាគខ្ពស់បំផុត” នេះ ផ្តល់ផលប្រយោជន៍ដល់តែគណបក្សធំៗ៕
- See more at: http://www.cen.com.kh/localnews/show_detail/19?token=YTJhYWVkZD#sthash.3xcyq2XW.dpuf
ជំហានទី១៖ កំណត់ចំនួនកូតានៃសន្លឹកឆ្នោតក្នុងមួយអាសនៈ
មុននឹងចាប់ផ្តើមធ្វើការបែងចែកចំនួនអាសនៈ ជាដំបូង គេត្រូវគណនាឲ្យឃើញសិនអំពីចំនួនកូតានៃសន្លឹកឆ្នោតក្នុងមួយអាសនៈ (មានន័យថា ចំនួនសន្លឹកឆ្នោត ដែលគណបក្សមួយត្រូវទទួលបាន ដើម្បីទទួលបានអាសនៈមួយ)។ ដើម្បីគណនា គេត្រូវយកចំនួនសន្លឹកឆ្នោតបានការសរុប នៅក្នុងមណ្ឌលមួយ ចែកនឹងចំនួនអាសនៈសរុបនៅក្នុងមណ្ឌលនោះ ដោយមិនគិតពីសំណល់ចែក។
សន្លឹកឆ្នោតបានការសរុបក្នុងមណ្ឌល
កូតាសន្លឹកឆ្នោតក្នុងមួយអាសន = --------------------------------------------------------------
អាសនៈសរុបក្នុងមណ្ឌល
គួរបញ្ជាក់ថា សន្លឹកឆ្នោតបានការសរុប ខុសពីចំនួនអ្នកដែលមានឈ្មោះក្នុងបញ្ជីឈ្មោះបោះឆ្នោត។ អ្នកដែលមានឈ្មោះក្នុងបញ្ជីឈ្មោះបោះឆ្នោត ដែលមិនទៅបោះឆ្នោត ឬទៅបោះឆ្នោតដែរ ប៉ុន្តែ គូសសន្លឹកឆ្នោតមិនត្រឹមត្រូវ ជាសន្លឹកឆ្នោតមិនបានការ មិនត្រូវរាប់បញ្ចូលនៅក្នុងចំនួនសន្លឹកឆ្នោតបានការសរុបទេ។
ឧទាហរណ៍៖ នៅមណ្ឌលកំពង់ចាម ដែលមានចំនួនអាសនៈសរុបទាំងអស់ ១៨អាសនៈ មានសន្លឹកឆ្នោតបានការសរុប ចំនួន ១៨ម៉ឺនសន្លឹក។ ដូច្នេះគណបក្សមួយចាំបាច់ត្រូវទទួលបានសន្លឹកឆ្នោតគាំទ្រ ១ម៉ឺនសន្លឹក ទើបអាចទទួលបាន១អាសនៈ។
ជំហានទី២៖ កំណត់ចំនួនអាសនៈបឋម
ក្រោយពីបានកំណត់ចំនួនកូតាសន្លឹកឆ្នោតក្នុងមួយអាសនៈហើយ ជំហានទីពីរ គេត្រូវធ្វើការកំណត់ចំនួនអាសនៈបឋម សម្រាប់គណបក្សនីមួយៗ ដោយយកចំនួនសំឡេងឆ្នោតសរុប ដែលគណបក្សនីមួយៗទទួលបាន នៅក្នុងមណ្ឌលមួយ ចែកឲ្យចំនួនកូតាសន្លឹកឆ្នោតក្នុងមួយអាសនៈ ដោយមិនគិតពីសំណល់ចែក។
ចំនួនសន្លឹកឆ្នោតដែលបោះឲ្យគណបក្សមួយ
អាសនៈបឋម = ------------------------------------------------------------------------
កូតាសន្លឹកឆ្នោតក្នុងមួយអាសនៈ
ឧទាហរណ៍៖ នៅក្នុងមណ្ឌលកំពង់ចាម គណបក្ស “ក” ទទួលបានសំឡេងគាំទ្រ ៩៦ ០០០សន្លឹក។ ដើម្បីកំណត់ចំនួនអាសនៈបឋមរបស់គណបក្ស “ក” គេត្រូវយក ៩៦ ០០០ ទៅចែកនឹង ១០ ០០០។ ដោយមិនគិតពីសំណល់ចែក គណបក្ស “ក” ត្រូវទទួលបាន ៩អាសនៈ។
ជំហានទី៣៖ ការបែងចែកចំនួនអាសនៈដែលនៅសល់ក្នុងមណ្ឌល
បន្ទាប់ពីការកំណត់ចំនួនអាសនៈបឋមរបស់គណបក្សនីមួយៗរួចរាល់ហើយ ប្រសិនបើមាននៅសល់អាសនៈក្នុងមណ្ឌល គេត្រូវធ្វើការបែងចែកអាសនៈដែលនៅសេសសល់នេះជាបន្តទៀត ដោយប្រើរូបមន្ត “មធ្យមភាគខ្ពស់បំផុត” ពោលគឺ គេត្រូវយកចំនួនសន្លឹកឆ្នោតបានការសរុប ដែលបោះឲ្យគណបក្សនីមួយៗ ចែកនឹងចំនួនអាសនៈបឋម ដែលគណបក្សនោះទទួលបាន តាមការគណនាខាងលើ ដោយបន្ថែមមួយអាសនៈពីលើ។
ចំនួនសន្លឹកឆ្នោតដែលបោះឲ្យគណបក្សមួយ
មធ្យមភាគខ្ពស់បំផុត = -----------------------------------------------------------------------
អាសនៈបឋម + ១
ឧទាហរណ៍៖ នៅក្នុងមណ្ឌលកំពង់ចាម គណបក្ស “ក” ដែលទទួលបានសំឡេងគាំទ្រ ៩៦ ០០០សន្លឹក មានចំនួនអាសនៈបឋម ៩អាសនៈ។ នៅក្នុងការបែងចែកចំនួនអាសនៈ ដែលនៅសេសសល់ក្នុងមណ្ឌល សម្រាប់គណបក្ស “ក” គេត្រូវយក ៩៦ ០០០ ចែកនឹង ១០។
បន្ទាប់ពីបានអនុវត្តរូបមន្តនេះ សម្រាប់គ្រប់គណបក្សហើយ គេត្រូវធ្វើការប្រៀបធៀបលទ្ធផល រវាងគណបក្សនីមួយៗ។ គណបក្សណា ដែលទទួលបានផលចែកខ្ពស់ជាងគេបង្អស់ (មធ្យមភាគខ្ពស់បំផុត) គឺជាអ្នកទទួលបានអាសនៈមួយបន្ថែមទៀត។
ក្រោយពីអាសនៈមួយថ្មីនេះត្រូវបានបែងចែកទៅឲ្យគណបក្ស ដែលមានមធ្យមភាគខ្ពស់បំផុត រួចហើយ ប្រសិនបើមាននៅសល់អាសនៈក្នុងមណ្ឌលនេះទៀត គេត្រូវធ្វើការបែងចែកអាសនៈសេសសល់នេះបន្តទៀត ដោយអនុវត្តរូបមន្តដដែល ដោយលើកនេះ គណបក្សដែលទើបនឹងបានអាសនៈបន្ថែមក្នុងការគណនាខាងលើ ត្រូវយកអាសនៈថ្មីបន្ថែមនេះ មកគិតបញ្ចូល ក្នុងការគណនាមធ្យមភាគខ្ពស់បំផុតលើកទី២។
ឧទាហរណ៍៖ នៅមណ្ឌលកំពង់ចាម គណបក្ស “ក” ជាអ្នកទទួលបានអាសនៈបន្ថែម ក្នុងការគណនាមធ្យមភាគខ្ពស់បំផុតលើកទីមួយ។ ចំនួនអាសនៈសរុបរបស់គណបក្សនេះ ត្រូវកើនឡើងពី ៩អាសនៈ ទៅ ១០អាសនៈ។ នៅក្នុងការគណនាមធ្យមភាគខ្ពស់បំផុតលើកទី២ ដើម្បីបែងចែកអាសនៈសេសសល់បន្ត សម្រាប់គណបក្ស “ក” គេត្រូវយកចំនួនសន្លឹកឆ្នោតបានការសរុប ដែលគណបក្សនេះទទួលបាន គឺ ៩៦ ០០០សន្លឹក ចែកនឹង១១អាសនៈ។
ការគណនាបែបនេះត្រូវធ្វើជាបន្តបន្ទាប់ រហូតទាល់តែចំនួនអាសនៈ ដែលនៅសេសសល់ ក្នុងមណ្ឌល ត្រូវធ្វើការបែងចែកអស់។
ជាទូទៅ គេសង្កេតឃើញថា ការគណនាដោយប្រើរូបមន្ត “មធ្យមភាគខ្ពស់បំផុត” នេះ ចំនួនអាសនៈដែលនៅសេសសល់ក្នុងមណ្ឌលបោះឆ្នោត ច្រើនតែបានទៅគណបក្ស ដែលទទួលបានសំឡេងឆ្នោតសរុបច្រើនជាងគេ ក្នុងមណ្ឌលនេះ។ ហេតុដូច្នេះហើយបានជាមានការរិះគន់ថា រូបមន្ត “មធ្យមភាគខ្ពស់បំផុត” នេះ ផ្តល់ផលប្រយោជន៍ដល់តែគណបក្សធំៗ៕
គ.ជ.បបង្ហាញចំនួនអាសនៈរដ្ឋសភាសម្រាប់នីតិកាលទី5ចំនួន123
រាជធានីភ្នំពេញ ៖
គណៈកម្មាធិការជាតិរៀបចំការបោះឆ្នោតបានជូនដំណឹងជាសាធារណៈដល់
គណបក្សនយោបាយ អង្គការមិនមែនរដ្ឋាភិបាលជាតិ អន្ដរជាតិ
និងប្រជាពលរដ្ឋទូទាំងប្រទេសនៃព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា ឱ្យដឹងថា
កាលបរិច្ឆេទនៃការបោះឆ្នោតជ្រើសតាំងតំណាងរាស្រ្ដនីតិកាលទី៥នឹង
ប្រព្រឹត្ដនៅថ្ងៃអាទិត្យទី២៨ កក្កដា ឆ្នាំ២០១៣ខាងមុខនេះ ។
សេចក្ដីប្រកាសរបស់អគ្គលេខាធិការដ្ឋានគណៈ
កម្មាធិការជាតិរៀបចំការបោះឆ្នោតឱ្យដឹងទៀតថា
ចំនួនអាសនៈសម្រាប់នីតិកាលទី៥ត្រូវបានកំណត់ត្រឹម១២៣រូប
ហើយចំនួនអាសនៈត្រូវបានកំណត់បែងចែកតាមមណ្ឌលបោះឆ្នោតរាជធានី
-ខេត្ដចំនួន២៤រួមមាន ៈ ខេត្ដបន្ទាយមានជ័យ មានអាសនៈចំនួន៦
,ខេត្ដបាត់ដំបង មានអាសនៈចំនួន៨ ,ខេត្ដកំពង់ចាម
មានអាសនៈចំនួន១៨ ,ខេត្ដកំពង់ឆ្នាំង មានអាសនៈចំនួន៤
,ខេត្ដកំពង់ស្ពឺ មានអាសនៈចំនួន៦ ,ខេត្ដកំពង់ធំ
មានអាសនៈចំនួន៦ ,ខេត្ដកំពត មានអាសនៈចំនួន៦ ,ខេត្ដកណ្ដាល
មានអាសនៈចំនួន១១ ,ខេត្ដកោះកុង មានអាសនៈចំនួន១ ,ខេត្ដក្រចេះ
មានអាសនៈចំនួន៣ ,ខេត្ដមណ្ឌលគិរី មានអាសនៈចំនួន១
,ខេត្ដព្រះវិហារ មានអាសនៈចំនួន១ ,ខេត្ដព្រៃវែង
មានអាសនៈចំនួន១១ ,ខេត្ដពោធិ៍សាត់ មានអាសនៈចំនួន៤
,ខេត្ដរតនគិរី មានអាសនៈចំនួន១ ,ខេត្ដសៀមរាប មានអាសនៈចំនួន៦
,ខេត្ដព្រះសីហនុ មានអាសនៈចំនួន១ ,ខេត្ដស្ទឹងត្រែង
មានអាសនៈចំនួន១ ,ខេត្ដស្វាយរៀង មានអាសនៈចំនួន៥ ,ខេត្ដតាកែវ
មានអាសនៈចំនួន៨ ,ខេត្ដកែប មានអាសនៈចំនួន១ ,ខេត្ដប៉ៃលិន
មានអាសនៈចំនួន១ ,ខេត្ដឧត្ដរមានជ័យ មានអាសនៈចំនួន១
និងរាជធានីភ្នំពេញ មានអាសនៈចំនួន១២ ។
សូមបញ្ជាក់ថា
ចំនួនអាសនៈនៃការបោះឆ្នោតជ្រើសតាំងតំណាងរាស្រ្ដនីតិកាលទី៥
និងចំនួនអាសនៈនីតិកាលទី៤មានចំនួន១២៣រូបដូចគ្នា
ហើយនៅនីតិកាលទី៤ គណបក្សនយោបាយដែលទទួលបានអាសនៈក្នុងរដ្ឋសភា
គឺគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជាទទួលបានអាសនៈចំនួន៩០ គណបក្សសម រង្សុី
ទទួលបានអាសនៈចំនួន២៦ គណបក្សនរោត្ដម រណឫទ្ធិ
ទទួលបានអាសនៈចំនួន២ គណបក្សសិទ្ធិមនុស្សទទួលបានអាសនៈចំនួន៣
និងគណបក្សហ៊្វុនស៊ិនប៉ិច ទទួលបានអាសនៈចំនួន២ ៕
តួលេខបែកចែកអាសនៈបឋមនិងក្រៅផ្លូវការដោយអង្គការខុមហ្រ្វែល មានបញ្ហានៅខេត្តក្រចេះ
អង្គការខុមហ្រ្វែលបានធ្វើការគណនាសម្លេងឆ្នោតសរុប
ជាបឋម ដោយបង្ហាញលទ្ធផលបោះឆ្នោតនាថ្ងៃទី២៩នេះ ថា
គណបក្សប្រជាជនកម្ពុជាដណ្តើមបាន៦៧អាសនៈ នៅខណៈ
ដែលគណបក្សសង្រោះជាតិ ដណ្តើមបាន៥៦ អាសនៈ ។
តួលេខនេះ ខុសពីតួលេខដែលគណនាដោយលោកខៀវ កញ្ញារិទ្ធ ដែលបានបង្ហាញចំនួនអាសនៈចំនួន៥៥ បានទៅលើគណបក្សសង្រ្គោះជាតិ ហើយ ៦៨ អាសនៈបានទៅលើគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា ។
ចំណុចខុសគ្នាគឺនៅខេត្តក្រចេះ ដែលមានអាសនៈចំនួន៣ ។ ខាងខុមហ្រែលបានគណនាថា គណបក្សសង្គ្រោះជាតិទទួលបាន២អាសនៈ ឯគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា ទទួលបាន១អាសនៈ ។
បើយោងតាមចំនួនសន្លឹកឆ្នោតសរុប ដែលត្រូវបានប្រកាសដោយគ.ជ.ប កាលពីយប់ថ្ងៃទី២៨ បានអោយដឹងថា ខេត្តក្រចេះមាន៤៦ឃុំ សង្កាត់ និងមាន៤២១ការិយាល័យ ហើយតួលេខចំនួនសន្លឹកឆ្នោតដែលគណបក្សនីមួយៗទទួលបានមានដូចត ទៅ៖
គណបក្សសញ្ជាតិកម្ពុជាទទួលបាន១៣១៥ សម្លេង, គណបក្សហ្វ៊ុនស៊ិនប៉ិចទទួលបាន៤៦៧៥សម្លេង, គណបក្សសាធារណរដ្ឋប្រជាធិបតេយ្យ ១២៦០សម្លេង, គណបក្សប្រជាជនកម្ពុជាទទួលបាន ៦៩៥២០សម្លេង, គណបក្សខ្មែរឈប់ក្រទទួលបាន១២០៩សម្លេង, គណបក្សសង្គ្រោះជាតិទទួលបាន៥៦៤៧៧សម្លេង និងគណបក្សសម្ព័ន្ធដើម្បីលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យ ទទួលបាន១១៨៨សម្លេង ។
បើប្រៀបធៀបសម្លេងឆ្នោតរបស់គណបក្សសង្គ្រោះជាតិ ទៅនឹងសម្លេងគាំទ្រគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជានៅខេត្តក្រចេះ គឺគណបក្សសង្រ្គោះជាតិបានតិចជាងគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជាចំនួន ១៣០៤៣ សម្លេង ។ ហេតុនេះ គណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា ត្រូវទទួលបាន២អាសនៈ ហើយគណបក្សសង្រ្គោះជាតិទទួលបាន១អាសនៈនៅមណ្ឌលខេត្តក្រចេះ ។
ខាងក្រោមនេះ គឺជាការបែងចែកអាសនៈ ទៅតាមមណ្ឌលបោះឆ្នោតបឋម និងក្រៅផ្លូវការដោយគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា៖
១-បន្ទាយមានជ័យ៖ មានអាសនៈ ៦។ CPP បាន ៤, CNRP បាន ២
២-បាត់ដំបង៖ មានអាសនៈចំនួន ៨។ CPP បាន ៥, CNRP បាន ៣
៣-កំពង់ចាម៖ មានអាសនៈ ១៨ ។ CPP បាន ៨, CNRP បាន ១០
៤-កំពង់ឆ្នាំង៖ មានអាសនៈ៤ ។ CPP បាន ២, CNRP បាន ២។
៥-កំពង់ស្ពឺ៖ មានអាសនៈ៦។ CPP បាន ៣, CNRP បាន ៣។
៦-កំពង់ធំ៖ មានអាសនៈ ៦។ CPP បាន ៣, CNRP បាន ៣។
៧-កំពត៖ មានអាសនៈ ៦។ CPP បាន ៣, CNRP បាន ៣។
៨-កណ្តាល៖ មានអាសនៈ ១១។ CPP បាន ៥, CNRP បាន ៦។
៩-កោះកុង៖ មានអាសនៈ ១។ CPP បាន ១
១០-ក្រចេះ៖ មានអាសនៈ ៣ ។ CPP ២, CNRP បាន ១។
១១-មណ្ឌលគិរី៖ មានអាសនៈ ១ ។ CPP បាន ១
១២-រាជធានី ភ្នំពេញ៖ មានអាសនៈ ១២។ CPP បាន ៥, CNRP បាន ៧។
១៣-ព្រះវិហារ៖ មានអាសនៈ ១ ។ CPP បាន ១
១៤-ព្រៃវែង៖ មានអាសនៈ ១១។ CPP បាន ៥, CNRP បាន ៦។
១៥-ពោធិ៍សាត់៖ មានអាសនៈចំនួន ៤។ CPP បាន ៣ CNRP បាន ១។
១៦-រតនគិរី៖ មានអាសនៈចំនួន ១។ CPP បាន ១។
១៧-សៀមរាប៖ មានអាសនៈចំនួន ៦។ CPP បាន ៤, CNRP បាន ២។
១៨-ព្រះសីហនុ៖ មានអាសនៈចំនួន ១។ CPP បាន ១។
១៩-ស្ទឹងត្រែង៖ មានអាសនៈចំនួន ១។ CPP បាន ១។
២០-ស្វាយរៀង៖ មានអាសនៈចំនួន ៥។ CPP បាន ៣, CNRP បាន ២។
២១-តាកែវ៖ មានអាសនៈចំនួន ៨។ CPP បាន ៤, CNRP បាន ៤។
២២-កែប៖ មានអាសនៈចំនួន ១។ CPP បាន ១
២៣-ប៉ៃលិន៖ មានអាសនៈចំនួន ១។ CPP បាន ១។
២៤-ឧត្តរមានជ័យ៖ មានអាសនៈចំនួន ១។ CPP បាន ១។
តួលេខនេះ ខុសពីតួលេខដែលគណនាដោយលោកខៀវ កញ្ញារិទ្ធ ដែលបានបង្ហាញចំនួនអាសនៈចំនួន៥៥ បានទៅលើគណបក្សសង្រ្គោះជាតិ ហើយ ៦៨ អាសនៈបានទៅលើគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា ។
ចំណុចខុសគ្នាគឺនៅខេត្តក្រចេះ ដែលមានអាសនៈចំនួន៣ ។ ខាងខុមហ្រែលបានគណនាថា គណបក្សសង្គ្រោះជាតិទទួលបាន២អាសនៈ ឯគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា ទទួលបាន១អាសនៈ ។
បើយោងតាមចំនួនសន្លឹកឆ្នោតសរុប ដែលត្រូវបានប្រកាសដោយគ.ជ.ប កាលពីយប់ថ្ងៃទី២៨ បានអោយដឹងថា ខេត្តក្រចេះមាន៤៦ឃុំ សង្កាត់ និងមាន៤២១ការិយាល័យ ហើយតួលេខចំនួនសន្លឹកឆ្នោតដែលគណបក្សនីមួយៗទទួលបានមានដូចត ទៅ៖
គណបក្សសញ្ជាតិកម្ពុជាទទួលបាន១៣១៥ សម្លេង, គណបក្សហ្វ៊ុនស៊ិនប៉ិចទទួលបាន៤៦៧៥សម្លេង, គណបក្សសាធារណរដ្ឋប្រជាធិបតេយ្យ ១២៦០សម្លេង, គណបក្សប្រជាជនកម្ពុជាទទួលបាន ៦៩៥២០សម្លេង, គណបក្សខ្មែរឈប់ក្រទទួលបាន១២០៩សម្លេង, គណបក្សសង្គ្រោះជាតិទទួលបាន៥៦៤៧៧សម្លេង និងគណបក្សសម្ព័ន្ធដើម្បីលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យ ទទួលបាន១១៨៨សម្លេង ។
បើប្រៀបធៀបសម្លេងឆ្នោតរបស់គណបក្សសង្គ្រោះជាតិ ទៅនឹងសម្លេងគាំទ្រគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជានៅខេត្តក្រចេះ គឺគណបក្សសង្រ្គោះជាតិបានតិចជាងគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជាចំនួន ១៣០៤៣ សម្លេង ។ ហេតុនេះ គណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា ត្រូវទទួលបាន២អាសនៈ ហើយគណបក្សសង្រ្គោះជាតិទទួលបាន១អាសនៈនៅមណ្ឌលខេត្តក្រចេះ ។
ខាងក្រោមនេះ គឺជាការបែងចែកអាសនៈ ទៅតាមមណ្ឌលបោះឆ្នោតបឋម និងក្រៅផ្លូវការដោយគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា៖
១-បន្ទាយមានជ័យ៖ មានអាសនៈ ៦។ CPP បាន ៤, CNRP បាន ២
២-បាត់ដំបង៖ មានអាសនៈចំនួន ៨។ CPP បាន ៥, CNRP បាន ៣
៣-កំពង់ចាម៖ មានអាសនៈ ១៨ ។ CPP បាន ៨, CNRP បាន ១០
៤-កំពង់ឆ្នាំង៖ មានអាសនៈ៤ ។ CPP បាន ២, CNRP បាន ២។
៥-កំពង់ស្ពឺ៖ មានអាសនៈ៦។ CPP បាន ៣, CNRP បាន ៣។
៦-កំពង់ធំ៖ មានអាសនៈ ៦។ CPP បាន ៣, CNRP បាន ៣។
៧-កំពត៖ មានអាសនៈ ៦។ CPP បាន ៣, CNRP បាន ៣។
៨-កណ្តាល៖ មានអាសនៈ ១១។ CPP បាន ៥, CNRP បាន ៦។
៩-កោះកុង៖ មានអាសនៈ ១។ CPP បាន ១
១០-ក្រចេះ៖ មានអាសនៈ ៣ ។ CPP ២, CNRP បាន ១។
១១-មណ្ឌលគិរី៖ មានអាសនៈ ១ ។ CPP បាន ១
១២-រាជធានី ភ្នំពេញ៖ មានអាសនៈ ១២។ CPP បាន ៥, CNRP បាន ៧។
១៣-ព្រះវិហារ៖ មានអាសនៈ ១ ។ CPP បាន ១
១៤-ព្រៃវែង៖ មានអាសនៈ ១១។ CPP បាន ៥, CNRP បាន ៦។
១៥-ពោធិ៍សាត់៖ មានអាសនៈចំនួន ៤។ CPP បាន ៣ CNRP បាន ១។
១៦-រតនគិរី៖ មានអាសនៈចំនួន ១។ CPP បាន ១។
១៧-សៀមរាប៖ មានអាសនៈចំនួន ៦។ CPP បាន ៤, CNRP បាន ២។
១៨-ព្រះសីហនុ៖ មានអាសនៈចំនួន ១។ CPP បាន ១។
១៩-ស្ទឹងត្រែង៖ មានអាសនៈចំនួន ១។ CPP បាន ១។
២០-ស្វាយរៀង៖ មានអាសនៈចំនួន ៥។ CPP បាន ៣, CNRP បាន ២។
២១-តាកែវ៖ មានអាសនៈចំនួន ៨។ CPP បាន ៤, CNRP បាន ៤។
២២-កែប៖ មានអាសនៈចំនួន ១។ CPP បាន ១
២៣-ប៉ៃលិន៖ មានអាសនៈចំនួន ១។ CPP បាន ១។
២៤-ឧត្តរមានជ័យ៖ មានអាសនៈចំនួន ១។ CPP បាន ១។
ច្បាប់ស្តីពីការបោះឆ្នោតជ្រើសរើសក្រុមប្រឹក្សាឃុំ-សង្កាត់
ច្បាប់ស្តីពីការបោះឆ្នោតជ្រើសរើសក្រុមប្រឹក្សាឃុំ សង្កាត់ ត្រូវបានរដ្ឋសភាអនុម័តកាលពីថ្ងៃទី១៨ ខែមករា ឆ្នាំ២០០១ នាសម័យប្រជុំ ពេញអង្គលើកទី៥ នីតិកាលទី២ ហើយដែលព្រឹទ្ធសភាបានអនុម័តយល់ស្របតាមលើទំរង់ និង គតិច្បាប់នេះទាំងស្រុង កាលពីថ្ងៃទី១៤ ខែកុម្ភៈ ឆ្នាំ២០០១ នាសម័យប្រជុំពេញអង្គលើកទី៤ នីតិកាលទី១ ព្រមទាំងត្រូវបានក្រុមប្រឹក្សាធម្មនុញ ប្រកាសថាស្របនឹងរដ្ឋធម្មនុញ្ញ តាមសេចក្តីសំរេចលេខ ០៤២,០០៤,២០០១ កបធ.ច ចុះថ្ងៃទី០៧ ខែមីនា ឆ្នាំ២០០១ ហើយដែលមានសេចក្តីទាំងស្រុងដូចតទៅ ៖ជំពូកទី ១ បទប្បញ្ញត្តិទូទៅ
- មាត្រា ១
- មាត្រា ២
- មាត្រា ៣
- មាត្រា ៤
- មាត្រា ៥
- បានចុះឈ្មោះនៅក្នុងបញ្ជីឈ្មោះអ្នកបោះឆ្នោតនៅក្នុងឃុំ សង្កាត់នោះ
- មានសិទ្ធិបោះឆ្នោតបានតែមួយសន្លឹកប៉ុណ្ណោះ តាមរយៈការបោះឆ្នោតជាសំងាត់ ។ អ្នកបោះឆ្នោតម្នាក់ៗមានសិទ្ធិបោះឆ្នោតជ្រើសរើសក្រុមប្រឹក្សាឃុំ សង្កាត់តែមួយប៉ុណ្ណោះ ។
- មាត្រា ៦
ជំពូកទី ២ ការគ្រប់គ្រងការបោះឆ្នោត
ជ្រើសរើសក្រុមប្រឹក្សាឃុំ សង្កាត់- មាត្រា ៧
- មាត្រា ៨
- មាត្រា ៩
- មាត្រា ១០
- រៀបចំ ចាត់ចែងការងារផ្សេងៗសំរាប់ចុះឈ្មោះបោះឆ្នោត ធ្វើបច្ចុប្បន្នភាពបញ្ជីឈ្មោះអ្នកបោះឆ្នោត រៀបចំបញ្ជីឈ្មោះអ្នកបោះឆ្នោត និង ការបោះឆ្នោតជ្រើសរើសក្រុមប្រឹក្សា ឃុំ សង្កាត់
- ចាត់វិធានការចាំបាច់ដើម្បីធានាអោយការចុះឈ្មោះអ្នកបោះឆ្នោត ការធ្វើបច្ចុប្បន្នភាពបញ្ជីឈ្មោះអ្នកបោះឆ្នោត ការរៀបចំបញ្ជីឈ្មោះអ្នកបោះឆ្នោត និង ការបោះឆ្នោតប្រព្រឹត្តទៅដោយសេរី ត្រឹមត្រូវ និង យុត្តិធម៌
- កំនត់ និង រៀបចំបង្កើតការិយាល័យចុះឈ្មោះអ្នកបោះឆ្នោត
- រៀបចំ និង ផ្តល់សុពលភាពលើបញ្ជីឈ្មោះអ្នកបោះឆ្នោត
- ពិនិត្យរៀបចំបញ្ជីឈ្មោះអ្នកបោះឆ្នោតជារៀងរាល់ឆ្នាំ
- ការពារសុវត្ថិភាព និង រក្សាបញ្ជីឈ្មោះអ្នកបោះឆ្នោត
- សំរេចលើការចុះបញ្ជីបេក្ខជន
- ពិនិត្យតាមដានយុទ្ធនាការឃោសនាបោះឆ្នោត
- គ្រប់គ្រងនីតិវិធីបោះឆ្នោត នៅក្នុងការិយាល័យបោះឆ្នោត
- គ្រប់គ្រងនីតិវិធីរាប់សន្លឹកឆ្នោត និង ចាត់ចែងការរាប់សន្លឹកឆ្នោត
- ប្រកាសលទ្ធផលនៃការបោះឆ្នោត
- ការពារសុវត្ថិភាពក្នុងដំនើរការពិនិត្យបញ្ជីឈ្មោះអ្នកបោះឆ្នោត ដំនើរការចុះឈ្មោះអ្នកបោះឆ្នោត ដំនើរការបោះឆ្នោត ដំនើរការរាប់សន្លឹកឆ្នោត និង ការពារសុវត្ថិភាព សម្ភារឧករណ៍ គ្រឿងសង្ហារឹមសំរាប់ដំនើរការបោះឆ្នោតទាំងមូល
- បណ្តុះបណ្តាលមន្ត្រីបោះឆ្នោត និង ណែនាំដល់បេក្ខជន ភ្នាក់ងារនៃគណបក្សនយោបាយ និង អ្នកសង្កេតការណ៍អំពីនីតិវិធីផ្សេងៗ សំរាប់ការធ្វើបច្ចុប្បន្នភាពបញ្ជីឈ្មោះអ្នកបោះឆ្នោត ការចុះឈ្មោះអ្នកបោះឆ្នោត ការបោះឆ្នោត ការរាប់សន្លឹកឆ្នោត និង បទប្បញ្ញត្តិទាំងឡាយនៃច្បាប់នេះ
- ធានាអោយសាធារណជនទូទៅ មានការយល់ដឹងអំពីគោលបំនងនៃការបោះឆ្នោត
- ធានាអោយជនគ្រប់រូបមានសិទ្ធិចូលរួមប្រកបដោយសុវត្ថិភាព និង គ្មានការភ័យខ្លាច រឺ ការបំភិតបំភ័យក្នុងដំនើរការធ្វើបច្ចុប្បន្នភាពបញ្ជីឈ្មោះអ្នកបោះឆ្នោត ចុះឈ្មោះអ្នកបោះឆ្នោត និង ការបោះឆ្នោត
- រៀបចំនីតិវិធីនៃការធ្វើបច្ចុប្បន្នភាពបញ្ជីឈ្មោះអ្នកបោះឆ្នោត ការចុះឈ្មោះអ្នកបោះឆ្នោត ការបោះឆ្នោត និង ការរាប់សន្លឹកឆ្នោត ប្រកបដោយតំលាភាព និង ដោយមានការចូលរួមពីអ្នកសង្កេតការណ៍ និង ភ្នាក់ងារនៃគណបក្សនយោបាយ
- ធានាអោយមានទំនាក់ទំនងទៀងទាត់រវាង គណកម្មាធិការជាតិរៀបចំការបោះឆ្នោតជាមួយបេក្ខជនភ្នាក់ងារនៃគណបក្សនយោបាយ និង អ្នកសង្កេតការណ៍
- អនុវត្តតាមការកំនត់ និង នីតិវិធីផ្សេងៗដែលទាក់ទងដល់ការត្រួតពិនិត្យ ការគ្រប់គ្រងហិរញ្ញវត្ថុដែលរៀបចំដោយក្រសួងសេដ្ឋកិច្ច និង ហិរញ្ញវត្ថុ
- សំរេចលើបន្ដឹងតវ៉ាទាក់ទងការបោះឆ្នោតជ្រើសរើសក្រុមប្រឹក្សាឃុំ សង្កាត់ លើកលែងតែបន្ដឹងតវ៉ាទាក់ទងនឹងសមត្ថកិច្ចតុលាការ
- ធ្វើសេចក្តីរាយការណ៍ជូនរដ្ឋសភា និងព្រឹទ្ធសភា ស្តីពីការគ្រប់គ្រងការប្រព្រឹត្តទៅ និងលទ្ធផលនៃការបោះឆ្នោត ក្នុងកំលុងពេលកៅសិប (៩០) ថ្ងៃ បន្ទាប់ពីថ្ងៃបោះឆ្នោត ។ អំនាច មុខងារ និង ភារកិច្ច ដូចមានចែងក្នុងមាត្រា ៧ ៨ ៩ និង មាត្រា ១០ នៃច្បាប់នេះត្រូវបន្ថែមទៅលើអំនាច មុខងារ និង ភារកិច្ចដែលបានតំរូវ រឺ បានប្រគល់អោយ គណកម្មាធិការជាតិរៀបចំការបោះឆ្នោតតាមច្បាប់ស្តីពីការបោះឆ្នោតជ្រើសតាំងតំនាងរាស្ត្រ។
- មាត្រា ១១
- កងយោធពលខេមរភូមិន្ទ នគរបាលជាតិ មន្ត្រីតុលាការ
- ព្រះសង្ឃ រឺ បឰជិតនៃសាសនាណាមួយ
- ប្រតិភូរាជរដ្ឋាភិបាល អភិបាល រឺ អភិបាលរងខេត្ត ក្រុង
- អភិបាល រឺ អភិបាលរងស្រុក ខណ្ឌ
- មេឃុំ ចៅសង្កាត់ រឺ ជំទប់ ចៅសង្កាត់រង មេភូមិ អនុប្រធានភូមិ និង សមាជិកភូមិ
- សមាជិកក្រុមប្រឹក្សាឃុំ សង្កាត់
- បេក្ខជនដែលកំពុងឈរឈ្មោះបោះឆ្នោតជ្រើសរើសក្រុមប្រឹក្សាឃុំ សង្កាត់
- ជនដែលកំពុងមានមុខតំនែងនៅក្នុងគណបក្សនយោបាយ រឺ បានឈប់ពីមុខតំណែងនៅក្នុងគណបក្សនយោបាយណាមួយ ក្នុងរយពេលតិចជាងប្រាំមួយ(៦)ខែ គិតមកដល់ថ្ងៃ។
- មាត្រា ១២
- មាត្រា ១៣
- មាត្រា ១៤
- មាត្រា ១៥
- មាត្រា ១៦
- មាត្រា ១៧
- មាត្រា ១៨
ជំពូកទី ៣ សិទ្ធិចុះឈ្មោះ និង សិទ្ធិបោះឆ្នោត
- មាត្រា ១៩
- មានសញ្ជាតិខ្មែរ
- មានអាយុ ១៨ ឆ្នាំឡើង គិតមកទល់ថ្ងៃបោះឆ្នោត
- មានទីលំនៅក្នុងឃុំ សង្កាត់ដែលមានសាម៉ីខ្លួនកំពុងសុំចុះឈ្មោះ
- មិនស្ថិតក្នុងស្ថានភាពណាមួយ ដូចមានចែងក្នុងមាត្រា ២០ នៃច្បាប់នេះ
- មាត្រា ២០
- ជាទណ្ឌិត
- ជាជនវិកលចរិត រឺ ជាជនដែលស្ថិតនៅក្រោមអាណាព្យាបាល ដែលមានលិខិតបញ្ជាក់ពីស្ថាប័នមានសមត្ថកិច្ច ។
ជំពូកទី ៤ ប្រព័ន្ធបោះឆ្នោត និង ការបែងចែកអាសន
- មាត្រា ២១
- មាត្រា ២២
- មាត្រា ២៣
- ជំហានទីមួយ :
កំនត់ចំនួនកូតាដែលតំរូវអោយបញ្ជីបេក្ខជននៃគណបក្សនយោបាយណាមួយទទួលបានអាសនមួយ
ដោយយកចំនួនសន្លឹកឆ្នោតបានការសរុបមកចែកនឹងចំនួន
អាសនសរុបរបស់ក្រុមប្រឹក្សា តាមរូបមន្តដូចខាងក្រោម ៖
- កក=សស /អស ក្នុងនោះ :
- កក : តាងអោយកូតាជាផលចែកដោយមិនគិតសំណល់ចែក
- សស : តាងអោយចំនួនសន្លឹកឆ្នោតបានការសរុប ដែលបានបោះអោយបញ្ជីបេក្ខជននៃគណបក្សនយោបាយទាំងអស់ ដែលបានចូលរួមក្នុងការបោះឆ្នោត ជ្រើសរើសក្រុមប្រឹក្សា
- អស : តាងអោយចំនួនអាសននិងនៅក្នុងក្រុមប្រឹក្សា ។
- កក=សស /អស ក្នុងនោះ :
- ជំហានទីពីរ : កំនត់ចំនួនអាសនជាបឋម
ដែលបញ្ជីបេក្ខជននៃគណបក្សនយោបាយនីមួយៗបានទទួល ដោយយកចំនួនសន្លឹកឆ្នោតបានការ
ដែល បញ្ជី បេក្ខជន នៃ គណបក្ស នយោបាយនីមួយៗបានទទួល មកចែកនឹងកូតា
តាមរូបមន្តដូចខាងក្រោម :
- អទ = សប/កក ក្នុងនោះ :
- អទ : ជាផលចែកដោយមិនគិតសំណល់ចែក តាងអោយចំនួនអាសនដែលបញ្ជីបេក្ខជន នៃគណបក្សនយោបាយនីមួយៗ មានសិទ្ធិទទួលបានមុនពេលធ្វើប្រមាណវិធីចាំបាច់ណាមួយ នៅក្នុងជំហានទាំងបី
- សប : តាងអោយចំនួនសន្លឹកឆ្នោតបានការ ដែលបានបោះអោយបញ្ជីបេក្ខជននៃគណបក្សនយោបាយមួយ
- កក : តាងអោយកូតាដែលបានកំនត់នៅក្នុងជំហានទីមួយ ។ បន្ទាប់ពីគណនាគ្រប់បញ្ជីបេក្ខជន នៃគណបក្សនយោបាយទាំងអស់ ក្នុងជំហានទី២ហើយ ប្រសិនគ្មានអាសននៅសល់ ដើម្បែបីងចែកបន្តទៀតនោះ ចំនួនអាសនសំរេចត្រូវកំនត់យកតែម្តង ។ ក្នុងករណីមានអាសននៅសល់ត្រូវបន្តបែងចែក បន្ទាប់ពីធ្វើការគណនាសំរាប់បញ្ជីបេក្ខជននៃគណបក្សនយោបាយទាំងអស់ អាសនដែលនៅសល់ទាំងនេះ ត្រូវផ្តល់អោយទៅតាមរបៀបដែលបានកំនត់ក្នុងជំហានទីបី ។
- អទ = សប/កក ក្នុងនោះ :
- ជំហានទីបី : អាសនដែលនៅសល់ត្រូវបែងចែកដោយកំនត់យកមធ្យមភាគខ្ពស់បំផុត តាមរូបមន្តដូចខាងក្រោម :
- មធ =សប /អទ+១ ក្នុងនោះ :
- មធ : តាងអោយមធ្យមភាគខ្ពស់បំផុត
- សប : តាងអោយចំនួនសន្លឹកឆ្នោតបានការ ដែលបានបោះអោយបញ្ជីបេក្ខជននៃគណបក្សនយោបាយមួយ
- អទ : តាងអោយចំនួនអាសន ដែលបែងចែកអោយបញ្ជីបេក្ខជន នៃគណបក្សនយោបាយមួយ ។
- មធ =សប /អទ+១ ក្នុងនោះ :
- មាត្រា ២៤
- មាត្រា ២៥
- មាត្រា ២៦
- មាត្រា ២៧
- ជំហានទី១ : កំនត់ចំនួនកូតាដែលតំរូវអោយបញ្ជីបេក្ខជននៃគណបក្សនយោបាយណាមួយ
ទទួលបានមួយអាសន ដោយយកចំនួនសន្លឹកឆ្នោតបានការ
សរុបដែលបានបោះអោយបញ្ជីបេក្ខជននៃគណបក្សនយោបាយទាំងអស់ ដែលបានទទួលអាសន
ក្នុងការបោះឆ្នោតជ្រើសរើសក្រុមប្រឹក្សាឃុំ សង្កាត់
ដកចេញចំនួនសន្លឹកឆ្នោតបានការសរុប
របស់បញ្ជីបេក្ខជននៃគណបក្សនយោបាយដែលបោះបង់ចោលអាសន
មកចែកជាមួយនឹងចំនួនអាសនដែលបោះបង់ចោល តាមរូបមន្តដូចខាងក្រោម :
- ក ក ' = ស ស '/ អ ប ' ក្នុងនោះ :
- ក ក ': តាងអោយកូតាជាផលចែកដោយមិនគិតសំណល់ចែក
- ស ស ' : តាងអោយចំនួនសន្លឹកឆ្នោតបានការសរុប ដែលបានបោះអោយបញ្ជីបេក្ខជននៃគណបក្ស នយោបាយទាំងអស់ ដែលបានទទួលអាសនក្នុងការបោះឆ្នោតជ្រើសរើសក្រុមប្រឹក្សាឃុំ សង្កាត់ដកចេញចំនួនសន្លឹកឆ្នោតបានការសរុបបោះអោយបញ្ជីបេក្ខជននៃគណបក្សនយោបាយដែលបានបោះបង់ចោលអាសនមួយ រឺ ច្រើន
- អ ប់ : តាងអោយចំនួនអាសនដែលបានបោះបង់ចោល ។
- ក ក ' = ស ស '/ អ ប ' ក្នុងនោះ :
- ជំហានទីពីរ : កំនត់ចំនួនអាសនជាបឋម
ដែលបញ្ជីបេក្ខជននៃគណបក្សនយោបាយនីមួយៗបានទទួល
ដោយយកចំនួនសន្លឹកឆ្នោតបានការសរុបរបស់បញ្ជីបេក្ខជននៃគណបក្ស
នយោបាយនីមួយៗបានទទួល មកចែកនឹងកូតាដែលបានគិតក្នុងជំហានទីមួយ
តាមរូបមន្តដូចខាងក្រោម :
- អ ទ ' =ស ប ' /ក ត ' ក្នុងនោះ :
- អ ទ់ : តាងអោយចំនួនអាសនដែលបញ្ជីបេក្ខជននៃគណបក្សនយោបាយមួយ បានទទួលមុនពេលធ្វើ ប្រមាណវិធីចាំបាច់ណាមួយក្នុងជំហានទី៣
- ស ប ' : តាងអោយចំនួនសន្លឹកឆ្នោតបានការសរុប បោះអោយបញ្ជីបេក្ខជននៃគណបក្សនយោបាយមួយ
- ក ត ' : តាងអោយកូតាដែលបានកំនត់នៅក្នុងជំហានទី១ បន្ទាប់ពីបានធ្វើការគណនាក្នុងជំហានទី២ សំរាប់បញ្ជីបេក្ខជននយោបាយទាំងអស់ ដែលមានអាសនក្នុងក្រុមប្រឹក្សា លើកលែងតែបញ្ជីបេក្ខជននៃគណបក្សនយោបាយ ដែលបោះបង់ចោលអាសន ក្នុងករណីគ្មានអាសននៅសល់ដើម្បីបែងចែកបន្តទៀត ចំនួនអាសនសំរេចត្រូវកំនត់យកតែម្តង ។ ក្នុងករណីគណនាក្នុងជំហានទី២រួចហើយ ប៉ុន្តែមានអាសននៅសល់ត្រូវបន្តបែងចែកអាសនដែលនៅសល់នោះត្រូវបែងចែកតាមរូបមន្តក្នុងជំហានទី ៣ ។
- អ ទ ' =ស ប ' /ក ត ' ក្នុងនោះ :
- ជំហានទី៣ : អាសនដែលនៅសល់ត្រូវបានបែងចែកដោយកំនត់យកមធ្យមភាគខ្ពស់បំផុត តាមរូបមន្តដូចខាងក្រោម :
- ម ធ ' =ស ប ',អ ទ ' +១ ក្នុងនោះ :
- ម ធ ' : តាងអោយមធ្យមភាគខ្ពស់បំផុត
- ស ប ' : តាងអោយចំនួនសន្លឹកឆ្នោតបានការសរុបបោះអោយបញ្ជីបេក្ខជននៃគណបក្សនយោបាយមួយ
- អ ទ ' : តាងអោយចំនួនអាសនដែលបានបែងចែកអោយបញ្ជីបេក្ខជននៃគណបក្សនយោបាយមួយ ។
- ម ធ ' =ស ប ',អ ទ ' +១ ក្នុងនោះ :
- មាត្រា ២៨
ជំពូកទី ៥ ការិយាល័យចុះឈ្មោះអ្នកបោះឆ្នោត ការិយាល័យបោះឆ្នោត និងការិយាល័យរាប់សន្លឹកឆ្នោត
- មាត្រា ២៩
- មាត្រា ៣០
- មាត្រា ៣១
- មាត្រា ៣២
- មាត្រា ៣៣
- មាត្រា ៣៤
- មាត្រា ៣៥
- មាត្រា ៣៦
- មាត្រា ៣៧
- មាត្រា ៣៨
- មាត្រា ៣៩
- មាត្រា ៤០
- មន្ត្រីចុះឈ្មោះដែលបានទទួលការចាត់តាំងពីគណកម្មាធិការជាតិរៀបចំការបោះឆ្នោត
- អ្នកសង្កេតការណ៍មានប័ណ្ណសំគាល់ដែលផ្តល់អោយដោយគណកម្មាធិការជាតិរៀបចំការបោះឆ្នោត
- ភ្នាក់ងារនៃគណបក្សនយោបាយដែលបានចុះបញ្ជីត្រឹមត្រូវតាមច្បាប់ស្តីពីគណបក្សនយោបាយហើយដែលបានអនុញ្ញាត
- ប្រជាពលរដ្ឋដែលមានបំនងចុះឈ្មោះ ហើយដែលមិនទាន់បានចុះឈ្មោះបោះឆ្នោតនៅឡើយ
- ជនអមដំនើរអ្នកសុំចុះឈ្មោះដែលជាជនពិការ ស្របតាមល័ក្ខខ័ណ្ឌដូចមានចែងក្នុងមាត្រា ៥៩ នៃច្បាប់នេះ
- ជនដែលអមដំនើរអ្នកសុំចុះឈ្មោះក្នុងគោលបំនងធ្វើការធានាដល់អ្នកចុះឈ្មោះ តាមល័ក្ខខ័ណ្ឌដូចមានចែងក្នុងមាត្រា ៥៤ នៃ ច្បាប់នេះ
- ភ្នាក់ងារសន្តិសុខ និង ភ្នាក់ងារសង្គ្រោះ នៅពេលដែលប្រធានការិយាល័យចុះឈ្មោះអ្នកបោះឆ្នោតសំនូមពរក្នុងករណីចាំបាច់។ ហាមជនគ្រប់រូបចូលក្នុងការិយាល័យចុះឈ្មោះអ្នកបោះឆ្នោត មុនពេលការិយាល័យចាប់ផ្តើមធ្វើការ រឺ ក្រោយពេលការិយាល័យបិទទ្វារ ដោយគ្មានការអនុញ្ញាតជាលាយលក្ខណ៍អក្សរពីគណកម្មាធិការជាតិរៀបចំការបោះឆ្នោត ។
- មាត្រា ៤១
- មន្ត្រីបោះឆ្នោតដែលបានទទួលការចាត់តាំងពីគណកម្មាធិការជាតិរៀបចំការបោះឆ្នោត
- ភ្នាក់ងារនៃគណបក្សនយោបាយ ដែលមានបញ្ជីបេក្ខជនឈរឈ្មោះ និង ដែលបានអនុញ្ញាត និង អ្នកសង្កេតការណ៍ដែលមានប័ណ្ណសំគាល់ផ្តល់ជូនដោយគណកម្មាធិការជាតិ រៀបចំការបោះឆ្នោត
- អ្នកដែលមានសិទ្ធិបោះឆ្នោត ហើយត្រូវបោះឆ្នោតនៅការិយាល័យបោះឆ្នោតនោះ
- ជនដែលអមដំនើរអ្នកបោះឆ្នោតជាជនពិការតាមល័ក្ខខ័ណ្ឌដូចមានចែងក្នុងមាត្រា ១៧៨ នៃច្បាប់នេះ
- ភ្នាក់ងារសន្តិសុខ និង ភ្នាក់ងារសង្គ្រោះ នៅពេលដែលប្រធានការិយាល័យបោះឆ្នោតធ្វើសំនូមពរក្នុងករណីចាំបាច់ ។
- មាត្រា ៤២
- មន្ត្រីរាប់សន្លឹកឆ្នោតដែលបានទទួលការចាត់តាំងពីគណកម្មាធិការជាតិរៀបចំការបោះឆ្នោត
- ភ្នាក់ងារនៃគណបក្សនយោបាយ ដែលមានបញ្ជីបេក្ខជនឈរឈ្មោះ និង ដែលបានអនុញ្ញាត និង អ្នកសង្កេតការណ៍ដែលមានប័ណ្ណសំគាល់ផ្តល់អោយដោយគណកម្មាធិការ ជាតិរៀបចំការបោះឆ្នោត
- ភ្នាក់ងារសន្តិសុខ និង ភ្នាក់ងារសង្គ្រោះ នៅពេលដែលប្រធានការិយាល័យរាប់សន្លឹកឆ្នោតធ្វើសំនូមពរក្នុងករណីចាំបាច់ ។
- មាត្រា ៤៣
- មាត្រា ៤៤
- ការស្លៀកពាក់រឺ ការបិទផ្សាយរឺ ការនិយាយ ដែលមានការពាក់ព័ន្ធជាមួយគណបក្សនយោបាយ រឺ បញ្ជីបេក្ខជននៃគណបក្សនយោបាយ រឺ បេក្ខជននៃបញ្ជីណាមួយ
- ការបង្ហាញការគាំទ្រ រឺ ការប្រឆាំងចំពោះគណបក្សនយោបាយណាមួយ រឺ បញ្ជីបេក្ខជននៃគណបក្សនយោបាយ រឺ បេក្ខជននៃបញ្ជីណាមួយ
- ការរំខានអុកលុក រឺ សកម្មភាពផ្សេងៗ ដែលអាចមានឥទ្ធិពលដល់ជនណាម្នាក់ ក្នុងការចុះឈ្មោះបោះឆ្នោត ។
- មាត្រា ៤៥
- ការស្លៀកពាក់ រឺការដាក់បង្ហាញអ្វីមួយ ដែលពាក់ព័ន្ធជាមួយគណបក្សនយោបាយ រឺ បញ្ជីបេក្ខជននៃគណបក្សនយោបាយ រឺ បេក្ខជននៃបញ្ជីណាមួយ
- ការផ្សព្វផ្សាយ រឺ ការនិយាយអ្វីដែលមានឥទ្ធិពលធ្វើអោយមនុស្សម្នាក់បោះឆ្នោតអោយបញ្ជីបេក្ខជននៃ គណបក្សនយោបាយណាមួយ
- ការបង្ហាញការគាំទ្រ រឺ ការប្រឆាំងចំពោះគណបក្សនយោបាយ រឺ បញ្ជីបេក្ខជននៃគណបក្សនយោបាយ រឺ បេក្ខជននៃបញ្ជីណាមួយ ។
- មាត្រា ៤៦
- ការស្លៀកពាក់ រឺ ការដាក់បង្ហាញអ្វីមួយ ដែលពាក់ព័ន្ធជាមួយគណបក្សនយោបាយ រឺ បញ្ជីបេក្ខជននៃគណបក្សនយោបាយ រឺបេក្ខជននៃបញ្ជីណាមួយ
- ការផ្សព្វផ្សាយ រឺ ការនិយាយអ្វី ដែលមានឥទ្ធិពលធ្វើអោយមន្ត្រីរាប់សន្លឹកឆ្នោត រាប់គំនូសនៅលើសន្លឹកឆ្នោត ដើម្បីបំពេញចិត្ត រឺ ប្រឆាំងបញ្ជីបេក្ខជននៃគណបក្សនយោបាយ រឺ បេក្ខជននៃបញ្ជីណាមួយ ។
- មាត្រា ៤៧
ជំពូកទី ៦ បញ្ជីឈ្មោះអ្នកបោះឆ្នោតជ្រើសរើសក្រុមប្រឹក្សាឃុំ សង្កាត់
- មាត្រា ៤៨
- មាត្រា ៤៩
- មាត្រា ៥០
- មាត្រា ៥១
- ពិនិត្យអំពីបច្ចុប្បន្នភាពលើបញ្ជីឈ្មោះអ្នកបោះឆ្នោតចុងក្រោយ
- ចុះឈ្មោះជនទាំងឡាយ ដែលមានសិទ្ធិបោះឆ្នោតជ្រើសរើសក្រុមប្រឹក្សាឃុំ សង្កាត់ ទៅក្នុងបញ្ជីឈ្មោះអ្នកបោះឆ្នោត
- លុបឈ្មោះជនទាំងឡាយដែលបាត់បង់សិទ្ធិបោះឆ្នោតជ្រើសរើសក្រុមប្រឹក្សាឃុំ សង្កាត់ ចេញពីបញ្ជីឈ្មោះអ្នកបោះឆ្នោត
- រៀបចំបញ្ជីឈ្មោះអ្នកមានសិទ្ធិបោះឆ្នោតជ្រើសរើសក្រុមប្រឹក្សាឃុំ សង្កាត់នៅគ្រប់ការិយាល័យចុះឈ្មោះអ្នកបោះឆ្នោតក្នុងឃុំ សង្កាត់នីមួយៗ ។
- មាត្រា ៥២
- មាត្រា ៥៣
- បង្ហាញអត្តសញ្ញាណរបស់ខ្លួនដល់មន្ត្រីចុះឈ្មោះបោះឆ្នោត
- មានសិទ្ធិចុះឈ្មោះស្របតាមល័ក្ខខ័ណ្ឌដូចមានចែងក្នុងមាត្រា ១៩ នៃច្បាប់នេះ
- បញ្ជាក់ថាខ្លួនមិនទាន់បានចុះឈ្មោះនៅការិយាល័យចុះឈ្មោះបោះឆ្នោតណាមួយនៅឡើយ ។
- មាត្រា ៥៤
- លិខិតឆ្លងដែននៃព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា
- អត្តសញ្ញាណប័ណ្ណដែលផ្តល់អោយដោយរាជរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា ដោយមានបិទរូបថតជាសំគាល់
- ប័ណ្ណបោះឆ្នោត រឺ វិញ្ញាបនប័ត្រជំនួសប័ណ្ណបោះឆ្នោត ។
- មាត្រា ៥៥
- លិខិតឆ្លងដែននៃព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា
- អត្តសញ្ញាណប័ណ្ណសញ្ជាតិខ្មែរដែលផ្តល់អោយ អនុលោមទៅតាមអនុក្រឹតលេខ ៣៦ អនក្រ ចុះថ្ងៃទី២៦ កក្កដា ឆ្នាំ១៩៩៦
- អត្តសញ្ញាប័ណ្ណមន្ត្រីរាជការស៊ីវិល រឺ កងយោធពលខេមរភូមិន្ទ រឺ នគរបាលជាតិនៃព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា
- ភស្តុតាងដែលបង្ហាញថា ឈ្មោះរបស់អ្នកសុំចុះឈ្មោះមាននៅលើបញ្ជីឈ្មោះអ្នកបោះឆ្នោតចុងក្រោយ
- ប័ណ្ណបោះឆ្នោត រឺ វិញ្ញាបនប័ត្រជំនួសប័ណ្ណបោះឆ្នោត
- សំបុត្រកំនើត ដែលមានបញ្ជាក់ពីសញ្ញាតិខ្មែរ
- លិខិតបញ្ជាក់ថា ជាប្រជាពលរដ្ឋខ្មែរ ដែលផ្តល់អោយដោយរាជរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា
- លិខិតបញ្ជាក់ អែកសារ រឺ ដីការបស់តុលាការដែលបញ្ជាក់ថា ឪពុក រឺ ម្តាយរបស់អ្នកសុំចុះឈ្មោះជាប្រជាពលរដ្ឋខ្មែរ និងឯកសារដែលបង្ហាញថាអ្នកសុំចុះឈ្មោះគឺជាកូនរបស់ឪពុក រឺ ម្តាយនោះ
- អែកសារជាផ្លូវការដែលបង្ហាញថា អ្នកសុំចុះឈ្មោះកើតនៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជា ហើយឪពុក រឺ ម្តាយបរទេសរបស់ជននោះក៏កើត និង រស់នៅស្របច្បាប់ក្នុងប្រទេសកម្ពុជាដែរ និង អែកសារជាផ្លូវការ ដែលបង្ហាញថាអ្នកសុំចុះឈ្មោះគឺជាកូនរបស់ឪពុក និង ម្តាយ
- មាត្រា ៥៦
- ឯកសារណាមួយដូចមានចែងក្នុងមាត្រា ៥៤ និងមាត្រា ៥៥ នៃច្បាប់នេះ ដែលមានបញ្ជាក់ពីអាយុ រឺ ថ្ងៃ ខែ ឆ្នាំកំនើតរបស់អ្នកសុំចុះឈ្មោះ រឺ សេចក្តីធានាអះអាងរបស់អ្នកមានសិទ្ធិបោះឆ្នោតពីររូបក្នុងឃុំ សង្កាត់នោះធ្វើឡើងនៅចំពោះមុខមេឃុំ ចៅសង្កាត់ ដោយបញ្ជាក់អ្នកសុំចុះឈ្មោះនោះពិតជាមានអាយុ ១៨ឆ្នាំ យ៉ាងតិច គិតមកទល់ថ្ងៃបោះឆ្នោតជ្រើសរើសក្រុមប្រឹក្សាឃុំ សង្កាត់ប្រាកដមែន ។
- មាត្រា ៥៧
- ឯកសារទាំងឡាយដូចមានចែងក្នុងមាត្រា ៥៤ ៥៥ និងមាត្រា ៥៦ នៃច្បាប់នេះ ហើយដែលបញ្ជាក់ថាអ្នកសុំចុះឈ្មោះពិតជាមានលំនៅ នៅក្នុងឃុំ សង្កាត់នោះប្រាកដមែន
- លិខិតបញ្ជាក់ពីអាជ្ញាធរឃុំ សង្កាត់ថាសាម៉ីខ្លួនពិតជាមានលំនៅ នៅក្នុងឃុំ សង្កាត់នោះប្រាកដមែន ។
- មាត្រា ៥៨
- មាត្រា ៥៩
- មាត្រា ៦០
- ពិនិត្យប័ណ្ណបោះឆ្នោត រឺ វិញ្ញាបនប័ត្រជំនួសប័ណ្ណបោះឆ្នោតរបស់អ្នកសុំចុះឈ្មោះបោះឆ្នោត ដើម្បីបញ្ជាក់ថាប័ណ្ណបោះឆ្នោត រឺ វិញ្ញាបនប័ត្រជំនួសប័ណ្ណបោះឆ្នោត នោះពិតជារបស់សាម៉ីជនអ្នកសុំចុះឈ្មោះបោះឆ្នោត ដែលផ្តល់ជូនដោយគណកម្មាធិការជាតិរៀបចំការបោះឆ្នោត ហើយនៅរក្សារូបភាពទ្រង់ទ្រាយអាចប្រើប្រាស់បាន
- ពិនិត្យលេខប័ណ្ណបោះឆ្នោត រឺ វិញ្ញាបនប័ត្រជំនួសប័ណ្ណបោះឆ្នោត នាមត្រកូល នាមខ្លួន ថ្ងៃ ខែ ឆ្នាំកំនើតរបស់សាម៉ីខ្លួនអ្នកសុំចុះឈ្មោះក្នុងប័ណ្ណបោះឆ្នោត រឺ វិញ្ញាបនប័ត្រជំនួសប័ណ្ណបោះឆ្នោត ហើយផ្ទៀងផ្ទាត់ជាមួយលេខប័ណ្ណបោះឆ្នោត រឺ វិញ្ញាបនប័ត្រជំនួសប័ណ្ណបោះឆ្នោត នាមត្រកូល នាមខ្លួន ថ្ងៃ ខែ ឆ្នាំកំនើតរបស់អ្នកសុំចុះឈ្មោះបោះឆ្នោតក្នុងបញ្ជីឈ្មោះអ្នកបោះឆ្នោតចុងក្រោយ នៃការិយាល័យនោះ ។
- ពិនិត្យអត្តសញ្ញាណរបស់អ្នកសុំចុះឈ្មោះបោះឆ្នោត ដូចមានចែងក្នុងមាត្រា ៥៧ នៃច្បាប់នេះ ដើម្បីបញ្ជាក់ថា អ្នកសុំចុះឈ្មោះពិតជាមានលំនៅនៅក្នុងឃុំ សង្កាត់ដែលខ្លួនកំពុងចុះឈ្មោះប្រាកដមែន ។
- មាត្រា ៦១
- ផ្តល់ដំនឹងដល់អ្នកសុំចុះឈ្មោះបោះឆ្នោតថា ការសុំចុះឈ្មោះនោះត្រូវបានយល់ព្រម
- ចុះឈ្មោះអ្នកសុំចុះឈ្មោះបោះឆ្នោតក្នុងបញ្ជីឈ្មោះអ្នកបោះឆ្នោតជ្រើសរើសក្រុមប្រឹក្សាឃុំ សង្កាត់តាមល័ក្ខខ័ណ្ឌកំនត់
- ផ្តល់ដំនឹងដល់អ្នកសុំចុះឈ្មោះបោះឆ្នោតថាប័ណ្ណបោះឆ្នោត រឺ វិញ្ញាបនប័ត្រជំនួសប័ណ្ណបោះឆ្នោតនោះ នឹងត្រូវប្រើប្រាស់សំរាប់ការបោះឆ្នោតជ្រើសរើសក្រុមប្រឹក្សាឃុំ សង្កាត់
- ចេញបង្កាន់ដៃបញ្ជាក់ការចុះឈ្មោះជូនអ្នកសុំចុះឈ្មោះបោះឆ្នោត ។
- មាត្រា ៦២
- ផ្តល់ដំនឹងដល់អ្នកសុំចុះឈ្មោះបោះឆ្នោតអោយបំពេញបែបបទស្តីពីការបាត់ រឺ ខូចប័ណ្ណបោះឆ្នោត រឺវិញ្ញាបនប័ត្របោះឆ្នោតទៅតាមបទបញ្ជា និង នីតិវិធីរបស់គណកម្មាធិការជាតិរៀបចំការបោះឆ្នោត
- ពិនិត្យអត្តសញ្ញាណរបស់អ្នកសុំចុះឈ្មោះបោះឆ្នោត ដូចមានចែងក្នុងមាត្រា ៥៤ និងមាត្រាថ ៥៧នៃច្បាប់នេះ ។ ផ្អែកតាមអត្តសញ្ញាណខាងលើនេះ មន្ត្រីចុះឈ្មោះបោះឆ្នោតត្រូវពិនិត្យ និង រកអោយឃើញនូវលេខប័ណ្ណបោះឆ្នោត រឺ វិញ្ញាបនប័ត្រជំនួសប័ណ្ណបោះឆ្នោត នាមត្រកូល នាមខ្លួន ថ្ងៃ ខែ ឆ្នាំកំនើតរបស់អ្នកសុំចុះឈ្មោះបោះ ឆ្នោតក្នុងបញ្ជីឈ្មោះអ្នកបោះឆ្នោតចុងក្រោយនៃការិយាល័យចុះឈ្មោះបោះឆ្នោតនោះ ដើម្បីបំពេញបែបបទដូចមានចែងក្នុងមាត្រា ៦៣ នៃច្បាប់នេះ ។
- មាត្រា ៦៣
- ផ្តល់ដំនឹងដល់អ្នកសុំចុះឈ្មោះបោះឆ្នោតថាការសុំចុះឈ្មោះនោះត្រូវបានយល់ព្រម
- ចុះឈ្មោះអ្នកសុំចុះឈ្មោះបោះឆ្នោតនៅក្នុងបញ្ជីឈ្មោះអ្នកបោះឆ្នោតជ្រើសរើសក្រុមប្រឹក្សាឃុំ សង្កាត់តាមល័ក្ខខ័ណ្ឌដែលបានកំនត់
- ចេញវិញ្ញាបនប័ត្រជំនួសប័ណ្ណបោះឆ្នោត ដោយមានបិទរូបថតរបស់សាម៉ីខ្លួនតាមគំរូដែលកំនត់ដោយគណកម្មាធិការជាតិរៀបចំការបោះឆ្នោត ហើយផ្តល់ដំនឹងដល់អ្នកសុំចុះឈ្មោះបោះឆ្នោតថា វិញ្ញាបនប័ត្រជំនួសប័ណ្ណបោះឆ្នោតនេះ នឹងត្រូវប្រើប្រាស់សំរាប់ការបោះឆ្នោតជ្រើសរើសក្រុមប្រឹក្សាឃុំ សង្កាត់
- ចេញបង្កាន់ដៃបញ្ជាក់ការចុះឈ្មោះជូនអ្នកសុំចុះឈ្មោះបោះឆ្នោត ។
- មាត្រា ៦៤
- ពិនិត្យប័ណ្ណបោះឆ្នោត រឺ វិញ្ញាបនប័ត្រជំនួសប័ណ្ណបោះឆ្នោតរបស់អ្នកសុំចុះឈ្មោះបោះឆ្នោត ដើម្បីបញ្ជាក់ថាប័ណ្ណបោះឆ្នោត រឺ វិញ្ញាបនប័ត្រជំនួសប័ណ្ណបោះឆ្នោតនោះពិតជា របស់សាម៉ីជនអ្នកសុំចុះឈ្មោះបោះឆ្នោត ដែលបានផ្តល់ជូនដោយគណកម្មាធិការជាតិរៀបចំការបោះឆ្នោតប្រាកដមែន
- ពិនិត្យអត្តសញ្ញាណរបស់អ្នកសុំចុះឈ្មោះបោះឆ្នោត ដូចមានចែងក្នុងមាត្រា ៥៧ នៃច្បាប់នេះដើម្បីបញ្ជាក់ថាសាម៉ីជនអ្នកសុំ
- មាត្រា ៦៥
- ផ្តល់ដំនឹងដល់អ្នកសុំចុះឈ្មោះបោះឆ្នោតថា ការសុំចុះឈ្មោះនោះត្រូវបានទទួលយល់ព្រម
- ដកហូតប័ណ្ណបោះឆ្នោត រឺ វិញ្ញាបនប័ត្រជំនួសប័ណ្ណបោះឆ្នោតពីសាមីជនអ្នកសុំចុះឈ្មោះបោះឆ្នោត
- ចេញប័ណ្ណបោះឆ្នោតទៅតាមគំរូ ដែលកំនត់ដោយគណកម្មាធិការជាតិរៀបចំការបោះឆ្នោត ជូនសាមីជនអ្នកសុំចុះឈ្មោះបោះឆ្នោត
- ចេញបង្កាន់ដៃបញ្ជាក់ការចុះឈ្មោះអោយអ្នកសុំចុះឈ្មោះបោះឆ្នោត ។
- មាត្រា ៦៦
- ផ្តល់ដំនឹងដល់អ្នកសុំចុះឈ្មោះបោះឆ្នោតថា ការសុំចុះឈ្មោះនោះត្រូវបានទទួលយល់ព្រម
- ចុះឈ្មោះអ្នកសុំចុះឈ្មោះបោះឆ្នោតនៅក្នុងបញ្ជីឈ្មោះអ្នកបោះឆ្នោតជ្រើសរើសក្រុមប្រឹក្សាឃុំ សង្កាត់តាមល័ក្ខខ័ណ្ឌដែលបានកំនត់
- ចេញប័ណ្ណបោះឆ្នោតទៅតាមគំរូ ដែលកំនត់ដោយគណកម្មាធិការជាតិរៀបចំការបោះឆ្នោត ជូនអ្នកសុំចុះឈ្មោះបោះឆ្នោត
- ចេញបង្កាន់ដៃបញ្ជាក់ការចុះឈ្មោះជូនអ្នកសុំចុះឈ្មោះបោះឆ្នោត ។
- មាត្រា ៦៧
- បំពេញទំរង់បែបបទបដិសេធ ដោយបញ្ជាក់ពីមូលហេតុនៃការបដិសេធ ចុះហត្ថលេខា និង ចុះកាលបរិច្ឆេទលើទំរង់បែបបទនោះ ហើយផ្តល់សេចក្តីចំលងមួយច្បាប់ដល់អ្នកសុំចុះឈ្មោះបោះឆ្នោត
- ផ្តល់ដំនឹងដល់អ្នកសុំចុះឈ្មោះបោះឆ្នោតថាសាមីខ្លួន រឺ តំនាងអាចប្តឹងតវ៉ាជាលាយលក្ខណ៍អក្សរអំពីការបដិសេធនោះ ទៅគណកម្មការឃុំ សង្កាត់រៀបចំការបោះឆ្នោតក្នុងរយពេលយ៉ាងយូរប្រាំ (៥)ថ្ងៃ
- ផ្តល់ទំរង់បែបបទប្តឹងតវ៉ាដល់អ្នកសុំចុះឈ្មោះបោះឆ្នោត រឺ តំនាងសំរាប់ប្តឹង
- ផ្ញើទំរង់បែបបទបដិសេធមួយច្បាប់ ជូនគណកម្មការឃុំ សង្កាត់រៀបចំការបោះឆ្នោត ដើម្បីជ្រាប និង រក្សាទុកជាអែកសារ។
- មាត្រា ៦៨
- មាត្រា ៦៩
- មាត្រា ៧០
- ចុះឈ្មោះអ្នកសុំចុះឈ្មោះបោះឆ្នោតទៅក្នុងបញ្ជីឈ្មោះអ្នកបោះឆ្នោតតាមល័ក្ខខ័ណ្ឌកំនត់
- ចេញប័ណ្ណបោះឆ្នោត រឺ វិញ្ញាបនប័ត្រជំនួសប័ណ្ណបោះឆ្នោតមានបិទរូបថតជូនអ្នកសុំចុះឈ្មោះបោះឆ្នោត
- ចេញបង្កាន់ដៃបញ្ជាក់ការចុះឈ្មោះអ្នកសុំចុះឈ្មោះ
- ផ្ញើអែកសារពាក់ព័ន្ធ និង ការយល់ព្រមចុះឈ្មោះអ្នកបោះឆ្នោតជូនគណកម្មការ ខេត្ត ក្រុងរៀបចំការបោះឆ្នោតមួយច្បាប់ និងរក្សាទុកជាអែកសារមួយច្បាប់ ។
- មាត្រា ៧១
- បំពេញទំរង់បែបបទបដិសេធ ដោយបញ្ជាក់ពីមូលហេតុនៃការបដិសេធអោយបានច្បាស់លាស់ រួចចុះហត្ថលេខា និង កាលបរិច្ឆេទ ជូនអ្នកសុំចុះឈ្មោះបោះឆ្នោតមួយច្បាប់ ជូនគណកម្មការខេត្ត ក្រុងរៀបចំការបោះឆ្នោតមួយច្បាប់ និង រក្សាទុកជាអែកសារមួយច្បាប់ ។
- ផ្តល់ទំរង់បែបបទប្តឹងតវ៉ាតាមការកំនត់ដល់អ្នកសុំចុះឈ្មោះបោះឆ្នោត រឺ តំនាងសំរាប់ប្តឹងតវ៉ា
- អ្នកសុំចុះឈ្មោះបោះឆ្នោត រឺ តំនាងមានសិទ្ធិប្តឹងតវ៉ាជាលាយលក្ខណ៍អក្សរជំទាស់នឹងការបដិសេធនេះ ទៅគណកម្មការខេត្តក្រុងរៀបចំការបោះឆ្នោតក្នុងរយពេលយ៉ាងយូរប្រាំ (៥)ថ្ងៃ បន្ទាប់ពីបានទទួលទំរង់បែបបទបដិសេធ ។
- មាត្រា ៧២
- មាត្រា ៧៣
- មាត្រា ៧៤
- ចារយល់ព្រម និង ចុះហត្ថលេខាលើទំរង់បែបបទប្តឹងតវ៉ា រួចប្រគល់ជូនអ្នកប្តឹងតវ៉ាមួយច្បាប់
- ចុះឈ្មោះអ្នកសុំចុះឈ្មោះបោះឆ្នោតនោះក្នុងបញ្ជីឈ្មោះអ្នកបោះឆ្នោតតាមល័ក្ខខ័ណ្ឌកំនត់
- ចេញប័ណ្ណបោះឆ្នោត រឺ វិញ្ញាបនប័ត្រជំនួសប័ណ្ណបោះឆ្នោតមានបិទរូបថតជូនអ្នកសុំចុះឈ្មោះបោះឆ្នោត
- ចេញបង្កាន់ដៃបញ្ជាក់ការចុះឈ្មោះជូនអ្នកសុំចុះឈ្មោះ
- ផ្ញើអែកសារពាក់ព័ន្ធ និងការយល់ព្រមចុះឈ្មោះអ្នកបោះឆ្នោតជូនគណកម្មការខេត្ត ក្រុងរៀបចំការបោះឆ្នោតមួយច្បាប់ និងរក្សាទុកជាអែកសារមួយច្បាប់ ។
- មាត្រា ៧៥
- បំពេញទំរង់បែបបទដែលបានកំនត់ ដោយបញ្ជាក់ពីមូលហេតុនៃការបដិសេធអោយបានច្បាស់លាស់ ចុះហត្ថលេខា និង កាលបរិច្ឆេទ ហើយចំលងជូនគណកម្មការឃុំ សង្កាត់រៀបចំការបោះឆ្នោតដែលពាក់ព័ន្ធមួយច្បាប់ គណកម្មការជាតិរៀបចំការបោះឆ្នោតមួយច្បាប់ និងរក្សាទុកជាអែកសារមួយច្បាប់
- ចារបដិសេធ និង ចុះហត្ថលេខាលើទំរង់បែបបទប្តឹងតវ៉ា រួចជូនដល់អ្នកប្តឹងមួយច្បាប់
- ផ្តល់ដំនឹងដល់អ្នកប្តឹងតវ៉ា សេចក្ដីសំរេចរបស់គណកម្មការខេត្ត ក្រុងរៀបចំការបោះឆ្នោតជាសេចក្តីសំរេចចុងក្រោយ ។
- មាត្រា ៧៦
- មាត្រា ៧៧
- ជននោះបានសុំចុះឈ្មោះនៅការិយាល័យចុះឈ្មោះអ្នកបោះឆ្នោតណាមួយរួចហើយ រឺ មានប័ណ្ណបោះឆ្នោត រឺ វិញ្ញាបនប័ត្រជំនួសប័ណ្ណបោះឆ្នោត រឺ ទំរង់បែបបទ រឺ អែកសារដែលបានផ្តល់ជូនក្នុងពេល រឺ បន្ទាប់ពីពេលចុះឈ្មោះដែលផ្តល់សិទ្ធិអោយជននោះអាចចុះឈ្មោះក្នុងបញ្ជីឈ្មោះអ្នកបោះឆ្នោតបាន ប៉ុន្តែជននោះគ្មានឈ្មោះក្នុងបញ្ជីឈ្មោះអ្នកបោះឆ្នោត
- មានឈ្មោះក្នុងបញ្ជីឈ្មោះអ្នកបោះឆ្នោត ប៉ុន្តែកត់ត្រាមិនច្បាស់លាស់ ។ អ្នកប្តឹងតវ៉ា ត្រូវបង្ហាញភស្តុតាងជាអែកសារណាមួយដល់គណកម្មការឃុំ សង្កាត់រៀបចំការបោះឆ្នោត ។
- មាត្រា ៧៨
- មាត្រា ៧៩
- ឈ្មោះ និង អាស័យដ្ឋានរបស់អ្នកប្តឹងជំទាស់ រឺ អ្នកប្តឹងតវ៉ា និង ជនដែលត្រូវគេប្តឹងជំទាស់
- កាលបរិច្ឆេទ ពេលវេលា និង ទីកន្លែង ដែលត្រូវបើកសវនាការនេះ ។
- មាត្រា ៨០
- មាត្រា ៨១
- មាត្រា ៨២
- បំពេញទំរង់បែបបទបដិសេធដែលបានកំនត់ ដោយបញ្ជាក់ពីមូលហេតុច្បាស់លាស់ចំពោះការបដិសេធលើការជំទាស់នេះ ចុះហត្ថលេខា និង កាលបរិច្ឆេទជូនដល់អ្នកប្តឹងជំទាស់មួយច្បាប់ ជូនដល់អ្នកដែលគេត្រូវប្តឹងជំទាស់មួយច្បាប់ ហើយផ្ញើទំរង់បែបបទនេះដល់គណកម្មការខេត្ត ក្រុងរៀបចំការបោះឆ្នោតមួយច្បាប់ និង រក្សាទុកជាអែកសារមួយច្បាប់
- ជូនទំរង់បែបបទដល់អ្នកប្តឹងជំទាស់ រឺ តំនាងសំរាប់ប្តឹងតវ៉ា
- ផ្តល់ដំនឹងដល់អ្នកប្តឹងជំទាស់ថា សាម៉ីខ្លួន រឺ តំនាង មានសិទ្ធិធ្វើការប្តឹងតវ៉ាជាលាយលក្ខណ៍អក្សរទៅគណកម្មការខេត្ត ក្រុងរៀបចំការបោះឆ្នោត ក្នុងរយពេលយ៉ាងប្រាំ (៥)ថ្ងៃ បន្ទាប់ពីបានទទួលសេចក្តីជូនដំនឹងស្តីពីការបដិសេធនោះ ។
- មាត្រា ៨៣
- ចារយល់ព្រម និង ចុះហត្ថលេខាលើទំរង់បែបបទជំទាស់ រួចហើយផ្តល់ជូនអ្នកប្តឹងជំទាស់មួយ ច្បាប់ជូនជនដែលត្រូវគេប្តឹងជំទាស់មួយច្បាប់ ផ្ញើជូនគណកម្មការខេត្ត ក្រុងរៀបចំការបោះឆ្នោតមួយច្បាប់ និង រក្សាទុកជាអែកសារមួយច្បាប់
- ផ្តល់ទំរង់បែបបទប្តឹងតវ៉ា ដល់ជនដែលត្រូវគេប្តឹងជំទាស់
- ផ្តល់ដំនឹងដល់អ្នកដែលត្រូវគេប្តឹងជំទាស់ថា សាម៉ីខ្លួន រឺ តំនាង អាចធ្វើការប្តឹងតវ៉ាជាលាយលក្ខណ៍អក្សរ ទៅគណកម្មការខេត្ត ក្រុងរៀបចំការបោះឆ្នោត ក្នុងរយពេលយ៉ាងយូរប្រាំ (៥)ថ្ងៃ បន្ទាប់ពីបានទទួលសេចក្តីជូនដំនឹងស្តីពីការយល់ព្រមលើបន្ដឹងជំទាស់នោះក្នុង ករណីជនដែលត្រូវគេប្តឹងជំទាស់មិនបានធ្វើការប្តឹងតវ៉ាក្នុង រយពេលដែលបានកំនត់ គណកម្មការឃុំ សង្កាត់រៀបចំការបោះឆ្នោតត្រូវបដិសេធការចុះឈ្មោះរបស់ជនដែលត្រូវគេប្តឹងជំទាស់ ហើយត្រូវលុបឈ្មោះរបស់ជននោះចេញពីបញ្ជីឈ្មោះអ្នកបោះឆ្នោត ព្រមទាំងដកហូត និង បដិសេធនូវប័ណ្ណបោះឆ្នោត រឺ វិញ្ញាបនប័ត្រជំនួសប័ណ្ណបោះឆ្នោតរបស់ជននោះ
- គណកម្មការឃុំ សង្កាត់រៀបចំការបោះឆ្នោត ត្រូវផ្ញើអែកសារដែលពាក់ព័ន្ធ និង ការលុបឈ្មោះខាងលើនេះ ជូនគណកម្មការខេត្ត ក្រុងរៀបចំការបោះឆ្នោត ។
- មាត្រា ៨៤
- មាត្រា ៨៥
- ឈ្មោះ និង អាស័យដ្ឋានរបស់អ្នកប្តឹងតវ៉ា រឺ អ្នកប្តឹងជំទាស់ និង ជនដែលត្រូវគេប្តឹងជំទាស់
- កាលបរិច្ឆេទ ពេលវេលា និង ទីកន្លែង ដែលត្រូវបើកសវនាការនេះ ។
- មាត្រា ៨៦
- មាត្រា ៨៧
- មាត្រា ៨៨
- មាត្រា ៨៩
- ចុះហត្ថលេខា និង កាលបរិច្ឆេទ លើបញ្ជីឈ្មោះអ្នកបោះឆ្នោតសំរាប់ការិយាល័យអ្នកបោះឆ្នោតនីមួយៗ បញ្ជាក់ថាបញ្ជីនេះ ជាបញ្ជីឈ្មោះអ្នកបោះឆ្នោត ផ្លូវការសំរាប់ការបោះឆ្នោតជ្រើសរើសក្រុមប្រឹក្សាឃុំ សង្កាត់
- ត្រួតពិនិត្យ និង រក្សាសុវត្ថិភាពបញ្ជីឈ្មោះអ្នកបោះឆ្នោតផ្លូវការនេះ ។
- មាត្រា ៩០
- មាត្រា ៩១
- មាត្រា ៩២
- មាត្រា ៩៣
- បញ្ចូលឈ្មោះអ្នកបោះឆ្នោតគ្រប់រូបក្នុងបញ្ជីនោះដោយដាក់អាស័យដ្ឋាន អាយុ ភេទ និង លេខប័ណ្ណបោះឆ្នោត រឺ វិញ្ញាបនប័ត្រជំនួសប័ណ្ណបោះឆ្នោតខាងលើនេះ ដែលមានតែមួយគត់សំរាប់បោះឆ្នោតម្នាក់ៗ នៅក្នុងព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា
- បញ្ជាក់ឈ្មោះឃុំ សង្កាត់ និង លេខសំគាល់ការិយាល័យបោះឆ្នោត
- រៀបចំបញ្ជីតាមទំរង់ដូចគ្នា
- ចុះហត្ថលេខា និង កាលបរិច្ឆេទ ។
ជំពូកទី៧ ការចុះបញ្ជីបេក្ខជននៃគណបក្សនយោបាយសំរាប់ឈរឈ្មោះបោះឆ្នោត ជ្រើសរើសក្រុមប្រឹក្សាឃុំ សង្កាត់
- មាត្រា ៩៤
- មានសញ្ជាតិខ្មែរពីកំនើត
- ចេះអាន និង សរសេរអក្សរខ្មែរ
- បានចុះឈ្មោះក្នុងបញ្ជីឈ្មោះអ្នកបោះឆ្នោតក្នុងឃុំ សង្កាតដែ់លខ្លួនមានបំនងឈរឈ្មោះបោះឆ្នោត
- មានអាយុយ៉ាងតិច ២៥ឆ្នាំ គិតមកទល់ថ្ងៃបោះឆ្នោតជ្រើសរើសក្រុមប្រឹក្សាឃុំ សង្កាត់ ។
- មាត្រា ៩៥
- សមាជិករដ្ឋសភា ព្រឹទ្ធសភា សមាជិកក្រុមប្រឹក្សាធម្មនុញ្ញ សមាជិករាជរដ្ឋាភិបាល និង ចៅក្រម
- ប្រតិភូរាជរដ្ឋាភិបាល អភិបាល រឺ អភិបាលរងខេត្ត ក្រុង អភិបាល អភិបាលរងស្រុក ខ័ណ្ឌ
- សមាជិកគណកម្មាធិការជាតិរៀបចំការបោះឆ្នោត គណកម្មការខេត្ត ក្រុងរៀបចំការបោះឆ្នោត គណកម្មការឃុំ សង្កាត់រៀបចំការបោះឆ្នោត មន្ត្រីការិយាល័យចុះឈ្មោះអ្នកបោះឆ្នោត មន្ត្រីការិយាល័យបោះឆ្នោត បុគ្គលិកបំរើការងារក្នុងគណកម្មាធិការជាតិរៀបចំការបោះឆ្នោត និង គណកម្មការរៀបចំការបោះឆ្នោតគ្រប់លំដាប់ ថ្នាក់
- មន្ត្រីរាជការស៊ីវិល មន្ត្រីតុលាការ កងយោធពលខេមរភូមិន្ទ រឺ នគរបាលជាតិក្នុងមុខតំនែង
- ព្រះសង្ឃ រឺ បព្វជិតសាសនានៃសាសនាណាមួយ
- ស្មៀនឃុំ សង្កាតណា់មួយ ។
- មាត្រា ៩៦
- មាត្រា ៩៧
- មាត្រា ៩៨
- មាត្រា ៩៩
- មាត្រា ១០០
- មាត្រា ១០១
- សេចក្តីចំលងលិខិតបញ្ជាក់ការចុះបញ្ជីគណបក្សនយោបាយនៅក្រសួងមហាផ្ទៃមួយច្បាប់
- អាសយដ្ឋាននៃទីស្នាក់ការកណ្តាលគណបក្សនយោបាយ អាសយដ្ឋានទីស្នាក់ការគណបក្ស នយោបាយក្នុងឃុំ សង្កាត់ និងឈ្មោះអ្នកតំនាងប្រចាំទីស្នាក់ការគណបក្សនយោបាយក្នុងឃុំ សង្កាត់ដែលបានដាក់ ស្នើបញ្ជីបេក្ខជន
- បញ្ជីរាយនាមបេក្ខជន ដែលមានចំនួនបេក្ខជនយ៉ាងហោចណាស់ស្មើនឹងពីរដងនៃចំនួនសមាជិក ក្រុមប្រឹក្សាក្នុងឃុំ សង្កាត់
- នាមត្រកូល នាមខ្លួន អាសយដ្ឋាន និង លេខប័ណ្ណបោះឆ្នោត រឺ វិញ្ញាបនប័ត្រជំនួសប័ណ្ណបោះ ឆ្នោតរបស់បេក្ខជនគ្រប់រូបនៅក្នុងបញ្ជីបេក្ខជន
- ជីវប្រវត្តិសង្ខេបដែលបំពេញផ្ទាល់ដៃរបស់បេក្ខជនម្នាក់ៗ និង រូបថតបេក្ខជនម្នាក់ចំនួន៣សន្លឹក ទំហំ ៤ខ៦ ថតចំពីមុខ តាមគំរូដែលកំនត់ដោយគណកម្មាធិការជាតិរៀបចំការបោះឆ្នោត
- ឈ្មោះគណបក្សជាអក្សរពេញ ជាអក្សរកាត់ និង សញ្ញាសំគាល់គណបក្សនយោបាយ ។
- មាត្រា ១០២
- មាត្រា ១០៣
- មាត្រា ១០៤
- មាត្រា ១០៥
- មាត្រា ១០៦
- មាត្រា ១០៧
- បំពេញទំរង់បែបបទបដិសេធដែលបានកំនត់ ដោយបញ្ជាក់ពីមូលហេតុជាក់លាក់នៃការ បដិសេធ រួចហើយចុះហត្ថលេខា និង កាលបរិច្ឆេទ ជូនដល់គណបក្សនយោបាយសាមី រឺ តំនាងមួយច្បាប់ ។
- ប្រគល់ទំរង់បែបបទសំរាប់ប្តឹងតវ៉ា ដល់សាមីគណបក្សនយោបាយដែលបានដាក់ស្នើបញ្ជី បេក្ខជន
- ផ្ញើទំរង់បែបបទបដិសេធ ជូនគណកម្មការខេត្ត ក្រុងរៀបចំការបោះឆ្នោតមួយច្បាប់ និង រក្សា ទុកជាអែកសារមួយច្បាប់ ។
- មាត្រា ១០៨
- មាត្រា ១០៩
- មាត្រា ១១០
- មាត្រា ១១១
- បំពេញទំរង់បែបបទបដិសេធតាមការកំនត់ដោយបញ្ជាក់ពីមូលហេតុនៃការបដិសេធចុះ ហត្ថលេខា និង កាលបរិច្ឆេទ
- ផ្តល់ទំរង់បែបបទបដិសេធដែលបំពេញរួចដល់គណបក្សនយោបាយសាមីមួយច្បាប់ និង ចំលង ជូនគណកម្មការឃុំ សង្កាត់រៀបចំការបោះឆ្នោតពាក់ព័ន្ធមួយច្បាប់
- ប្រគល់ទំរង់បែបបទដល់គណបក្សនយោបាយ ដែលដាក់ស្នើបញ្ជីបេក្ខជនសំរាប់ប្តឹងតវ៉ា ទៅគណកម្មាធិការជាតិរៀបចំការបោះឆ្នោត
- ផ្ញើទំរង់បែបបទបដិសេធដែលបំពេញរួចមួយច្បាប់ ជូនគណកម្មាធិការជាតិរៀបចំការបោះឆ្នោត ដើម្បីជ្រាប និង រក្សាទុកជាអែកសារមួយច្បាប់ ។
- មាត្រា ១១២
- មាត្រា ១១៣
- មាត្រា ១១៤
- មាត្រា ១១៥
- បំពេញទំរង់បែបបទបដិសេធ ចុះហត្ថលេខា និង កាលបរិច្ឆេទ
- ផ្តល់ទំរង់បែបបទដែលបំពេញរួច ដល់គណបក្សនយោបាយសាមី រឺ តំនាងមួយច្បាប់ ដល់ គណកម្មការខេត្ត ក្រុងរៀបចំការ
- ផ្តល់ដំនឹងដល់គណបក្សនយោបាយដែលដាក់ពាក្យប្តឹងតវ៉ា រឺ តំនាងថាសេចក្តីសំរេចរបស់ គណកម្មាធិការជាតិរៀបចំការ
- មាត្រា ១១៦
- មាត្រា ១១៧
- មាត្រា ១១៨
- មាត្រា ១១៩
- មាត្រា ១២០
- មាត្រា ១២១
- មាត្រា ១២២
- មាត្រា ១២៣
- មាត្រា ១២៤
- មាត្រា ១២៥
ជំពូកទី៨ ការឃោសនាបោះឆ្នោត
- មាត្រា ១២៦
- មាត្រា ១២៧
- មាត្រា ១២៨
- មាត្រា ១២៩
- មាត្រា ១៣០
- ផ្តួចផ្តើម រឺចូលរួមនៅក្នុងការឃោសនារបស់គណបក្សនយោបាយ បេក្ខជន រឺ អ្នកគាំទ្រណាមួយ
- ចេញសេចក្តីថ្លែងការណ៍ រឺ ធ្វើសកម្មភាពណាមួយដែលគាំទ្រ រឺ បង្ហាញភាពលំអៀង រឺ ប្រឆាំងគណបក្សនយោបាយ បេក្ខជន រឺ អ្នកគាំទ្រណាមួយ
- ផ្តល់មធ្យោបាយជាសម្ភារ ហិរញ្ញវត្ថុ ធនធានមនុស្ស ដើម្បីគាំទ្រគណបក្សនយោបាយ បេក្ខជន រឺ អ្នកគាំទ្រណាមួយ ។
- មាត្រា ១៣១
- មាត្រា ១៣២
- មាត្រា ១៣៣
- មាត្រា ១៣៤
- មាត្រា ១៣៥
- មាត្រា ១៣៦
ជំពូកទី៩ ភ្នាក់ងារនៃគណបក្សនយោបាយ និង អ្នកសង្កេតការណ៍
- មាត្រា ១៣៧
- មាត្រា ១៣៨
- មាត្រា ១៣៩
- មាត្រា ១៤០
- មាត្រា ១៤១
- មាត្រា ១៤២
- មាត្រា ១៤៣
- មាត្រា ១៤៤
- មាត្រា ១៤៥
- មាត្រា ១៤៦
- មាត្រា ១៤៧
- មាត្រា ១៤៨
- មាត្រា ១៤៩
- មាត្រា ១៥០
- បានចុះបញ្ជីជាផ្លូវការនៅក្រសួងមហាផ្ទៃយ៉ាងហោចណាស់ប្រាំបួន (៩) ខែ មុនកាលបរិច្ឆេទនៃ ការបោះឆ្នោតជ្រើសរើសក្រុមប្រឹក្សាឃុំ សង្កាត់
- មានលក្ខន្តិក: រឺ អែកសារប្រហាក់ប្រហែលគ្នា ដែលបញ្ជាក់ពីគោលបំនង រឺ ទិសដៅក្នុងការ លើកកំពស់ការពារអភិបាលកិច្ចល្អ ប្រជាធិបតេយ្យ រឺ ការបោះឆ្នោត រឺ សិទ្ធិមនុស្ស រឺ ច្បាប់ យុត្តិធម៌សង្គម ។
- មាត្រា ១៥១
- មាត្រា ១៥២
- សហការជាមួយសមាគម និង អង្គការក្រៅរដ្ឋាភិបាលនានា ក្នុងការរៀបចំអ្នកសង្កេតការណ៍នៃ សមាគម និង អង្គការក្រៅ
- ហ្វឹកហ្វឺនដល់អ្នកសង្កេតការណ៍នៃសមាគម និង អង្គការក្រៅរដ្ឋាភិបាលអំពីច្បាប់ និង នីតិវិធី ទាក់ទងដល់ការបោះឆ្នោត
- ស្វះស្វែងរកធនធានហិរញ្ញវត្ថុ សម្ភារ ដើម្បីធានាអោយមានមធ្យោបាយគ្រប់គ្រាន់សំរាប់បំរើដល់ ដំនើរការសង្កេតការណ៍បោះឆ្នោត
- សហការជួយដល់គណកម្មាធិការជាតិរៀបចំការបោះឆ្នោត ធ្វើការអប់រំដល់អ្នកបោះឆ្នោតអំពី គោលបំនងនៃការបោះឆ្នោត និង នីតិវិធីនានា ទាក់ទងដល់ដំនើរការបោះឆ្នោតទាំងមូល
- សហការជួយដល់គណកម្មាធិការជាតិរៀបចំការបោះឆ្នោត ក្នុងការស្វះស្វែងរកជំនួយអុបត្ថម្ភជា មធ្យោបាយ សម្ភារ ថវិកា សំរាប់បំរើការបោះឆ្នោត ។ មធ្យោបាយ ថវិកា ដើម្បីសកម្មភាពរបស់គណកម្មាធិការសម្របសំរួលនៃសមាគម និង អង្គការក្រៅ រដ្ឋាភិបាល សំរាប់សង្កេតការណ៍បោះឆ្នោតមិនមែនជាបន្ទុកនៃថវិការដ្ឋឡើយ ។
- មាត្រា ១៥៣
- មាត្រា ១៥៤
- ចំនួនអ្នកសង្កេតការណ៍នៃសមាគម និង អង្គការក្រៅរដ្ឋាភិបាលសំរាប់ការិយាល័យចុះឈ្មោះអ្នក បោះឆ្នោត ការិយាល័យបោះឆ្នោត និង ការិយាល័យរាប់សន្លឹកឆ្នោតនីមួយៗ
- លក្ខណសម្បត្តិរបស់អ្នកសង្កេតការណ៍នៃសមាគម និង អង្គការក្រៅរដ្ឋាភិបាល ។
- មាត្រា ១៥៥
- មាត្រា ១៥៦
- មាត្រា ១៥៧
- មាត្រា ១៥៨
- ផ្តល់ការណែនាំ រឺស្តីបន្ទោសដល់មន្ត្រីចុះឈ្មោះបោះឆ្នោត មន្ត្រីបោះឆ្នោត និងមន្ត្រីរាប់សន្លឹកឆ្នោត
- រំខាន រឺ ជ្រៀតជ្រែកដំនើរការធ្វើបច្ចុប្បន្នភាពបញ្ជីឈ្មោះអ្នកបោះឆ្នោត ការចុះឈ្មោះអ្នកបោះ ឆ្នោត ដំនើរការបោះឆ្នោត និង ដំនើរការរាប់សន្លឹកឆ្នោត ។
- លើកការប្តឹងជំទាស់ រឺ ដាក់ពាក្យបន្ដឹងជំទាស់ទៅជនណាម្នាក់ក្រៅពីប្រធានការិយាល័យចុះ ឈ្មោះអ្នកបោះឆ្នោត ប្រធានការិយាល័យបោះឆ្នោត រឺ ប្រធានការិយាល័យរាប់សន្លឹកឆ្នោតបានឡើយ
- រំលោភទៅលើបទប្បញ្ញត្តិទាំងឡាយនៃច្បាប់នេះ រឺ បទបញ្ជា និង នីតិវិធីរបស់គណកម្មាធិការ ជាតិរៀបចកាំរបោះឆ្នោត ។
- មាត្រា ១៥៩
- ផ្តល់ការណែនាំ រឺ ស្តីបន្ទោសដល់មន្ត្រីចុះឈ្មោះបោះឆ្នោត រឺ មន្ត្រីបោះឆ្នោត រឺ មន្ត្រីរាប់សន្លឹក ឆ្នោត
- រំខាន រឺ ជ្រៀតជ្រែកដំនើរការធ្វើបច្ចុប្បន្នភាពបញ្ជីឈ្មោះអ្នកបោះឆ្នោត ការចុះឈ្មោះអ្នកបោះ ឆ្នោត ដំនើរការបោះឆ្នោត និងដំនើរការរាប់សន្លឹកឆ្នោត
- រំលោភទៅលើបទប្បញ្ញត្តិទាំងឡាយនៃច្បាប់នេះ រឺ បទបញ្ជា និង នីតិវិធីរបស់គណកម្មាធិការ ជាតិរៀបចំការបោះឆ្នោត ។
- មាត្រា ១៦០
- មាត្រា ១៦១
- មាត្រា ១៦២
ជំពូកទី១០ ការរៀបចំ ការគ្រប់គ្រង និង ការប្រព្រឹត្តទៅនៃការបោះឆ្នោត
- មាត្រា ១៦៣
- មាត្រា ១៦៤
- មាត្រា ១៦៥
- មាត្រា ១៦៦
- មាត្រា ១៦៧
- មានគម្របជាប់ជាមួយ
- ធានានូវសុវត្ថិភាពដែលមិនអាចហូតយកសន្លឹកឆ្នោតចេញពីក្នុងហិបបាន ប្រសិនបើមិនបើកគម្រប
- មានសោរ រឺ អុបករណ៍ផ្សេងទៀតសំរាប់កិបពេលបិទហិបឆ្នោត
- មានផ្លាកលេខ រឺ សញ្ញាសំគាល់នៅផ្នែកខាងក្រៅយ៉ាងច្បាស់ដែលមិនអាចដូរ រឺ លុបបានដោយ ងាយ ហើយផ្លាកលេខ រឺ សញ្ញាសំគាល់នេះ ត្រូវមានតែមួយគត់សំរាប់ហិបនោះ និង សំគាល់បានថាហិបនោះ ទាក់ទងទៅនឹងឃុំ សង្កាត់ និង ការិយាល័យបោះឆ្នោតណាមួយ ។
- មាត្រា ១៦៨
- មាត្រា ១៦៩
- មាត្រា ១៧០
- តុ និង កៅអីសំរាប់មន្ត្រីបោះឆ្នោត
- បញ្ជីឈ្មោះអ្នកបោះឆ្នោត
- សន្លឹកឆ្នោតមិនទាន់ប្រើប្រាស់
- ទឹកខ្មៅជ្រលក់ដៃ
- បន្ទប់គូសសន្លឹកឆ្នោត
- ហិបឆ្នោត
- សម្ភារបរិក្ខារចាំបាច់ផ្សេងៗទៀត ។
- មាត្រា ១៧១
- មាត្រា ១៧២
- មាត្រា ១៧៣
- ពិនិត្យឡើងវិញនៅហិបឆ្នោតដែលបានផ្តល់អោយ និង ពិនិត្យផ្លាកលេខ រឺ សញ្ញាសំគាល់ហិបឆ្នោត អោយបានត្រឹមត្រូវ
- បង្ហាញអ្នកនៅក្នុងការិយាល័យបោះឆ្នោតថា ហិបឆ្នោតនីមួយៗពុំមានអ្វីនៅក្នុងនោះឡើយ
- បិទគម្របក្នុងនៃហិបឆ្នោត រួចធ្វើការចាក់សោរឃ្លុំ
- បិទផ្លាកលេខ រឺ សញ្ញាសំគាល់ជាប់នឹងហិបឆ្នោត ដោយមានបោះត្រារបស់ការិយាល័យ បោះឆ្នោតពីលើ
- អនុញ្ញាតអោយភ្នាក់ងារនៃគណបក្សនយោបាយ និង អ្នកសង្កេតការណ៍ពិនិត្យមើលហិបឆ្នោត ផ្លាក លេខ រឺ សញ្ញាសំគាល់
- មាត្រា ១៧៤
- មាត្រា ១៧៥
- មាត្រា ១៧៦
- មានប័ណ្ណបោះឆ្នោត រឺ វិញ្ញាបនប័ត្រជំនួសប័ណ្ណបោះឆ្នោត
- មានឈ្មោះ និង លេខប័ណ្ណបោះឆ្នោត រឺ វិញ្ញាបនប័ត្រជំនួសប័ណ្ណបោះឆ្នោត មាននៅលើបញ្ជី ឈ្មោះអ្នកបោះឆ្នោត សំរាប់ការិយាល័យបោះឆ្នោតនោះ
- មិនទាន់បានបោះឆ្នោតនៅឡើយ ហើយអនុញ្ញាតអោយមន្ត្រីបោះឆ្នោតពិនិត្យមើលម្រាមដៃរបស់បុគ្គល នោះ ។ អ្នកបោះឆ្នោតម្នាក់ៗត្រូវគូសនៅលើសន្លឹកឆ្នោតតែម្នាក់អែង នៅក្នុងបន្ទប់គូសសន្លឹកឆ្នោតដោយឡែក ហើយ ដាក់សន្លឹកឆ្នោតដែលបានគួសរួចនោះចូលទៅក្នុងហិបឆ្នោតនៅក្នុងការិយាល័យបោះឆ្នោត បន្ទាប់មកត្រូវអនុញ្ញាតអោយ មន្ត្រីចុះឈ្មោះបោះឆ្នោត ជ្រលក់ទឹកខ្មៅលុបមិនជ្រះទៅតាមនីតិវិធីដែលបានកំនត់ ។ របៀបគូសសន្លឹកឆ្នោត និង ដាក់សន្លឹកឆ្នោតចូលក្នុងហិបឆ្នោតត្រូវកំនត់ដោយបទបញ្ជា និង នីតិវិធីរបស់គណកម្មាធិការជាតិរៀបចំការបោះឆ្នោត ។ គណកម្មាធិការជាតិរៀបចំការបោះឆ្នោតត្រូវតាក់តែងបទបញ្ជា ដើម្បីអនុវត្តជាក់ស្តែងនូវមាត្រានេះ និង កំនត់អ់ពីំការគ្រប់គ្រងនីតិវិធីបោះឆ្នោតនៅក្នុងការិយាល័យបោះឆ្នោត ។
- មាត្រា ១៧៧
- មាត្រា ១៧៨
- មាត្រា ១៧៩
- មាត្រា ១៨០
- មាត្រា ១៨១
ជំពូកទី១១ ការបិទការបោះឆ្នោត ការរាប់សនឹក្លឆ្នោត និង ការប្រមូល ប្រគល់ ទទួលសម្ភារបោះឆ្នោត
- មាត្រា ១៨២
- មាត្រា ១៨៣
- បិទប្រឡោះសំរាប់បោះឆ្នោតគ្រប់ហិបឆ្នោតទាំងអស់ ដោយមានចុះហត្ថលេខារបស់ប្រធាន ការិយាល័យបោះឆ្នោត និង ភ្នាក់ងារនៃគណបក្សនយោបាយ លើក្រដាសបិទប្រឡោះសំរាប់បោះឆ្នោតនោះ រួច ហើយបិទគម្របខាងក្រៅពីលើ និង ចាក់សោរ ហើយអនុញ្ញាតអោយភ្នាក់ងារនៃគណបក្សនយោបាយ និង អ្នកសង្កេត ការណ៍ ពិនិត្យមើលហិបឆ្នោតទាំងនោះ
- ចុះក្នុងកំនត់ហេតុនូវអ្នកដែលបានមកបោះឆ្នោត
- បំពេញ និង ចុះហត្ថលេខាលើទំរង់បែបបទដោយបង្ហាញពីចំនួនសន្លឹកឆ្នោតបានទទួលដែលបាន ផ្តល់អោយអ្នកបោះឆ្នោត សន្លឹកឆ្នោតដែលខូច រឺ ដែលបានដកហូតនៅក្នុងការិយាល័យបោះឆ្នោត
- បំបែកគល់បញ្ជីសន្លឹកឆ្នោត ដែលបានប្រើចេញពីគល់បញ្ជីសន្លឹកឆ្នោត ដែលមិនបានប្រើប្រាស់ បង្ហាញទំរង់ខាងលើដែលបានបំពេញ និង ចុះហត្ថលេខា រួចហើយជូនភ្នាក់ងារនៃគណបក្សនយោបាយ និង អ្នកសង្កេតការណ៍ដើម្បីពិនិត្យ ។ ភ្នាក់ងារនៃគណបក្សនយោបាយ ត្រូវចូលរួមចុះហត្ថលេខា រឺ ផ្តិតមេដៃជាសាក្សីលើកំនត់ហេតុខាងលើនេះ។
- មាត្រា ១៨៤
- មាត្រា ១៨៥
- មាត្រា ១៨៦
- មាត្រា ១៨៧
- មាត្រា ១៨៨
- ដាក់វត្ថុដែលមិនមែនជាសន្លឹកឆ្នោតដាច់ដោយឡែកប្រសិនបើមាន
- លាសន្លឹកឆ្នោតដែលមានបោះត្រាសំងាត់ជាផ្លូវការនៅខាងក្នុង ដោយដាក់ផ្តាប់ចុះក្រោមនៅពំនូក ទី១
- ក្នុងករណីដែលមានសន្លឹកឆ្នោតដែលបានបោះ តែមិនមានបោះត្រាសំងាត់ជាផ្លូវការនៅខាងខ្នង ត្រូវដាក់ដោយឡែកនៅពំនូកទី២
- រាប់ចំនួនសន្លឹកឆ្នោតដែលផ្កាប់ចុះក្រោមទាំងពីរពំនូកហើយកត់ត្រា និង បង្ហាញអំពីចំនួនសន្លឹក ឆ្នោតដែលបានរាប់ទាំងពីរពំនូកដល់ភ្នាក់ងារនៃគណបក្សនយោបាយ និង អ្នកសង្កេតការណ៍ ប្រធានការិយាល័យរាប់សន្លឹកឆ្នោតត្រូវផ្ទៀងផ្ទាត់ចំនួនសន្លឹកឆ្នោតដែលបានរាប់ពីហិបឆ្នោត ជាមួយនឹងចំនួន ដែលបានកត់ត្រាក្នុងទំរង់បែបបទដែលបានបំពេញតាមល័ក្ខខ័ណ្ឌដូចមានចែងក្នុងមាត្រា ១៨៣ នៃច្បាប់នេះ រួចហើយត្រូវបង្ហាញលទ្ធផលនៃការផ្ទៀងផ្ទាត់នេះដល់ភ្នាក់ងារនៃគណបក្សនយោបាយ និង អ្នកសង្កេតការណ៍ ដើម្បីអោយ អ្នកទាំងនោះអាចពិនិត្យ តាមដាន និង វាយតំលៃលទ្ធផលនោះបាន ។
- មាត្រា ១៨៩
- មិនបានផ្តល់អោយដោយមន្ត្រីការិយាល័យបោះឆ្នោត
- គូសអោយបញ្ជីបេក្ខជនច្រើនជាងមួយ
- មិនមានគូស
- គូសមិនបានច្បាស់លាស់
- រហែក រឺ ខូច ។ បន្ទាប់មកមន្ត្រីការិយាល័យរាប់សន្លឹកឆ្នោតត្រូវរាប់សន្លឹកឆ្នោតបានការដែលបានគូសអោយបញ្ជីបេក្ខជននៃ
- មាត្រា ១៩០
- មាត្រា ១៩១
- ពុំមែនជាសន្លឹកឆ្នោតដែលផ្តល់អោយដោយការិយាល័យបោះឆ្នោត
- គ្មានត្រាសំងាត់ជាផ្លូវការ
- គូសអោយបញ្ជីបេក្ខជនលើសពីមួយ
- គ្មានគំនូស
- មានគំនូសប៉ុន្តែមិនអាចយកជាការបាន ដោយគំនូសនោះមិនអាចអោយមន្ត្រីរាប់សន្លឹកឆ្នោតសំរេច ថាតើគូសអោយបញ្ជីបេក្ខជនណាមួយ
- មានសញ្ញាដែលនាំអោយគេស្គាល់អ្នកបោះឆ្នោត
- រហែក រឺ ខូចមិនអាចយកជាការបាន ។ សន្លឹកឆ្នោតដែលបានសំរេចទទួលយកតាមមាត្រានេះ ត្រូវយកមករាប់បូកជាមួយនឹងសន្លឹកឆ្នោតបានការ ដែលបានរាប់តាមល័ក្ខខ័ណ្ឌដូចមានចែងក្នុងវាក្យខ័ណ្ឌទី ៣ និង ទី ៤ មាត្រា ១៨៩ នៃច្បាប់នេះ ទោះបីជាមាន រឺ គ្មានការជំទាស់ទៅនឹងការសំរេចទទួលយកនោះក្តី ។
- មាត្រា ១៩២
- មាត្រា ១៩៣
- មួយច្បាប់ផ្ញើជូនគណកម្មការឃុំ សង្កាត់រៀបចំការបោះឆ្នោត ដោយភ្ជាប់មកជាមួយនូវបញ្ជីឈ្មោះ អ្នកបោះឆ្នោត គល់បញ្ជីសន្លឹកឆ្នោតដែលបានប្រើ សន្លឹកឆ្នោតមិនបានប្រើ សន្លឹកឆ្នោតបានការ សន្លឹកឆ្នោតពុំបានការ សន្លឹកឆ្នោតខូច ហិបឆ្នោត ត្រាសំងាត់សំរាប់ការិយាល័យបោះឆ្នោត បន្ដឹងជំទាស់ រឺ តវ៉ាប្រសិនបើមាន និង អែកសារសម្ភារអុបករណ៍ចាំបាច់ផ្សេងៗទៀត ដែលកំនត់ដោយគណកម្មាធិការជាតិរៀបចំការបោះឆ្នោត សម្ភារ អុបករណ៍ និង អែកសារខាងលើនេះត្រូវរៀបចំ រឺ ច្រកក្នុងស្រោមសំបុត្រដោយឡែកៗពីគ្នា តាមការណែនាំរបស់គណកម្មាធិការជាតិរៀបចំការបោះឆ្នោត
- មាត្រា ១៩៤
- នីតិវិធីស្តីពីការរាប់សន្លឹកឆ្នោត
- សេចក្តីណែនាំសំរាប់ធ្វើកំនត់ហេតុពេលរាប់សន្លឹកឆ្នោត ក្នុងការិយាល័យរាប់សន្លឹកឆ្នោត
- របៀបប្រមូលផ្តុំ វេចខ្ចប់ និង រាយមុខសម្ភារបោះឆ្នោតអោយបានត្រឹមត្រូវសំរាប់ការប្រគល់ ការ ទទួល និង រាយការណ៍ដល់គណកម្មការឃុំ សង្កាត់រៀបចំការបោះឆ្នោត
- នីតិវិធីសំរាប់គណកម្មការឃុំ សង្កាត់រៀបចំការបោះឆ្នោត ត្រួតពិនិត្យកំនត់ហេតុរាប់ សន្លឹកឆ្នោតបូកសរុបលទ្ធផលនៃការបោះឆ្នោតតាមការិយាល័យរាប់សន្លឹកឆ្នោត និង ការត្រួតពិនិត្យអុបករណ៍ សម្ភារបោះឆ្នោតដែលបានទទួលពីគ្រប់ការិយាល័យរាប់សន្លឹកឆ្នោត ។
- មាត្រា ១៩៥
- មាត្រា ១៩៦
- មាត្រា ១៩៧
- មាត្រា ១៩៨
- មាត្រា ១៩៩
- មាត្រា ២០០
- ពិនិត្យលេខរៀងគល់បញ្ជីសន្លឹកឆ្នោត ដែលបានប្រគល់អោយការិយាល័យបោះឆ្នោតជាមួយលេខរៀង គល់បញ្ជីសន្លឹកឆ្នោតដែលទទួលពីការិយាល័យនោះមកវិញ - ពិនិត្យបញ្ជីឈ្មោះអ្នកបោះឆ្នោតដែលបានមកបោះឆ្នោត
- ពិនិត្យ និង រាប់សន្លឹកឆ្នោតបានការដែលបានបោះអោយបញ្ជីបេក្ខជននៃគណបក្សនយោបាយនីមួយៗ
- ពិនិត្យសន្លឹកឆ្នោតមិនបានការ
- រាប់សន្លឹកឆ្នោតខូច
- រាប់សន្លឹកឆ្នោតដែលមិនបានប្រើប្រាស់
- ពិនិត្យមើលត្រាសំងាត់ជាផ្លូវការដែលបានប្រគល់ដល់ការិយាល័យបោះឆ្នោតនោះ
- ពិនិត្យមើលហិបឆ្នោត និង សញ្ញាសំគាល់ រឺ លេខសំគាល់ហិបឆ្នោតរបស់ការិយាល័យបោះ ឆ្នោតនោះផ្គូរផ្គងជាមួយសញ្ញាសំគាល់ រឺ លេខសំគាល់ហិបឆ្នោតដែលបានប្រគល់ដល់ការិយាល័យបោះឆ្នោតនោះ ។ សន្លឹកឆ្នោតបានការ សន្លឹកឆ្នោតមិនបានការ សន្លឹកឆ្នោតខូចត្រូវចងជាដុំៗ តាមការណែនាំរបស់គណ កម្មាធិការជាតិរៀបចំការបោះឆ្នោត ។ បន្ទាប់ពីការត្រួតពិនិត្យខាងលើនេះ គណកម្មការឃុំ សង្កាត់រៀបចំការបោះឆ្នោត ត្រូវធ្វើសេចក្តីរាយការណ៍ និង លើកយោបល់ភ្ជាប់ជាមួយកំនត់ហេតុបូកសរុបលទ្ធផលជាបណ្តោះអាសន្ននៃការបោះឆ្នោតជូនគណកម្មការខេត្ត ក្រុងរៀបចំការបោះឆ្នោតដើម្បីពិនិត្យ និង សំរេច ។
- មាត្រា ២០១
- មាត្រា ២០២
- មាត្រា ២០៣
ជំពូកទី១២ លទ្ធផលបណ្តោះអាសន្ន លទ្ធផលជាផ្លូវការ និង ការជំទាស់ ចំពោះលទ្ធផលនៃការបោះឆ្នោត
- មាត្រា ២០៤
- មាត្រា ២០៥
- ប្រកាសថាលទ្ធផលនៃការបោះឆ្នោតនៅក្នុងឃុំ សង្កាត់នោះ រឺ នៅការិយាល័យនោះត្រូវបាន បដិសេធ
- បំពេញទំរង់បែបបទជូនដំនឹងស្តីពីសេចក្តីសំរេចលើបន្ដឹង ដោយបញ្ជាក់ពីមូលហេតុនៃការ បដិសេធលទ្ធផលបណ្តោះអាសន្ននៃការបោះឆ្នោត ចុះហត្ថលេខា និង កាលបរិច្ឆេទលើទំរង់បែបបទនោះ
- ប្រកាសថាសេចក្តីសំរេចរបស់គណកម្មការខេត្ត ក្រុងរៀបចំការបោះឆ្នោតស្ថិតក្រោមការត្រួត ពិនិត្យឡើងវិញ នៃគណកម្មា
- មាត្រា ២០៦
- មាត្រា ២០៧
- ប្រកាសលទ្ធផលបណ្តោះអាសន្ននៃការបោះឆ្នោតនៅក្នុងឃុំ សង្កាត់នោះ រឺ ការិយាល័យ បោះឆ្នោតណាមួយនៃឃុំ សង្កាត់នោះត្រូវចាត់ទុកថាត្រឹមត្រូវ
- បំពេញទំរង់បែបបទដែលបានកំនត់ដោយបញ្ជាក់ពីមូលហេតុនៃការមិនយល់ព្រមចំពោះសេចក្តី សំរេចរបស់គណកម្មការខេត្ត ក្រុងរៀបចំការបោះឆ្នោត រួចហើយចុះហត្ថលេខា និង កាលបរិច្ឆេទលើទំរង់បែប បទនោះ
- ផ្ញើទំរង់បែបបទជូនគណកម្មការខេត្តក្រុងរៀបចំការបោះឆ្នោតពាក់ព័ន្ធមួយច្បាប់ជូន គណកម្មការឃុំ សង្កាត់រៀបចំការបោះឆ្នោតពាក់ព័ន្ធមួយច្បាប់ ជូនអ្នកប្តឹងមួយច្បាប់ ជូនគ្រប់តំនាងគណបក្ស នយោបាយ ដែលមានបញ្ជីបេក្ខជននៅក្នុងឃុំ សង្កាត់នោះមួយច្បាប់ និង រក្សាទុកជាអែកសារមួយច្បាប់ ។
- មាត្រា ២០៨
- ប្រកាសលទ្ធផលបណ្តោះអាសន្ននៃការបោះឆ្នោតនៅក្នុងឃុំ សង្កាត់នោះ រឺ ការិយាល័យបោះ ឆ្នោតណាមួយនៃឃុំ សង្កាត់នោះត្រូវបានបដិសេធ
- បំពេញទំរង់បែបបទដែលបានកំនត់ ដោយបញ្ជាក់ពីមូលហេតុនៃការបដិសេធលទ្ធផលបណ្តោះ អាសន្ននៃការបោះឆ្នោត រួចហើយចុះហត្ថលេខា និង កាលបរិច្ឆេទលើទំរង់បែបបទនោះ
- ផ្ញើទំរង់បែបបទនោះជូនគណកម្មការខេត្ត ក្រុងរៀបចំការបោះឆ្នោតពាក់ព័ន្ធមួយច្បាប់ និង គណកម្មការឃុំ សង្កាត់រៀបចំការបោះឆ្នោតពាក់ព័ន្ធមួយច្បាប់ ជូនអ្នកប្តឹងមួយច្បាប់ ជូនគ្រប់តំនាងគណបក្ស នយោបាយដែលមានបញ្ជីបេក្ខជននៅឃុំ សង្កាត់នោះមួយច្បាប់ និង រក្សាទុកជាអែកសារមួយច្បាប់ ។
- មាត្រា ២០៩
- មាត្រា ២១០
- មាត្រា ២១១
- ផ្តល់ដំនឹងដល់អ្នកប្តឹងជំទាស់ថាការប្តឹងជំទាស់នោះត្រូវបានបដិសេធ
- បំពេញទំរង់បែបបទបដិសេធតាមការកំនត់ ដោយបញ្ជាក់ពីមូលហេតុនៃការបដិសេធ រួច ហើយចុះហត្ថលេខា និង កាលបរិច្ឆេទលើទំរង់បែបបទនោះ
- ផ្តល់ដំនឹងដល់អ្នកប្តឹងជំទាស់ថាសាមីខ្លួន រឺ តំនាងមានសិទ្ធិប្តឹងតវ៉ាទៅនឹងសេចក្តីសំរេច បដិសេធរបស់គណកម្មការខេត្ត ក្រុងរៀបចំការបោះឆ្នោតទៅគណកម្មាធិការជាតិរៀបចំការបោះឆ្នោតក្នុងរយពេល យ៉ាងយូរបួន (៤) ថ្ងៃ បន្ទាប់ពីបានទទួលទំរង់បែបបទបដិសេធ
- ផ្តល់ទំរង់បែបបទដល់អ្នកប្តឹងជំទាស់ រឺ តំនាងសំរាប់ប្តឹងតវ៉ា
- ផ្ញើទំរង់បែបបទបដិសេធដែលបានបំពេញរួច ជូនគណកម្មាធិការជាតិរៀបចំការបោះឆ្នោតមួយ ច្បាប់ ជូនគណកម្មការឃុំសង្កាត់ពាក់ព័ន្ធមួយច្បាប់ ជូនអ្នកប្តឹងជំទាស់មួយច្បាប់ ជូនតំនាងគណបក្សនយោបាយ ដែលមានបញ្ជីបេក្ខជនក្នុងឃុំ សង្កាត់នោះមួយច្បាប់ និង រក្សាទុកជាអែកសារមួយច្បាប់ ។
- មាត្រា ២១២
- ផ្តល់ដំនឹងដល់អ្នកប្តឹងជំទាស់ថាការប្តឹងជំទាស់នោះត្រូវបានយល់ព្រម
- ប្រកាសថាលទ្ធផលបណ្តោះអាសន្ននៃការបោះឆ្នោតឃុំ សង្កាត់នោះ រឺ ក្នុងការិយាល័យបោះឆ្នោត ណាមួយនៃឃុំ សង្កាត់នោះត្រូវបានបដិសេធ
- បំពេញទំរង់បែបបទបដិសេធលទ្ធផលបណ្តោះអាសន្ននៃការបោះឆ្នោត តាមការកំនត់ដោយ បញ្ជាក់ពីមូលហេតុនៃការបដិសេធលទ្ធផលបណ្តោះអាសន្ននៃការបោះឆ្នោត រួចហើយចុះហត្ថលេខា និង កាលបរិច្ឆេទ
- ប្រកាសថាសេចក្តីសំរេចរបស់គណកម្មការខេត្ត ក្រុងរៀបចំការបោះឆ្នោត ស្ថិតក្រោមការ ត្រួតពិនិត្យឡើងវិញដោយគណកម្មាធិការជាតិរៀបចំការបោះឆ្នោត
- ផ្ញើទំរង់បែបបទបដិសេធលទ្ធផលបណ្តោះអាសន្ននៃការបោះឆ្នោតជូនគណកម្មាធិការជាតិរៀបចំ ការបោះឆ្នោតមួយច្បាបជូនគណកម្មការឃុំ សង្កាត់រៀបចំការបោះឆ្នោតមួយច្បាប់ ជូនអ្នកជំទាស់មួយច្បាប់ ជូន គ្រប់តំនាងគណបក្សនយោបាយ ដែលមានបញ្ជីបេក្ខជនក្នុងឃុំ សង្កាត់នោះមួយច្បាប់ និង រក្សាទុកជាអែកសារ មួយច្បាប់ ។
- មាត្រា ២១៣
- មាត្រា ២១៤
- ផ្តល់ដំនឹងដល់អ្នកប្តឹងជំទាស់ រឺ តំនាងថា ការប្តឹងជំទាស់នោះត្រូវបានបដិសេធ
- ប្រកាសថាលទ្ធផលបណ្តោះអាសន្ននៃការបោះឆ្នោត នៅឃុំ សង្កាត់នោះ រឺ ការិយាល័យនោះត្រូវ ចាត់ទុកថាត្រឹមត្រូវ
- បំពេញទំរង់បែបបទបដិសេធការប្តឹងជំទាស់ ដោយបញ្ជាក់ពីមូលហេតុនៃការបដិសេធ រួចហើយ ចុះហត្ថលេខា និង កាលបរិច្ឆេទលើទំរង់បែបបទនោះ
- ផ្តល់ដំនឹងដល់អ្នកប្តឹងជំទាស់ រឺ តំនាងថា សេចក្តីសំរេចរបស់គណកម្មាធិការជាតិរៀបចំ ការបោះឆ្នោតជាសេចក្តីសំរេចចុងក្រោយ
- ផ្ញើទំរង់បែបបទបដិសេធដែលបានបំពេញរួចជូនគណកម្មការខេត្ត ក្រុងរៀបចំការបោះឆ្នោតពាក់ ព័ន្ធមួយច្បាប់ ជូនគណកម្មការឃុំ សង្កាត់រៀបចំការបោះឆ្នោតពាក់ព័ន្ធមួយច្បាប់ ជូនអ្នកប្តឹងជំទាស់មួយច្បាប់ ជូនតំនាងគណបក្សនយោបាយ ដែលមានបញ្ជីបេក្ខជនក្នុងឃុំ សង្កាត់នោះមួយច្បាប់ និង ទុកជាអែកសារមួយ ច្បាប់។
- មាត្រា ២១៥
- ផ្តល់ដំនឹងដល់អ្នកប្តឹងជំទាស់ រឺ តំនាងថា ការប្តឹងជំទាស់នោះត្រូវបានយល់ព្រម
- ប្រកាសថាលទ្ធផលបណ្តោះអាសន្ននៃការបោះឆ្នោតក្នុងឃុំ សង្កាត់នោះ រឺ ការិយាល័យ បោះឆ្នោតនោះ ត្រូវបានបដិសេធ
- បំពេញទំរង់បែបបទដែលបានកំនត់ ដោយបញ្ជាក់ពីមូលហេតុនៃការបដិសេធចំពោះលទ្ធផលនៃ ការបោះឆ្នោតនោះ រួចហើយចុះហត្ថលេខា និង កាលបរិច្ឆេទ
- ផ្ញើទំរង់បែបបទដែលបានបំពេញរួច ជូនគណកម្មការខេត្ត ក្រុងរៀបចំការបោះឆ្នោតពាក់ព័ន្ធមួយ ច្បាប់ ជូនគណកម្មការឃុំ សង្កាត់រៀបចំការបោះឆ្នោតពាក់ព័ន្ធមួយច្បាប់ ជូនតំនាងគណបក្សនយោបាយ ដែល មានបញ្ជីបេក្ខជនក្នុងឃុំ សង្កាត់នោះមួយច្បាប់ ជូនអ្នកប្តឹងជំទាស់មួយច្បាប់ និង ទុកជាអែកសារមួយច្បាប់ ។ សេចក្តីសំរេចរបស់ គណកម្មាធិការជាតិរៀបចំការបោះឆ្នោតជាសេចក្តីសំរេចចុងក្រោយ ។
- មាត្រា ២១៦
- មាត្រា ២១៧
- មាត្រា ២១៨
- កំនត់ហេតុបូកសរុបលទ្ធផលនៃការបោះឆ្នោតជ្រើសរើសក្រុមប្រឹក្សាឃុំ សង្កាត់ និង អែកសារប្តឹង តវ៉ា និងប្តឹងជំទាស់ ព្រមទាំងសេចក្តីសំរេចដោះស្រាយរបស់ អាជ្ញាធររៀបចំការបោះឆ្នោតគ្រប់លំដាប់ថ្នាក់ ត្រូវរៀបចំទុកដាក់អោយមានសុវត្ថិភាពជារៀងរហូត
- បញ្ជីឈ្មោះអ្នកបោះឆ្នោតជ្រើសរើសក្រុមប្រឹក្សាឃុំ សង្កាត់ទូទាំងប្រទេស សំរាប់អាណត្តិនីមួយៗ ត្រូវផ្ញើមួយច្បាប់ ទៅតំកល់ទុកនៅកន្លែងតម្កល់អែកសាររបស់រដ្ឋ និង មួយច្បាប់ទៀត ត្រូវរៀបចំទុកដាក់អោយមាន សុវត្ថិភាពនៅទីស្នាក់ការគណកម្មាធិការជាតិរៀបចំការបោះឆ្នោតជារៀងរហូត
- សន្លឹកឆ្នោតទាំងអស់ ដែលបានប្រើប្រាស់ក្នុងការបោះឆ្នោតជ្រើសរើសក្រុមប្រឹក្សាឃុំ សង្កាត់ តាម អាណត្តិនីមួយៗ ត្រូវរៀបចំទុកដាក់អោយមានសុវត្ថិភាព ក្នុងរយពេលមួយឆ្នាំ បន្ទាប់ពីថ្ងៃបោះឆ្នោត ។ បន្ទាប់ពី រយពេលនេះគណកម្មាធិការជាតិរៀបចំការបោះឆ្នោតត្រូវបង្កើតគណកម្មការមួយ ដើម្បីបំផ្លាញចោលនូវសន្លឹកឆ្នោត ទាំងនោះ លើកលែងតែសន្លឹកឆ្នោតនៅការិយាល័យបោះឆ្នោត រឺ ឃុំ សង្កាត់ណាដែលមានការប្តឹងជំទាស់ ប្តឹងតវ៉ា។
- មាត្រា ២១៩
ជំពូកទី១៣ ការបិទការិយាល័យបោះឆ្នោតក្នុងគ្រាមានអាសន្ន
- មាត្រា ២២០
- អសន្តិសុខជាសាធារណ
- ទឹកជំនន់ ខ្យល់ព្យុះ រញ្ជួយផែនដី រឺ គ្រោះធម្មជាតិផ្សេងទៀត
- ការដួលរលំអាគារសំរាប់បំរើការបោះឆ្នោតដោយយថាហេតុណាមួយ អគ្គិភ័យ រឺ ការខូចខាត ប្រហាក់ប្រហែលគ្នា ដែលនាំអោយមានគ្រោះថ្នាក់
- ការរាំងស្ទះផ្នែករដ្ឋបាល ដែលមិនអាចអោយការបោះឆ្នោតដំនើរការបាន ។ ការិយាល័យបោះឆ្នោតដែលមិនបានបើក រឺ ដែលមិនបានបិទតាមមាត្រានេះ ត្រូវតែបិទរហូតពេញមួយថ្ងៃ ។
- មាត្រា ២២១
- មាត្រា ២២២
- មាត្រា ២២៣
- មាត្រា ២២៤
- សុវត្ថិភាពនៃមន្ត្រីបោះឆ្នោតអ្នកបោះឆ្នោតភ្នាក់ងារនៃគណបក្សនយោបាយ និង អ្នកសង្កេតការណ៍
- តួនាទីរបស់ភ្នាក់ងារនៃគណបក្សនយោបាយ និង អ្នកសង្កេតការណ៍
- ការប្រគល់ ការថែរក្សា ការទទួល និង សុវត្ថិភាពនៃសម្ភារបោះឆ្នោតទាំងអស់
- ការបិទការិយាល័យបោះឆ្នោត និង ការបើកការិយាល័យបោះឆ្នោតឡើងវិញ
- ដំនើរការបោះឆ្នោតសារជាថ្មី
- ការរាប់សន្លឹកឆ្នោត
- ការប្រកាសលទ្ធផលនៃការបោះឆ្នោត ។
ជំពូកទី ១៤ ការបោះឆ្នោតឡើងវិញ
- មាត្រា ២២៥
- មាត្រា ២២៦
- មាត្រា ២២៧
- មាត្រា ២២៨
ជំពូកទី ១៥ ថវិកា
- មាត្រា ២២៩
ជំពូកទី១៦ ទោសប្បញ្ញត្តិ
- មាត្រា ២៣០
- បានចុះឈ្មោះប៉ុន្តែមិនព្រមប្រគល់ប័ណ្ណបោះឆ្នោត រឺ វិញ្ញាបនប័ត្រជំនួសប័ណ្ណបោះឆ្នោតអោយប្រជា ពលរដ្ឋ
- បានចេញប័ណ្ណបោះឆ្នោត រឺ វិញ្ញាបនប័ត្រជំនួសប័ណ្ណបោះឆ្នោត ដោយចេតនាដល់អ្នកដែលពុំ ទាន់គ្រប់អាយុបោះឆ្នោត រឺ ដល់អ្នកដែលពុំទាន់បានបំពេញល័ក្ខខ័ណ្ឌគ្រប់គ្រាន់អោយចុះឈ្មោះបោះឆ្នោត
- បានចុះឈ្មោះ និង បានប្រគល់ប័ណ្ណបោះឆ្នោត រឺ វិញ្ញាបនប័ត្រជំនួសប័ណ្ណបោះឆ្នោតដោយ ចេតនាទៅអ្នកដែលត្រូវបានដកសិទ្ធិបោះឆ្នោត
- រារាំងប្រជាពលរដ្ឋដែលមានសិទ្ធិបោះឆ្នោតមិនអោយចុះឈ្មោះបោះឆ្នោត - រារាំងប្រជាពលរដ្ឋមិនអោយទទួលប័ណ្ណបោះឆ្នោត រឺ វិញ្ញាបនប័ត្រជំនួសប័ណ្ណបោះឆ្នោត ក្រោយ ពេលបានចុះឈ្មោះក្នុងបញ្ជីឈ្មោះអ្នកបោះឆ្នោតរួចហើយ ។
- មាត្រា ២៣១
- ប្រើកម្លាំង រឺ អំពើហិង្សា រឺ បំភិតបំភ័យមិនអោយប្រជាពលរដ្ឋមានសិទ្ធិបោះឆ្នោត បង្ហាញខ្លួននៅ ការិយាល័យចុះឈ្មោះ រឺទៅចុះឈ្មោះបោះឆ្នោត រឺទទួលប័ណ្ណបោះឆ្នោត រឺ វិញ្ញាបនប័ត្រជំនួសប័ណ្ណបោះឆ្នោត
- ញុះញង់អ្នកគាំទ្រ រឺ អ្នកបោះឆ្នោត អោយប្រព្រឹត្តអំពើរំលោភបំពាន អំពើគំរាមកំហែង អំពើហិង្សា ទៅលើបេក្ខជន រឺ ទៅលើបញ្ជីបេក្ខជននៃគណបក្សនយោបាយដទៃ
- ធ្វើការគាបសង្កត់ រឺ គំរាមកំហែង រឺ បង្ខំធ្វើសម្បថអោយគេបោះឆ្នោត អោយបញ្ជីបេក្ខជននៃគណបក្ស នយោបាយរបស់ខ្លួនរឺ អោយបញ្ជីបេក្ខជននៃគណបក្សនយោបាយណាមួយដែលខ្លួនចូលចិត្ត
- ប្រើកម្លាំង រឺ អំពើហិង្សាដើម្បីរារាំងប្រជាពលរដ្ឋដែលមានសិទ្ធិបោះឆ្នោតមិនអោយទៅបោះឆ្នោត
- រារាំងបញ្ជីបេក្ខជននៃគណបក្សនយោបាយ រឺ បេក្ខជននៃបញ្ជីណាមួយ និង អ្នកគាំទ្រមិនអោយ ឃោសនាបោះឆ្នោតតាមកាលកំនត់
- ប្រើកម្លាំង រឺ ហិង្សា រឺ បំភិតបំភ័យ ប្រើពាក្យសំដីប្រមាថមើលងាយធ្វើអោយមានការភ័យខ្លាច ការ ភាន់ច្រលំ ធ្វើអោយច្របូកច្របល់បាត់ទំនុកចិត្តលើការសំងាត់នៃការបោះឆ្នោត - បង្កការរំខានមិនអោយដំនើរការបោះឆ្នោតបាន
- បង្កការរំខានមិនអោយរាប់សន្លឹកឆ្នោតបាន - ធ្វើអោយខូចរបៀបរៀបរយក្នុងពេលបោះឆ្នោត
- ទិញសន្លឹកឆ្នោតដោយសម្ភារ រឺ ដោយប្រាក់កាស
- ដកហូតប័ណ្ណបោះឆ្នោត រឺ វិញ្ញាបនប័ត្រជំនួសប័ណ្ណបោះឆ្នោតពីអ្នកដទៃ ។
- មាត្រា ២៣២
- មាត្រា ២៣៣
- មាត្រា ២៣៤
- មាត្រា ២៣៥
- ស្នើទៅប្រធានស្ថាប័នរបស់សាមីខ្លួនដើម្បីដាក់វិន័យរដ្ឋបាល ចាប់ពីការដាក់អោយនៅទំនេរគ្មានបៀវត្ស រហូតដល់ការបន្ដេញចេញពីមុខតំនែង យោលទៅតាមកំរិតនៃបទល្មើស
- លុបឈ្មោះចេញពីឈ្មោះអ្នកបោះឆ្នោត ដកហូតប័ណ្ណបោះឆ្នោត រឺ វិញ្ញាបនប័ត្រជំនួសប័ណ្ណបោះ ឆ្នោត ។ ក្នុងករណីជនល្មើសជាសមាជិក រឺ មន្ត្រី បុគ្គលិកនៃគណកម្មាធិការជាតិ រឺ គណកម្មការខេត្ត ក្រុង ឃុំសង្កាត់រៀបចំការបោះឆ្នោត រឺ មន្ត្រីការិយាល័យចុះឈ្មោះអ្នកបោះឆ្នោត រឺ មន្ត្រីការិយាល័យរាប់សន្លឹកឆ្នោត គណ កម្មាធិការជាតិរៀបចំការបោះឆ្នោត ត្រូវលុបឈ្មោះមិនអោយចូលបំរើការងារជាមួយគណកម្មាធិការជាតិរៀបចំការបោះ ឆ្នោត រឺ គណកម្មការរៀបចំការបោះឆ្នោត រឺ ការិយាល័យចុះឈ្មោះអ្នកបោះឆ្នោត រឺ ការិយាល័យបោះឆ្នោត រឺ ការិយាល័យ រាប់សន្លឹកឆ្នោត សំរាប់រយពេល (១០) ឆ្នាំ ចាប់ពីសម័យបោះឆ្នោតនេះតទៅ បន្ថែមពីលើទ័ណ្ណកម្មខាងលើ ។
- មាត្រា ២៣៦
- មាត្រា ២៣៧
- មាត្រា ២៣៨
- មាត្រា ២៣៩
- មាត្រា ២៤០
- មាត្រា ២៤១
- មាត្រា ២៤២
ជំពូកទី១៧ អន្តរប្បញ្ញត្តិ
- មាត្រា ២៤៣
- មាត្រា ២៤៤
- មាត្រា ២៤៥
- មាត្រា ២៤៦
ជំពូកទី ១៨ អវសានប្បញ្ញត្តិ
- មាត្រា ២៤៧
- មាត្រា ២៤៨
ចំនួនអាសនៈ តាមមណ្ឌលបោះឆ្នោតទូទាំង ២៤ ខេត្តរាជធានី
ភ្នំពេញ:
ការបោះឆ្នោតជ្រើសតាំងតំណាងរាស្ត្រ នីតិកាលទី៥
នាថ្ងៃទី២៨ ខែកក្កដា ឆ្នាំ២០១៣ ត្រូវបានគជប កំណត់ថា មានអាសនៈចំនួន
១២៣។ គណបក្សនយោបាយចំនួន ៨ បានចុះឈ្មោះ ដាក់បេក្ខជនតំណាងរាស្ត្រ
ដើម្បីប្រជែងយកអាសនៈរដ្ឋសភាទាំង ១២៣។
១-មណ្ឌលខេត្ត បន្ទាយមានជ័យ៖
ខេត្តបន្ទាយមានជ័យ មានអាសនៈរដ្ឋសភា ឬតំណាងរាស្ត្រ ចំនួន ៦ អាសនៈ។
២-មណ្ឌលខេត្ត បាត់ដំបង៖
ខេត្តបាត់ដំបង មានអាសនៈរដ្ឋសភា ឬតំណាងរាស្ត្រ ចំនួន ៨ អាសនៈ។
៣-មណ្ឌលខេត្ត កំពង់ចាម៖
ខេត្តកំពង់ចាម ជាខេត្តដែលមានអាសនៈរដ្ឋសភា ឬអ្នកតំណាងរាស្ត្រច្រើនជាងគេ រហូតដល់ទៅ ១៨ អាសនៈ។
៤-មណ្ឌលខេត្ត កំពង់ឆ្នាំង៖
ខេត្តកំពង់ឆ្នាំង មានអាសនៈរដ្ឋសភា ឬអ្នកតំណាងរាស្ត្រ ចំនួន ៤ អាសនៈ។
៥-មណ្ឌលខេត្ត កំពង់ស្ពឺ៖
ខេត្តកំពង់ស្ពឺ មានអាសនៈរដ្ឋសភា ឬអ្នកតំណាងរាស្ត្រ ចំនួន ៦ អាសនៈ។
៦-មណ្ឌលខេត្ត កំពង់ធំ៖
ខេត្តកំពង់ធំ មានអាសនៈរដ្ឋសភា ឬអ្នកតំណាងរាស្ត្រ ចំនួន ៦ អាសនៈ។
៧-មណ្ឌលខេត្ត កំពត៖
ខេត្តកំពត មានអាសនៈរដ្ឋសភា ឬអ្នកតំណាងរាស្ត្រ ចំនួន ៦ អាសនៈ។
៨-មណ្ឌលខេត្ត កណ្តាល៖
ខេត្តកណ្តាល មានអាសនៈរដ្ឋសភា ឬអ្នកតំណាងរាស្ត្រ ចំនួន ១១ អាសនៈ។
៩-មណ្ឌលខេត្ត កោះកុង៖
ខេត្តកោះកុង មានអាសនៈរដ្ឋសភា ឬអ្នកតំណាងរាស្ត្រ ចំនួន ១ អាសនៈ។។
១០-មណ្ឌលខេត្ត ក្រចេះ៖
ខេត្តក្រចេះ មានអាសនៈរដ្ឋសភា ឬអ្នកតំណាងរាស្ត្រ ចំនួន ៣ អាសនៈ។
១១-មណ្ឌលខេត្ត មណ្ឌលគិរី៖
ខេត្តមណ្ឌលគិរី មានអាសនៈរដ្ឋសភា ឬអ្នកតំណាងរាស្ត្រ ចំនួន ១ អាសនៈ។
១២-មណ្ឌលរាជធានី ភ្នំពេញ៖
រាជធានីភ្នំពេញ មានអាសនៈរដ្ឋសភា ឬអ្នកតំណាងរាស្ត្រ ចំនួន ១២ អាសនៈ។
១៣-មណ្ឌលខេត្ត ព្រះវិហារ៖
ខេត្តព្រះវិហារ មានអាសនៈរដ្ឋសភា ឬអ្នកតំណាងរាស្ត្រ ចំនួន ១ អាសនៈ។
១៤-មណ្ឌលខេត្ត ព្រៃវែង៖
ខេត្តព្រៃវែង មានអាសនៈរដ្ឋសភា ឬអ្នកតំណាងរាស្ត្រ ចំនួន ១១ អាសនៈ។
១៥-មណ្ឌលខេត្ត ពោធិសាត់៖
ខេត្តពោធិសាត់ មានអាសនរដ្ឋសភា ឬអ្នកតំណាងរាស្ត្រ ចំនួន ៤ អាសនៈ។
១៦-មណ្ឌលខេត្ត រតនគិរី៖
ខេត្តរតនគិរី មានអាសនៈរដ្ឋសភា ឬអ្នកតំណាងរាស្ត្រ ចំនួន ១ អាសនៈ។
១៧-មណ្ឌលខេត្ត សៀមរាប៖
ខេត្តសៀមរាប មានអាសនៈរដ្ឋសភា ឬអ្នកតំណាងរាស្ត្រ ចំនួន ៦ អាសនៈ។
១៨-មណ្ឌលខេត្ត ព្រះសីហនុ៖
ខេត្តព្រះសីហនុ មានអាសនៈរដ្ឋសភា ឬអ្នកតំណាងរាស្ត្រ ចំនួន ១ អាសនៈ។
១៩-មណ្ឌលខេត្ត ស្ទឹងត្រែង៖
ខេត្តស្ទឹងត្រែង មានអាសនៈរដ្ឋសភា ឬអ្នកតំណាងរាស្ត្រ ចំនួន ១ អាសនៈ។
២០-មណ្ឌលខេត្ត ស្វាយរៀង៖
ខេត្តស្វាយរៀង មានអាសនៈរដ្ឋសភា ឬអ្នកតំណាងរាស្ត្រ ចំនួន ៥ អាសនៈ។
២១-មណ្ឌលខេត្ត តាកែវ៖
ខេត្តតាកែវ មានអាសនៈរដ្ឋសភា ឬអ្នកតំណាងរាស្ត្រ ចំនួន ៨ អាសនៈ។
២២-មណ្ឌលខេត្ត កែប៖
ខេត្តកែប មានអាសនៈរដ្ឋសភា ឬអ្នកតំណាងរាស្ត្រ ចំនួន ១ អាសនៈ។
២៣-មណ្ឌលខេត្ត ប៉ៃលិន៖
ខេត្តប៉ៃលិន មានអាសនៈរដ្ឋសភា ឬអ្នកតំណាងរាស្ត្រ ចំនួន ១ អាសនៈ។
២៤-មណ្ឌលខេត្ត ឧត្តរមានជ័យ៖
ខេត្តឧត្តរមានជ័យ មានអាសនៈរដ្ឋសភា ឬអ្នកតំណាងរាស្ត្រ ចំនួន ១ អាសនៈ៕
១-មណ្ឌលខេត្ត បន្ទាយមានជ័យ៖
ខេត្តបន្ទាយមានជ័យ មានអាសនៈរដ្ឋសភា ឬតំណាងរាស្ត្រ ចំនួន ៦ អាសនៈ។
២-មណ្ឌលខេត្ត បាត់ដំបង៖
ខេត្តបាត់ដំបង មានអាសនៈរដ្ឋសភា ឬតំណាងរាស្ត្រ ចំនួន ៨ អាសនៈ។
៣-មណ្ឌលខេត្ត កំពង់ចាម៖
ខេត្តកំពង់ចាម ជាខេត្តដែលមានអាសនៈរដ្ឋសភា ឬអ្នកតំណាងរាស្ត្រច្រើនជាងគេ រហូតដល់ទៅ ១៨ អាសនៈ។
៤-មណ្ឌលខេត្ត កំពង់ឆ្នាំង៖
ខេត្តកំពង់ឆ្នាំង មានអាសនៈរដ្ឋសភា ឬអ្នកតំណាងរាស្ត្រ ចំនួន ៤ អាសនៈ។
៥-មណ្ឌលខេត្ត កំពង់ស្ពឺ៖
ខេត្តកំពង់ស្ពឺ មានអាសនៈរដ្ឋសភា ឬអ្នកតំណាងរាស្ត្រ ចំនួន ៦ អាសនៈ។
៦-មណ្ឌលខេត្ត កំពង់ធំ៖
ខេត្តកំពង់ធំ មានអាសនៈរដ្ឋសភា ឬអ្នកតំណាងរាស្ត្រ ចំនួន ៦ អាសនៈ។
៧-មណ្ឌលខេត្ត កំពត៖
ខេត្តកំពត មានអាសនៈរដ្ឋសភា ឬអ្នកតំណាងរាស្ត្រ ចំនួន ៦ អាសនៈ។
៨-មណ្ឌលខេត្ត កណ្តាល៖
ខេត្តកណ្តាល មានអាសនៈរដ្ឋសភា ឬអ្នកតំណាងរាស្ត្រ ចំនួន ១១ អាសនៈ។
៩-មណ្ឌលខេត្ត កោះកុង៖
ខេត្តកោះកុង មានអាសនៈរដ្ឋសភា ឬអ្នកតំណាងរាស្ត្រ ចំនួន ១ អាសនៈ។។
១០-មណ្ឌលខេត្ត ក្រចេះ៖
ខេត្តក្រចេះ មានអាសនៈរដ្ឋសភា ឬអ្នកតំណាងរាស្ត្រ ចំនួន ៣ អាសនៈ។
១១-មណ្ឌលខេត្ត មណ្ឌលគិរី៖
ខេត្តមណ្ឌលគិរី មានអាសនៈរដ្ឋសភា ឬអ្នកតំណាងរាស្ត្រ ចំនួន ១ អាសនៈ។
១២-មណ្ឌលរាជធានី ភ្នំពេញ៖
រាជធានីភ្នំពេញ មានអាសនៈរដ្ឋសភា ឬអ្នកតំណាងរាស្ត្រ ចំនួន ១២ អាសនៈ។
១៣-មណ្ឌលខេត្ត ព្រះវិហារ៖
ខេត្តព្រះវិហារ មានអាសនៈរដ្ឋសភា ឬអ្នកតំណាងរាស្ត្រ ចំនួន ១ អាសនៈ។
១៤-មណ្ឌលខេត្ត ព្រៃវែង៖
ខេត្តព្រៃវែង មានអាសនៈរដ្ឋសភា ឬអ្នកតំណាងរាស្ត្រ ចំនួន ១១ អាសនៈ។
១៥-មណ្ឌលខេត្ត ពោធិសាត់៖
ខេត្តពោធិសាត់ មានអាសនរដ្ឋសភា ឬអ្នកតំណាងរាស្ត្រ ចំនួន ៤ អាសនៈ។
១៦-មណ្ឌលខេត្ត រតនគិរី៖
ខេត្តរតនគិរី មានអាសនៈរដ្ឋសភា ឬអ្នកតំណាងរាស្ត្រ ចំនួន ១ អាសនៈ។
១៧-មណ្ឌលខេត្ត សៀមរាប៖
ខេត្តសៀមរាប មានអាសនៈរដ្ឋសភា ឬអ្នកតំណាងរាស្ត្រ ចំនួន ៦ អាសនៈ។
១៨-មណ្ឌលខេត្ត ព្រះសីហនុ៖
ខេត្តព្រះសីហនុ មានអាសនៈរដ្ឋសភា ឬអ្នកតំណាងរាស្ត្រ ចំនួន ១ អាសនៈ។
១៩-មណ្ឌលខេត្ត ស្ទឹងត្រែង៖
ខេត្តស្ទឹងត្រែង មានអាសនៈរដ្ឋសភា ឬអ្នកតំណាងរាស្ត្រ ចំនួន ១ អាសនៈ។
២០-មណ្ឌលខេត្ត ស្វាយរៀង៖
ខេត្តស្វាយរៀង មានអាសនៈរដ្ឋសភា ឬអ្នកតំណាងរាស្ត្រ ចំនួន ៥ អាសនៈ។
២១-មណ្ឌលខេត្ត តាកែវ៖
ខេត្តតាកែវ មានអាសនៈរដ្ឋសភា ឬអ្នកតំណាងរាស្ត្រ ចំនួន ៨ អាសនៈ។
២២-មណ្ឌលខេត្ត កែប៖
ខេត្តកែប មានអាសនៈរដ្ឋសភា ឬអ្នកតំណាងរាស្ត្រ ចំនួន ១ អាសនៈ។
២៣-មណ្ឌលខេត្ត ប៉ៃលិន៖
ខេត្តប៉ៃលិន មានអាសនៈរដ្ឋសភា ឬអ្នកតំណាងរាស្ត្រ ចំនួន ១ អាសនៈ។
២៤-មណ្ឌលខេត្ត ឧត្តរមានជ័យ៖
ខេត្តឧត្តរមានជ័យ មានអាសនៈរដ្ឋសភា ឬអ្នកតំណាងរាស្ត្រ ចំនួន ១ អាសនៈ៕
កំណើន សេដ្ឋកិច្ច កម្ពុជា បានមកពី វិស័យ កាត់ដេរ សំណង់ ទេសចរណ៍ និងកសិកម្ម
ភ្នំពេញ៖
ទីប្រឹក្សាជាន់ខ្ពស់ នៃឧត្តមក្រុមប្រឹក្សា សេដ្ឋកិច្ចជាតិ
បានថ្លែងឲ្យដឹងថា កំណើនសេដ្ឋកិច្ច របស់ប្រទេស
កម្ពុជាបច្ចុប្បន្នបានមកពីវិស័យធំៗចំនួន៤ គឺវិស័យកាត់ដេរសម្លៀកបំពាក់
និងស្បែកជើង វិស័យទេសចរណ៍ វិស័យសំណង់ និងវិស័យកសិកម្ម។
លោក ម៉ី កល្យាណ ទីប្រឹក្សាជាន់ខ្ពស់នៃឧត្តមក្រុមប្រឹក្សាសេដ្ឋកិច្ចជាតិ បានថ្លែងក្នុងសិក្ខាសាលាពិភាក្សាលើកទី១ ស្ដីពី ការពិភាក្សាស៊ីជម្រៅពីស្ថានភាពអភិវឌ្ឍរបស់ប្រទេសកម្ពុជា កាលពីថ្ងៃទី១៣ ខែសីហា ឆ្នាំ២០១២ ថា បើទោះបីជាប្រទេសកម្ពុជា បានស្គាល់កំណើនសេដ្ឋកិច្ចខ្ពស់ក្នុងរយៈពេលប៉ុន្មានឆ្នាំចុងក្រោយនេះ ក៏ដោយ ប៉ុន្តែរាជរដ្ឋាភិបាលនៅតែបន្តទាក់ទាញក្រុមអ្នកវិនិយោគនានា ឲ្យមកដាក់ទុនក្នុងប្រទេសកម្ពុជា បន្ថែមទៀត ដើម្បីធ្វើយ៉ាងណាឲ្យប្រទេសជាតិមានការរីកចម្រើនផ្នែកសេដ្ឋកិច្ចតទៅមុខទៀត។
លោកបន្ត ថា វិស័យសេដ្ឋកិច្ចក្នុងប្រទេសកម្ពុជា នៅពឹងផ្អែកច្រើនលើវិស័យកាត់ដេរ វិស័យសំណង់ ទេសចរណ៍ និងកសិកម្ម ហើយដើម្បីឲ្យសេដ្ឋកិច្ចមានកំណើនទៅមុខទៀតបាននោះ លុះត្រាតែយើង ធ្វើយ៉ាងណាឲ្យទម្រង់នៃសេដ្ឋកិច្ច មានភាពចម្រុះច្រើនបែប កុំពឹងផ្អែកតែទៅលើវិស័យកាត់ដេរ វិស័យទេសចរណ៍ និងវិស័យកសិកម្ម។
លោកបន្ថែម ថា “បើយើងមើលសេដ្ឋកិច្ចស្រុកខ្មែរយើង យើងនៅពឹងលើវិស័យកាត់ដេរមួយចំនួន វិស័យសំណង់មួយចំនួន វិស័យទេសចរណ៍មួយចំនួន និងវិស័យកសិកម្មមួយចំនួន ក៏ប៉ុន្តែដើម្បីឲ្យប្រទេសយើងជឿនលឿនតទៅមុខទៀតបានទាល់តែយើងធ្វើកំណើននេះទៀតបន្តបន្ទាប់”។
តែយ៉ាងណាក៏ដោយ អ្នកសេដ្ឋកិច្ចប្រចាំធនាគារអភិវឌ្ឍន៍អាស៊ី (ADB) លោក Paul vandenBerg បានថ្លែងថា សេដ្ឋកិច្ចរបស់ប្រទេសកម្ពុជាក្នុងរយៈពេល១០ ទៅ១៥ឆ្នាំចុងក្រោយនេះ មានការរីកចម្រើនគួរឲ្យកត់សម្គាល់ ប៉ុន្តែបើត្រឡប់ទៅ១០មុនវិញ គឺប្រទេសកម្ពុជានៅជួបបញ្ហាមួយចំនួន ដូចជាវិបត្តិហិរញ្ញវត្ថុជាសកលជាដើម តែជារួមសេដ្ឋកិច្ចប្រទេសកម្ពុជាទទួលបានលទ្ធផលល្អប្រសើរ។
លោកបន្ថែម ថា “យើងសង្កេតឃើញមានការីកចម្រើន នៅវិស័យកាត់ដេរ ដែលធ្វើឲ្យមានបម្រែបម្រួលរចនាសម្ព័ន្ធសេដ្ឋកិច្ច ខ្ញុំគិតថា នេះគឺជាចំណុចវិជ្ជាមានដ៏រឹងមាំរបស់កម្ពុជា”។
សេដ្ឋកិច្ចប្រទេសកម្ពុជា បច្ចុប្បន្នពឹងផ្អែកច្រើនលើវិស័យ កាត់ដេរសម្លៀកបំពាក់ និងស្បែកជើង វិស័យទេសចរណ៍ វិស័យសំណង់ និងវិស័យកសិកម្មជាដើម។
តែអ្នកជំនាញផ្នែកសេដ្ឋកិច្ចបានបញ្ចេញទស្សនៈថាកម្ពុជា កុំឲ្យពឹងផ្អែកលើវិស័យកាត់ដេរ និងទេសចរណ៍ច្រើនពេក គឺត្រូវរកគន្លឹះអ្វីផ្សេងទៀត ឬ ត្រូវពង្រីកសមត្ថភាពធនធានមនុស្ស ដើម្បីធ្វើយ៉ាងណាឲ្យប្រទេសកម្ពុជាបន្តស្គាល់កំណើនសេដ្ឋកិច្ចនេះបន្តទៀត៕
លោក ម៉ី កល្យាណ ទីប្រឹក្សាជាន់ខ្ពស់នៃឧត្តមក្រុមប្រឹក្សាសេដ្ឋកិច្ចជាតិ បានថ្លែងក្នុងសិក្ខាសាលាពិភាក្សាលើកទី១ ស្ដីពី ការពិភាក្សាស៊ីជម្រៅពីស្ថានភាពអភិវឌ្ឍរបស់ប្រទេសកម្ពុជា កាលពីថ្ងៃទី១៣ ខែសីហា ឆ្នាំ២០១២ ថា បើទោះបីជាប្រទេសកម្ពុជា បានស្គាល់កំណើនសេដ្ឋកិច្ចខ្ពស់ក្នុងរយៈពេលប៉ុន្មានឆ្នាំចុងក្រោយនេះ ក៏ដោយ ប៉ុន្តែរាជរដ្ឋាភិបាលនៅតែបន្តទាក់ទាញក្រុមអ្នកវិនិយោគនានា ឲ្យមកដាក់ទុនក្នុងប្រទេសកម្ពុជា បន្ថែមទៀត ដើម្បីធ្វើយ៉ាងណាឲ្យប្រទេសជាតិមានការរីកចម្រើនផ្នែកសេដ្ឋកិច្ចតទៅមុខទៀត។
លោកបន្ត ថា វិស័យសេដ្ឋកិច្ចក្នុងប្រទេសកម្ពុជា នៅពឹងផ្អែកច្រើនលើវិស័យកាត់ដេរ វិស័យសំណង់ ទេសចរណ៍ និងកសិកម្ម ហើយដើម្បីឲ្យសេដ្ឋកិច្ចមានកំណើនទៅមុខទៀតបាននោះ លុះត្រាតែយើង ធ្វើយ៉ាងណាឲ្យទម្រង់នៃសេដ្ឋកិច្ច មានភាពចម្រុះច្រើនបែប កុំពឹងផ្អែកតែទៅលើវិស័យកាត់ដេរ វិស័យទេសចរណ៍ និងវិស័យកសិកម្ម។
លោកបន្ថែម ថា “បើយើងមើលសេដ្ឋកិច្ចស្រុកខ្មែរយើង យើងនៅពឹងលើវិស័យកាត់ដេរមួយចំនួន វិស័យសំណង់មួយចំនួន វិស័យទេសចរណ៍មួយចំនួន និងវិស័យកសិកម្មមួយចំនួន ក៏ប៉ុន្តែដើម្បីឲ្យប្រទេសយើងជឿនលឿនតទៅមុខទៀតបានទាល់តែយើងធ្វើកំណើននេះទៀតបន្តបន្ទាប់”។
តែយ៉ាងណាក៏ដោយ អ្នកសេដ្ឋកិច្ចប្រចាំធនាគារអភិវឌ្ឍន៍អាស៊ី (ADB) លោក Paul vandenBerg បានថ្លែងថា សេដ្ឋកិច្ចរបស់ប្រទេសកម្ពុជាក្នុងរយៈពេល១០ ទៅ១៥ឆ្នាំចុងក្រោយនេះ មានការរីកចម្រើនគួរឲ្យកត់សម្គាល់ ប៉ុន្តែបើត្រឡប់ទៅ១០មុនវិញ គឺប្រទេសកម្ពុជានៅជួបបញ្ហាមួយចំនួន ដូចជាវិបត្តិហិរញ្ញវត្ថុជាសកលជាដើម តែជារួមសេដ្ឋកិច្ចប្រទេសកម្ពុជាទទួលបានលទ្ធផលល្អប្រសើរ។
លោកបន្ថែម ថា “យើងសង្កេតឃើញមានការីកចម្រើន នៅវិស័យកាត់ដេរ ដែលធ្វើឲ្យមានបម្រែបម្រួលរចនាសម្ព័ន្ធសេដ្ឋកិច្ច ខ្ញុំគិតថា នេះគឺជាចំណុចវិជ្ជាមានដ៏រឹងមាំរបស់កម្ពុជា”។
សេដ្ឋកិច្ចប្រទេសកម្ពុជា បច្ចុប្បន្នពឹងផ្អែកច្រើនលើវិស័យ កាត់ដេរសម្លៀកបំពាក់ និងស្បែកជើង វិស័យទេសចរណ៍ វិស័យសំណង់ និងវិស័យកសិកម្មជាដើម។
តែអ្នកជំនាញផ្នែកសេដ្ឋកិច្ចបានបញ្ចេញទស្សនៈថាកម្ពុជា កុំឲ្យពឹងផ្អែកលើវិស័យកាត់ដេរ និងទេសចរណ៍ច្រើនពេក គឺត្រូវរកគន្លឹះអ្វីផ្សេងទៀត ឬ ត្រូវពង្រីកសមត្ថភាពធនធានមនុស្ស ដើម្បីធ្វើយ៉ាងណាឲ្យប្រទេសកម្ពុជាបន្តស្គាល់កំណើនសេដ្ឋកិច្ចនេះបន្តទៀត៕
អាថ៌កំបាំងនយោបាយ ក៥ ក្រោយថ្ងៃ ៧មករា ឆ្នាំ១៩៧៩ ដែលខ្មែរជំនាន់ក្រោយមិនបានដឹង
លើកមុនប្រហែលជាលោកអ្នកធ្លាប់បានអានខ្លះៗមកហើយអំពីអត្ថបទមួយដែលនិយាយអំពី ថ្ងៃ ២៣តុលា ត្រូវបានគេបំភ្លេចចោល
ហើយលើកដំកើងថ្ងៃ ៧មករា។ អ្នកដឹកនាំ
និងមន្ត្រីរាជការទាំងអស់តែងនាំគ្នានិយាយអំពីថ្ងៃ ៧មករា
ឆ្នាំ១៩៧៩
ថាជាថ្ងៃដែលខ្មែររស់ឡើងវិញដូចនេះដើម្បីកាន់តែយល់បន្ថែមអំពី
អាថ៌កំបាំងក្រោយពីការកើតមានថ្ងៃ៧មករា
សូមលោកអ្នកអានអត្ថបទខាងក្រោម ដូចតទៅ៖
តំបន់ ក៥
ព្រឹត្តការណ៍ក្រោយថ្ងៃ ៧មករា ឆ្នាំ ១៩៧៩ មានរឿងអីខ្លះ?
ចាន់ ស៊ី ជានាយករដ្ឋមន្ដ្រីខ្មែរ
ក៏ត្រូវស្លាប់មុនអាយុ នៅថ្ងៃទី៣១ធ្នូ១៩៨៤ ដោយគ្រាន់តែលោក
ក្នុងនាមជាមេដឹកនាំខ្មែរ ត្រូវតែការពារឧត្ដមប្រយោជន៏ខ្មែរ ដូចជា៖
លោកបានប្រឆាំងនិងការហូរចូលដោយខុសច្បាប់នៃជនជាតិយួនមក
ក្នុងប្រទេសកម្ពុជា
និងប្រឆាំងផែនការយួនដែលតំរូវអោយប្រជាពលរដ្ឋខ្មែរទៅកាប់បំផ្លាញ
ព្រៃឈើខ្មែរដែលគេហៅថាផែនការ “ក៥។
ចាប់តាំងពីលោកហ៊ុន សែនត្រូវបានមេដឹកនាំយួនលើក អោយកាន់អំណាច
នៅដើមខែមករា១៩៨៥មក ផែនការរបស់មេដឹកនាំយួនទាំងប៉ុន្មានដែលលោកចាន់
ស៊ី បានជំទាស់ ត្រូវបានដំណើរការជាបន្ដបន្ទាប់។
ការកាប់បំផ្លាញព្រៃឈើខ្មែរ
បានក្លាយជាកាតព្វកិច្ចរបស់ប្រជាពលរដ្ឋខ្មែរទូទាំងប្រទេស។
លោកហ៊ុន សែនដែលជានាយករដ្ឋមន្ដ្រីខ្មែរ បានចាប់កេណ្ឌ កំលាំងយុវជន
និងកំលាំងបុរសមានកូន១ទៅកូន៣ ពីមួយថ្ងៃទៅមួយថ្ងៃស្ងាត់ភូមិ
អោយទៅកាប់ព្រៃ។ ការកាប់ព្រៃឈើនេះ
មិនត្រឹមតែជាអំពើបំផ្លាញធនធានធម្មជាតិខ្មែរទេ ពិសេសមេដឹកនាំយួន
ធ្វើនយោបាយសំលាប់ខ្មែរ តាមវិធីដែលគេហៅថា “ក៥”
និងកាតព្វកិច្ចការពារជាតិ
ដោយប្រើអ្នកដែលត្រូវសំលាប់នេះអោយទៅស្លាប់ខ្លួនឯង
“វិធីសំលាប់ប្រយោល។ (ដាក់មីនបង្កប់ក្នុងព្រៃ អោយ យុវជនខ្មែរ
កាប់ចូលកាប់ព្រៃជាន់ស្លាប់ដើម្បីបំបាត់ពូជសាសន៍)។
មេដឹកនាំយួនធ្វើជាអោយប្រជាពលរដ្ឋខ្មែរទៅកាប់ព្រៃ
គឺគ្រាន់តែជាខែលដើម្បីឆ្ពិនភ្នែកមតិជាតិ និងអន្ដរជាតិតែប៉ុណ្ណោះ
ព្រោះតំបន់ព្រៃទាំងនេះបានក្លាយជាចំការម៉ីន និងគ្រាប់គ្រប់ធន់ !!
ដូច្នេះហើយបានបន្សល់ ជនពីការ រាប់ពាន់ ម៉ឺន នាក់មកដល់សព្វថ្ងៃ!!
……………………………………………………
ខ្ញុំសូមបញ្ជាក់ថា នោះ ប្រទេសខ្មែរក្រោមការដឹកនាំ របស់
ក្រុមលោកហ៊ុនសែន បានខិតខំពន្លិច វប្បធម៌ខ្មែរ
បង្ខំអោយកូនខ្មែររៀនតែភាសាយួន
មិនអនុញ្ញាតិអោយរៀនប្រវត្ដិសាស្ដ្ររបស់ខ្មែរឡើយ។ គឺ មានតែ ភាសា
យួន នឹង រុស្ស៊ី! បើបងប្អូនណាមិនជឿរ សូម ទៅ សួរ ចាស់ៗ ចាប់ពី ខ្ទង់
អាយុ ៤០ឆ្នាំ ឬ ៥០ឆ្នាំ ប្លាយ
ពួកគាត់ដឹងរឿងនេះច្បាស់ណាស់តែគ្មានអ្នកណាហាន និយាយ!!! ហាននិយាយ គឺ
បាត់ខ្លួន!!
ដូចនេះ ក្រោយថ្ងៃ៧មករា១៩៧៩ ជីវិតខ្មែរបានរស់ឡើងវិញក៏ពិតមែន
តែខ្មែរបានរស់ក្នុងភាពខ្មៅងងឹត ក្នុងភាពបាត់បង់ស្មារតី
ក្នុងភាពបាត់បង់ជាម្ចាស់លើខ្លួនឯង ត្រូវគេបញ្ជូនទៅស្លាប់អស់
រាប់ម៉ឺននាក់!!!! បើ មិនទ្រុង ក្រពើ តើជា ទ្រុងអ្វី ???
ខាងលើនេះជាអត្ថបទដែលសរសេរ
ឡើងដោយ អ្នកប្រើប្រាស់ Facebook
ដូចដើម្បីសេចក្ដីថ្លៃថ្នូសូមលោកអ្នកចញ្ចេញមតិដោយមានក្រមសិលធម៌
។
ពាក្យថា «ប្រយ័ត្នកំពប់ តែអុង« ជាហេតុការប្រវត្តិសាស្ត្រដ៏ជូរចត់សម្រាប់ខ្មែរ
នៅ
ក្នុងរជ្ជកាលព្រះចៅអធិរាជវៀតណាម ម៉ិញ ម៉ាង (182០-1841)
ការត្រួតត្រារបស់វៀតណាមមានភាពកាចសាហាវ និងឃោរឃៅជាទីបំផុត។
ចាប់ពីសម័យនោះមក ជនជាតិខ្មែរតែងតែនិយាយរំលឹករឿង (កំពប់តែអុង)
ជាប់ជាប្រចាំរហូតមកដល់សព្វថ្ងៃ។ នៅសម័យនោះ
ពួកទាហានព្រះចៅអធិរាជវៀតណាមកប់ខ្មែរដែលប្រឆាំងនិងពួកគេទាំង
រស់ ដោយទុកតែក្បាលអោយផុតពីដីធ្វើជាមុមចង្ក្រានដាំតែ។
ប្រយ័ត្ន កំពប់ តែអុង
នៅពេលដែលអ្នកជាប់ទោសនោះខំរើបម្រាស់ដោយក្ដៅឈឺផ្សាខ្លាំង
ដោយសារដុតទាំងរស់ ពួកវៀតណាមស្រែកគំរាមថា
(ប្រយ័ត្នកំពប់តែអុង)។ ពាក្យតែអុងនេះនៅក្នុងភាសាវៀតណាម
មានន័យថា តែលោកធំ។ ទោះជាជនជាតិខ្មែរមានឋានៈ វណ្ណៈណា ចាស់ឬក្មេង
មានអាយុប៉ុន្មានក៏ដោយ
គេនិយាយរឿងនេះគ្រប់ៗគ្នាដែលជាអនុស្សាវរីយ៍ដ៏ជូរចត់
និងខ្លោចផ្សារជាទីបំផុត។ ព្រះចៅ ម៉ិញ ម៉ាង
បញ្ជាអោយដូរឈ្មោះខេត្ដខ្មែរទាំងឡាយ ដាក់ទៅជាឈ្មោះវៀតណាមវិញ។
មានជនជាតិវៀតណាមម្នាក់ៗនៅត្រួតត្រាមើលលើអភិបាលខែត្រខ្មែរនិមួយ
ៗ។
វៀតណាមបង្ខំអោយរដ្ឋបាលខ្មែរយកភាសាវៀតណាមមកប្រើ។ពួក
ឧត្ដមសេនីយ៍វៀតណាមធ្វើទុក្ខបុកម្នេញដល់ព្រះសង្ឃខ្មែរ
ព្រោះគេសង្ស័យថា ព្រះសង្ឃខ្មែរនោះមានគំនិតជាតិនិយម។
ពួកគេវាយបំផ្លាញព្រះពុទ្ធបដិមា និងចេតិយទាំងឡាយចោល។
គ្រានោះឧត្ដមសេនីយ៍វៀតណាមឈ្មោះ ទ្រឿង ម៉ិញយ៉ាង ដឹកនាំ
និងត្រួតត្រាលើប្រទេសខ្មែរ។
ការផ្លាស់ប្ដូរគ្នាគ្រប់គ្រងម្ដងពីសៀម និងម្ដងពីវៀតណាមនេះ
មានរយៈពេលជាច្រើនសតវត្ស។ ដោយសារតែមានហេតុការណ៍ខ្លះ
ដោយសៀមជាប់ដៃធ្វើសង្គ្រាមយូរអង្វែងជាមួយភូមា
ហើយវៀតណាមមានការរំខានខ្លះៗពីអ្នកបះបោលផ្ទៃក្នុងរបស់ខ្លួន
ទើបរារាំងប្រទេសខ្លាំងទាំងពីរនេះ
មិនអាចលេបត្របាក់ប្រទេសខ្មែរទាំងមូលបាន…។
ព្រះបាទអង្គអេង (១៧៧៩-១៧៩៦)
ប៉ុន្ដែទោះជាយ៉ាងណាក៏ដោយ នៅពេលដែលស្ដេចអង្គអេង
ឡើងសោយរាជ្យនៅឆ្នាំ១៧៧៩ ប្រទេសខ្មែរបានក្លាយជាអាណាចក្ររណបគេ
គឺត្រូវរណបទាំងប្រទេសសៀម និងវៀតណាមក្នុងពេលតែមួយ។ ស្ដេច អង្គអេង
ត្រូវបានរាជាភិសេកនៅទីក្រុងបាងកកដែលជារាជធានីថ្មីរបស់សៀម
ដែលពេលនោះត្រូវបានកងទ័ពសៀមលើកបន្ដុបអោយគ្រងរាជ្យ។ ព្រះអង្គអេង
ឡើងគ្រងរាជ្យនៅព្រះជន្ម៧វស្សា
គឺមានវ័យក្មេងខ្ចីបំផុតដែលមិនមានបទពិសោធន៍
ហើយមិនដឹងកិច្ចការរាក់ជ្រៅ ក្នុងការគ្រប់គ្រងព្រះនគរឡើយ។
ព្រះអង្គអេង
អភិសេកឡើងសោយរាជ្យពេញលក្ខណៈក្នុងព្រះជន្ម២២វស្សានៅទីក្រុងបាងកក
។
នៅពេលព្រះអង្គអេងសោយទីវង្គតនៅឆ្នាំ១៧៩៦ បុត្រារបស់ព្រះអង្គនៅក្មេងៗពេក មិនអាចសោយរាជ្យបន្ដបាន។ មន្ដ្រីខ្មែរគឺ ចៅហ្វា ប៉ុក ដែលស្និទ្ធនិងសៀមបានទទួលមើលខុសត្រូវកិច្ចការរដ្ឋ ពីឆ្នាំ១៧៩៦ ដល់ឆ្នាំ ១៨០៥។នៅក្នុងរជ្ជកាលស្ដេចអង្គអេង ទឹកដីបាត់ដំបង មហានគរ ចុងកាល ធ្លាក់ទៅក្នុងអំណាចសៀមនៅឆ្នាំ១៧៩៥ បណ្ដាលមកពីមន្ដ្រីខ្មែរដែលស្និទ្ធនិងសៀម ចង់បំពេញចិត្ដចៅហ្វាយសៀម បានញុះញង់ស្ដេចសៀមអោយទារសគុណក្នុងការចិញ្ចឹមព្រះអង្គអេង។
នៅពេលព្រះអង្គអេងសោយទីវង្គតនៅឆ្នាំ១៧៩៦ បុត្រារបស់ព្រះអង្គនៅក្មេងៗពេក មិនអាចសោយរាជ្យបន្ដបាន។ មន្ដ្រីខ្មែរគឺ ចៅហ្វា ប៉ុក ដែលស្និទ្ធនិងសៀមបានទទួលមើលខុសត្រូវកិច្ចការរដ្ឋ ពីឆ្នាំ១៧៩៦ ដល់ឆ្នាំ ១៨០៥។នៅក្នុងរជ្ជកាលស្ដេចអង្គអេង ទឹកដីបាត់ដំបង មហានគរ ចុងកាល ធ្លាក់ទៅក្នុងអំណាចសៀមនៅឆ្នាំ១៧៩៥ បណ្ដាលមកពីមន្ដ្រីខ្មែរដែលស្និទ្ធនិងសៀម ចង់បំពេញចិត្ដចៅហ្វាយសៀម បានញុះញង់ស្ដេចសៀមអោយទារសគុណក្នុងការចិញ្ចឹមព្រះអង្គអេង។
ស្ដេចអង្គច័ន្ទទី២ (១៨០៦-១៨០៤)
៥០ឆ្នាំក្រោយមក ស្ដេចអង្គច័ន្ទទី២
បានស្នើសុំអោយវៀតណាមជួយបង្ក្រាបកំលាំងបះបោរដែលបង្កឡើងដោយ
បងប្អូនប្រុសទាំងពីររបស់ព្រះអង្គដែលបានរៀបចំផែនការដណ្ដើម
រាជបល្ល័ង្ក។ នៅពេលដែលអង្គចន្ទសោយទីវង្គតដោយអាថ៌កំបាំងទៅ
ពួកវៀតណាមបានលើកបន្ដុបមហាក្សត្រមួយអង្គដែលគ្មានអំណាចអោយឡើង
សោយរាជ្យ ហើយបានត្រួតត្រាប្រទេសខ្មែរ។នៅរជ្ជកាលព្រះអង្គច័ន្ទទី២
ខ្មែរត្រូវលើកសួយសារអាការទៅថ្វាយស្ដេចសៀមផង
និងស្ដេចវៀតណាមផង។
សួយសារអាករដែលបញ្ជូនទៅវៀតណាម រួមមាន ដំរីឈ្មោលកំពស់៥ហត្ថ កុយរមាសពីរ ភ្លុកដំរីបីគូរ ក្រវ៉ាញ ក្រមួញម្រ័ក្សណ៍…។ ក្នុងរជ្ជកាលនេះដែរ វៀតណាមបានកេណ្ឌខ្មែរអោយជីកព្រែកវិញតេ ប្រវែង៥៣គម និងព្រែកវិញអាន ប្រវែង១៤គម នៅកម្ពុជាក្រោម។
សួយសារអាករដែលបញ្ជូនទៅវៀតណាម រួមមាន ដំរីឈ្មោលកំពស់៥ហត្ថ កុយរមាសពីរ ភ្លុកដំរីបីគូរ ក្រវ៉ាញ ក្រមួញម្រ័ក្សណ៍…។ ក្នុងរជ្ជកាលនេះដែរ វៀតណាមបានកេណ្ឌខ្មែរអោយជីកព្រែកវិញតេ ប្រវែង៥៣គម និងព្រែកវិញអាន ប្រវែង១៤គម នៅកម្ពុជាក្រោម។
ព្រះបាទអង្គឌួង (១៨៤០-១៨៥៩)
នៅឆ្នាំ១៨៤៩ ប្រជាជនខ្មែរបះបោរប្រឆាំងនិងឧត្ដមសេនីយ៍
និងមន្ដ្រីវៀតណាមដែលប្រមាថមើលវាយខ្មែរហួសហេតុនេះ។
ប្រទេសសៀមបញ្ជូនកងទ័ពមកជួយខ្មែរ
តែគ្មានកងទ័ពណាទទួលជ័យជំនះពិតប្រកដទេ។ ដូចនេះនៅពេលនោះ
ព្រះចៅប្រទេសសៀម និងព្រះចៅប្រទេសវៀតណាម
មូលមតិគ្នាអភិសេកព្រះបាទអង្គឌួង ធ្វើជាព្រះមហាក្សត្រខ្មែរ។
តាមកិច្ចព្រមព្រៀងរវាងសៀម និងវៀតណាមនោះ
ប្រទេសទាំងពីរត្រួតត្រាលើប្រទេសខ្មែរ
និងបញ្ជាក់ថាទឹកដីដែលប្រទេសទាំងពីរលេបយកបានក្នុងរវាង៥០ឆ្នាំ
មុននេះ ជាកម្មសិទ្ធរបស់គេរៀងៗខ្លួន។ នៅឆ្នាំ១៨៤៨
ស្ដេចអង្គឌួងបានវិលត្រលប់មកពីការនិរទ្ទេសនៅក្រុងបាងកក
ដោយមានការជួយពីកងទ័ពសៀម បានរឹបអូសយករាជបល្ល័ង្ក
ហើយបានស្ដារភាពមិនសុខស្រួលរបស់កម្ពុជាឡើងវិញ
ដោយត្រូវផ្ដល់ភក្ដីភាពចំពោះប្រទេសជិតខាងដ៏ខ្លាំងទាំងពីររបស់
ខ្លួនបន្ដទៀត…។
សៀមបានផ្ញើលិខិតសុំអោយមានការទទួលស្គាលថា ខេត្ដម្លូរព្រៃ
និងទន្លេពៅ ជារបស់សៀម។ ព្រះអង្គឌួងទ្រង់ព្រះលិខិតតបវិញថា
*ខ្ញុំមិនអោយអ្វីទាំងអស់ទៅប្រទេសសៀមឡើយ
តែដោយសារពេលនេះសៀមមានកំលាំងខ្លាំងក្លាជាង
សៀមអាចបន្ដកាន់កាប់ជាបណ្ដោះអាសន្ននូវអ្វីៗដែលខ្លួនបានរឹបអូសយក
ពីកម្ពុជា*។
គួរគប្បីជ្រាបថា នៅពេលឡើងសោយរាជ្យ ព្រះអង្គឌួង ទ្រង់តូចព្រះទ័យខ្លាំងណាស់ចំពោះការបាត់បង់ទឹកដីជាច្រើនដែល ត្រូវវៀតណាម និងសៀមយកដោយខុសច្បាប់។ នៅឆ្នាំ១៨៥៤ ដោយអត់ទ្រាំពុំបាននិងអំពើរំលោភទន្ទ្រានយកទឹកដីពីសំណាក់ជនជាតិ វៀតណាមដែលរស់នៅកម្ពុជាក្រោម ព្រះអង្គឌួងទ្រង់បានសម្រេចព្រះទ័យថា ត្រូវតែសុំជំនួយ និងការការពារពីមហាអំណាចអឺរ៉ុបណាមួយ។
គួរគប្បីជ្រាបថា នៅពេលឡើងសោយរាជ្យ ព្រះអង្គឌួង ទ្រង់តូចព្រះទ័យខ្លាំងណាស់ចំពោះការបាត់បង់ទឹកដីជាច្រើនដែល ត្រូវវៀតណាម និងសៀមយកដោយខុសច្បាប់។ នៅឆ្នាំ១៨៥៤ ដោយអត់ទ្រាំពុំបាននិងអំពើរំលោភទន្ទ្រានយកទឹកដីពីសំណាក់ជនជាតិ វៀតណាមដែលរស់នៅកម្ពុជាក្រោម ព្រះអង្គឌួងទ្រង់បានសម្រេចព្រះទ័យថា ត្រូវតែសុំជំនួយ និងការការពារពីមហាអំណាចអឺរ៉ុបណាមួយ។
ព្រះអង្គក៏បានបញ្ជូនសារលិខិតជាសម្ងាត់ទៅថ្វាយព្រះចៅ
ណាប៉ូឡេអុងទី៣ នៃប្រទេសបារាំង អោយជួយប្រទេសព្រះអង្គ
ដោយនាំយកសួយសារអាករទៅជាមួយផង គឺមានកុយរមាសបួន
ជ័ររង្គ៣០០គ.ក្រ ស្ករអំពៅ៣០០គ.ក្រ និងម្រេច៣០០គ.ក្រ ។
តែកិច្ចការនេះមិនបានសម្រេចដូចបំណងឡើយ
ដោយសារប្រទេសបារាំងពុំមានឆ្លើយតបអ្វីសោះឡើយ។
No comments:
Post a Comment