សេចក្តីផ្តើម និងប្រវត្តិនៃទំនាក់ទំនងអន្តរជាតិ

១. សេចក្តីផ្តើមនៃទំនាក់ទំនងអន្តរជាតិ

ក. និយមន័យ

ទំនាក់ទំនងអន្តរជាតិ គឺជាទំនាក់ទំនងរវាងរដ្ឋអធិបតេយ្យមួយ ជាមួយរដ្ឋអធិបតេយ្យមួយទៀត ឬជាមួយអង្គារអន្តរជាតិ ឬជាមួយបុគ្គលសំខាន់ៗ ឬជាមួយសាជីវកម្មអន្តរជាតិ ឬក៏សំដៅលើសកម្មភាពទាក់ទងគ្នារវាងតួអង្គទាំងនេះ ដោយឈរនៅលើគោលការណ៍នៃច្បាប់អន្តរជាតិ។

ទន្ទឹមនឹងនោះដែរ ទំនាក់ទំនងអន្តរជាតិ មានកម្មវត្ថុចម្បងមួយ គឺផ្តោតការសិក្សា និងស្រាវជ្រាវទៅលើនយោបាយអន្តរជាតិ និងព្រិត្តិការណ៍ទាំងឡាយដែលវិវត្តន៍នៅក្នុងពិភពលោកយើងនេះ។

ទំនាក់ទំនងអន្តរជាតិមានការពាក់ព័ន្ធយ៉ាងជិតស្និទ្ធទៅនឹងសង្គមវិទ្យា ចិត្តវិទ្យា ប្រវត្តិសាស្ត្រ ទស្សនៈវិជ្ជា និង វិទ្យា សាស្ត្រ ដទៃ ទៀត ។

ខ. សារៈសំខាន់នៃការសិក្សាទំនាក់ទំនងអន្តរជាតិ

ផ្តល់ឲ្យយើងនូវពុទ្ធិដូចខាងក្រោម៖

• ដឹងអំពីមូលដ្ឋានច្បាប់ទំនាក់ទំនងរវាងរដ្ឋមួយ នឹងរដ្ឋមួយទៀត
• ដឹងអំពីនយោបាយការបរទេស និងឥទ្ធិពលរបស់រដ្ឋនីមួយៗ
• ដឹងអំពីតថភាព និងព្រឹត្តិការណ៍អន្តរជាតិ
• ដឹងពីវិធីសាស្ត្រនៃការដោះស្រាយបញ្ហាជម្លោះអន្តរជាតិ

គ. កត្តា ៧ យ៉ាងដែលជម្រុញឲ្យទំនាក់ទំនងអន្តរជាតិកើតឡើង

• កត្តាភូមិសាស្ត្រ
• កត្តាប្រជាជន និងសាសនា
• កត្តាសេដ្ឋកិច្ច
• កត្តាបច្ចេកទេស
• កត្តាមនោគមន៍វិជ្ជា និងនយោបាយ
• កត្តាការសម្របសម្រួល និងឥទ្ធិពល
• កត្តាច្បាប់

វិទ្យាសាស្ត្រនយោបាយ មកពីពាក្យថា វិទ្យាសាស្ត្រ + នយោបាយ

វិទ្យាសាស្ត្រ = ជាការសិក្សាស្រាវជ្រាវទៅលើអ្វីមួយ។

នយោបាយ = ឬសគល់នៃពាក្យថា “នយោបាយ” គឺចេញមកពីភាសាក្រិចថា “Politika” ដែលមានន័យថាកិច្ចការទំនាក់ទំនងការងារក្នុងសង្គម។

ដូចនេះមានអ្នកទស្សនវិទូជាច្រើនបានឲ្យនិយមន័យ “វិទ្យាសាស្ត្រនយោបាយ” ថាគឺជា៖

ន័យទី១៖ ជាការសិក្សាស្រាវជ្រាវទៅលើដំណើរការ គោលការណ៍ និងរចនាសម្ព័ន្ធនៃរដ្ឋាភិបាលមួយ ឬ ស្ថាប័ននយោបាយមួយ។

ន័យទី២៖ តាមលោក Vladilen Semonovich Serbin បានឲ្យនិយមន័យថា វិទ្យាសាស្ត្រនយោបាយ គឺជាវិជ្ជាដែលសិក្សាអំពីកិច្ចការទំនាក់ទំនងរវាងស្ថាប័ននយោបាយ អង្គការនយោបាយ ដែលក្នុងនោះរួមមានរដ្ឋាភិបាល គណបក្សនយោបាយ អង្គការសង្គមនានា ពិសេសគឺសិក្សាទៅលើមុខងារ និងដំណើរការវិវត្តន៍របស់វា។ អាចនិយាយបានថា គឺជាវិទ្យាសាស្ត្រ ដែលសិក្សាអំពីជីវិតនយោបាយសង្គម ចំពោះគ្រប់បាតុភូតនយោបាយទាំងអស់ដែលកើតមានឡើង។

អំណាច

ន័យទី១៖ គឺជាលទ្ធភាពដែលអាចធ្វើឲ្យមានឥទ្ធិពលទៅលើអាកប្បកិរិយារបស់អ្នកដទៃ។

ន័យទី២៖ គឺការអាចធ្វើឲ្យនរណាម្នាក់ធ្វើអ្វីមួយ ដែលគេមិនចង់ធ្វើ។

ន័យទី៣៖ លោក Ian Robertson និយាយថាអំណាចគឺជាសមត្ថភាពក្នុងការចូលរួមប្រកបដោយប្រសិទ្ធិភាព នៅក្នុងដំណើរការធ្វើសេចក្តីសម្រេច។

ន័យទី៤៖ លោក N.J. Demerath III និងលោក Gerald Marwell គឺជាសមត្ថភាពក្នុងការធ្វើអ្វីទៅបីជាមានឧបសគ្គ និងការរារាំងក៏ដោយ។

អំណាចមានដូចជា កម្លាំង ការបញ្ជុះបញ្ចូល រង្វាន់ ឬលុយ ព័ត៌មាន រូបសម្ផស្ស សមត្ថភាព និងអាវុធជាដើម។

ដកស្រង់ចេញពីសៀវភៅ ទំនាក់ទំនងអន្តរជាតិ ដោយលោកមូល វិចិត្រ