អ្នកសារព័ត៌មានខ្មែរ ក្នុងពេលបំពេញការងារ
RFI/Channa Siv
កម្ពុជាក៏ដូចជាប្រទេសជាច្រើនក្នុងពិភពលោកដែរ
ទើបតែបានប្រារព្ធទិវាសេរីភាពសារព័ត៌មានលើកទី២០ឆ្នាំ កាលពីថ្ងៃ
សុក្រម្សិលមិញ។
ទិវាសេរីភាពសារព័ត៌មាន៣ឧសភាឆ្នាំនេះត្រូវបានប្រារព្ធឡើងក្រោម
ប្រធានបទ«សុវត្ថិភាពក្នុងការនិយាយ»។
ប្រធានបទនេះបានជំរុញឲ្យមានការពិភាក្សាគ្នាយ៉ាងផុលផុសអំពីសេរីភាព
និងសុវត្ថិភាពក្នុងការនិយាយរបស់អ្នកអាជីពសារព័ត៌មានខ្មែរ។
ក្រុមអ្នកអាជីពហាក់យល់ស្របគ្នាថា
ការពង្រឹងក្រមសីលធម៌វិជ្ជាជីវៈ ជាចំណែកមួយដើម្បីធានាឲ្យមាន
សុវត្ថិភាពក្នុងការនិយាយ។
ប្រធានបទនៃទិវាសេរីភាពសារព័ត៌មាន៣ឧសភាដែលបានប្រារព្ធធ្វើ
កាលពីថ្ងៃសុក្រម្សិលមិញផ្តោតលើសុវត្ថិភាពរបស់អ្នកកាសែតក្នុងការ
បំពេញការងាររបស់ខ្លួន។
ការពិភាក្សាអំពីបញ្ហានេះបានធ្វើឡើងនៅក្នុងបរិបទដែលអ្នកកាសែត
ជាច្រើននៅក្នុងពិភពលោកកំពុងប្រឈមមុខទៅនឹងបញ្ហានៃការសម្តែងមតិ
របស់ខ្លួន។
កម្ពុជាក៏ស្ថិតក្នុងចំណោមប្រទេសដែលមានបញ្ហាសេរីភាពសារព័ត៌មាន
ផងដែរ។
ជាការពិត សេរីភាពសារព័ត៌មាននៅកម្ពុជាកំពុងរីកចម្រើនទៅមុខគួរឲ្យកត់សម្គាល់ បើប្រៀបធៀបទៅនឹងពីរទសវត្សរ៍មុន ដែលកម្ពុជាចាប់ផ្តើមបើកចំហទៅកាន់ លទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យជាលើកដំបូង។ បើទោះជាយ៉ាងនេះក្តី សុវត្ថិភាពរបស់អ្នកកាសែតនៅតែជាបញ្ហាធំធេងមួយ។ អ្នកកាសែត ជាប់ពន្ធនាគារ អ្នកកាសែតត្រូវគេសម្លាប់ និងអ្នកកាសែតរងការគំរាមកំហែង ឬរងការធ្វើទុក្ខបុកម្នេញ នៅតែជាបច្ចុប្បន្នភាពនៅឡើយ។ គឺបញ្ហាទាំងនេះហើយ ដែលធ្វើឲ្យសេរីភាពសារព័ត៌មានកម្ពុជាត្រូវបាន អង្គការអន្តរជាតិមួយចំនួនផ្តល់ពិន្ទុមិនល្អឡើយ។
បញ្ជីឈ្មោះអ្នកកាសែតប្រមាណជា ១០ នាក់ដែលត្រូវបានគេបាញ់សម្លាប់ចាប់តាំងពីក្រោយឆ្នាំ ១៩៩៣ រហូតមកទល់បច្ចុប្បន្ន បានក្លាយជាបញ្ជីខ្មៅដែលចារជាប់ក្នុងប្រវត្តិសាស្ត្រ។ បច្ចុប្បន្ន ទោះបីជាតួនាទីរបស់សារព័ត៌មានកាន់តែមានសារៈសំខាន់ជាងមុនក្នុង ការធ្វើឲ្យមានការផ្លាស់ប្តូរក្នុងសង្គម ប៉ុន្តែ អ្នកកាសែតខ្មែរនៅតែជួបប្រទះបញ្ហាជាច្រើន៖ ប្រាក់ខែតិចតួច វិជ្ជាជីវៈនៅមានកម្រិត កង្វះឯករាជភាពក្នុងការបំពេញការងារ និងលំហប្រជាធិបតេយ្យនៅមានកម្រិតតូចចង្អៀតក្នុងចំណោមមន្ត្រីអាជ្ញាធរ សុទ្ធសឹងតែជាសម្ពាធដែលគ្របសង្កត់ទៅលើអាជីពអ្នកសារព័ត៌មានខ្មែរ។
គួរកត់សម្គាល់ទៀតថា អ្នកកាសែតខ្មែរធ្វើការក្នុងស្ថានភាព និងបរិយាកាសខុសៗគ្នា ហើយចំណុចប្រឈមរបស់ពួកគេក៏ខុសគ្នាដែរ។ ជាទូទៅ អ្នកកាសែតដែលបម្រើការនៅក្នុងស្ថាប័នឯករាជ្យដែលភាគច្រើនជាកាសែត វិទ្យុ ឬទីភ្នាក់ងារបរទេស ឬក៏ស្ថាប័នដែលទទួលបានការគាំទ្រថវិកាពីបរទេស ពួកគេមានប្រាក់ខែខ្ពស់សមរម្យ។ ប្រាក់ខែគ្រប់គ្រាន់ និងឯករាជភាពរបស់ស្ថាប័នដែលខ្លួនបម្រើការ បានអនុញ្ញាតឲ្យពួកគេផ្តោតទៅលើក្រមសីលធម៌វិជ្ជាជីវៈបានល្អជាងអ្ន កកាសែតដែលបម្រើឲ្យស្ថាប័នក្នុងស្រុកផ្សេងទៀត។
ផ្ទុយទៅវិញ ស្ថានភាពខ្សត់ខ្សោយខាងសេដ្ឋកិច្ចរបស់អ្នកកាសែតក្នុងស្រុកងាយ រុញច្រានពួកគេឲ្យឃ្លាតឆ្ងាយពីវិជ្ជាជីវៈដើម្បីផលប្រយោជន៍។ រីឯនិន្នាការនយោបាយក៏ជាបញ្ហាមួយទៀតដែលងាយនឹងជំរុញឲ្យអ្នកកាសែត មួយចំនួនបំភ្លេចក្រមសីលធម៌វិជ្ជាជីៈដែរ។ ខណៈដែលអ្នកកាសែតស្ថិតក្នុងស្ថានភាពមិនសូវរឹងប៉ឹង រីឯអាជ្ញាធរនៅតែចូលចិត្តប្រើអំណាចបំពានទៅលើអ្នករិះគន់ សុវត្ថិភាពក្នុងការនិយាយរបស់អ្នកកាសែតនឹងមិនអាចធានាបានឡើយ។
សម្រាប់ក្រសែភ្នែកក្រុមអ្នកវិភាគ ដើម្បីធានាសុវត្ថិភាពរបស់អ្នកកាសែត ចាំបាច់ត្រូវមានកត្តាពីរទន្ទឹមគ្នា៖ ទី១ - ក្រុមអ្នកអាជីពសារព័ត៌មានត្រូវពង្រឹងខ្លួនឲ្យបានរឹងមាំ តាមរយៈ ការគោរពក្រមសីលធម៌វិជ្ជាជីវៈឲ្យបានខ្ជាប់ខ្ជួន។ នៅក្នុងទិសដៅនេះ ម្ចាស់ស្ថាប័នសារព័ត៌មានទាំងឡាយគួរគិតគូរជាបឋមដល់ជីវភាពអ្នកកាសែត និងការពង្រឹងឯករាជភាពនៃស្ថាប័នរបស់ខ្លួនជាចាំបាច់។
ទី២៖ ទន្ទឹមគ្នានោះ មន្ត្រីរដ្ឋាភិបាល និងអាជ្ញាធរពាក់ពន្ធ័ទាំងឡាយគួរបើកចិត្តឲ្យទូលាយដើម្បីទទួលយក វប្បធម៌ពហុគំនិត ដែលជាគ្រឹះនៃលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យ។ កត្តាទាំងពីរនេះត្រូវដើរទន្ទឹមគ្នាទើបអាចធានាបាននូវសុវត្ថិភាព ក្នុងការបញ្ចេញមតិរបស់អ្នកកាសែត។ ប្រសិនបើពុំដូច្នោះទេ អាជីពសារព័ត៌មានមិនអាចបំពេញតួនាទីរបស់ខ្លួនឲ្យបានពេញលេញឡើយ៕
ជាការពិត សេរីភាពសារព័ត៌មាននៅកម្ពុជាកំពុងរីកចម្រើនទៅមុខគួរឲ្យកត់សម្គាល់ បើប្រៀបធៀបទៅនឹងពីរទសវត្សរ៍មុន ដែលកម្ពុជាចាប់ផ្តើមបើកចំហទៅកាន់ លទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យជាលើកដំបូង។ បើទោះជាយ៉ាងនេះក្តី សុវត្ថិភាពរបស់អ្នកកាសែតនៅតែជាបញ្ហាធំធេងមួយ។ អ្នកកាសែត ជាប់ពន្ធនាគារ អ្នកកាសែតត្រូវគេសម្លាប់ និងអ្នកកាសែតរងការគំរាមកំហែង ឬរងការធ្វើទុក្ខបុកម្នេញ នៅតែជាបច្ចុប្បន្នភាពនៅឡើយ។ គឺបញ្ហាទាំងនេះហើយ ដែលធ្វើឲ្យសេរីភាពសារព័ត៌មានកម្ពុជាត្រូវបាន អង្គការអន្តរជាតិមួយចំនួនផ្តល់ពិន្ទុមិនល្អឡើយ។
បញ្ជីឈ្មោះអ្នកកាសែតប្រមាណជា ១០ នាក់ដែលត្រូវបានគេបាញ់សម្លាប់ចាប់តាំងពីក្រោយឆ្នាំ ១៩៩៣ រហូតមកទល់បច្ចុប្បន្ន បានក្លាយជាបញ្ជីខ្មៅដែលចារជាប់ក្នុងប្រវត្តិសាស្ត្រ។ បច្ចុប្បន្ន ទោះបីជាតួនាទីរបស់សារព័ត៌មានកាន់តែមានសារៈសំខាន់ជាងមុនក្នុង ការធ្វើឲ្យមានការផ្លាស់ប្តូរក្នុងសង្គម ប៉ុន្តែ អ្នកកាសែតខ្មែរនៅតែជួបប្រទះបញ្ហាជាច្រើន៖ ប្រាក់ខែតិចតួច វិជ្ជាជីវៈនៅមានកម្រិត កង្វះឯករាជភាពក្នុងការបំពេញការងារ និងលំហប្រជាធិបតេយ្យនៅមានកម្រិតតូចចង្អៀតក្នុងចំណោមមន្ត្រីអាជ្ញាធរ សុទ្ធសឹងតែជាសម្ពាធដែលគ្របសង្កត់ទៅលើអាជីពអ្នកសារព័ត៌មានខ្មែរ។
គួរកត់សម្គាល់ទៀតថា អ្នកកាសែតខ្មែរធ្វើការក្នុងស្ថានភាព និងបរិយាកាសខុសៗគ្នា ហើយចំណុចប្រឈមរបស់ពួកគេក៏ខុសគ្នាដែរ។ ជាទូទៅ អ្នកកាសែតដែលបម្រើការនៅក្នុងស្ថាប័នឯករាជ្យដែលភាគច្រើនជាកាសែត វិទ្យុ ឬទីភ្នាក់ងារបរទេស ឬក៏ស្ថាប័នដែលទទួលបានការគាំទ្រថវិកាពីបរទេស ពួកគេមានប្រាក់ខែខ្ពស់សមរម្យ។ ប្រាក់ខែគ្រប់គ្រាន់ និងឯករាជភាពរបស់ស្ថាប័នដែលខ្លួនបម្រើការ បានអនុញ្ញាតឲ្យពួកគេផ្តោតទៅលើក្រមសីលធម៌វិជ្ជាជីវៈបានល្អជាងអ្ន កកាសែតដែលបម្រើឲ្យស្ថាប័នក្នុងស្រុកផ្សេងទៀត។
ផ្ទុយទៅវិញ ស្ថានភាពខ្សត់ខ្សោយខាងសេដ្ឋកិច្ចរបស់អ្នកកាសែតក្នុងស្រុកងាយ រុញច្រានពួកគេឲ្យឃ្លាតឆ្ងាយពីវិជ្ជាជីវៈដើម្បីផលប្រយោជន៍។ រីឯនិន្នាការនយោបាយក៏ជាបញ្ហាមួយទៀតដែលងាយនឹងជំរុញឲ្យអ្នកកាសែត មួយចំនួនបំភ្លេចក្រមសីលធម៌វិជ្ជាជីៈដែរ។ ខណៈដែលអ្នកកាសែតស្ថិតក្នុងស្ថានភាពមិនសូវរឹងប៉ឹង រីឯអាជ្ញាធរនៅតែចូលចិត្តប្រើអំណាចបំពានទៅលើអ្នករិះគន់ សុវត្ថិភាពក្នុងការនិយាយរបស់អ្នកកាសែតនឹងមិនអាចធានាបានឡើយ។
សម្រាប់ក្រសែភ្នែកក្រុមអ្នកវិភាគ ដើម្បីធានាសុវត្ថិភាពរបស់អ្នកកាសែត ចាំបាច់ត្រូវមានកត្តាពីរទន្ទឹមគ្នា៖ ទី១ - ក្រុមអ្នកអាជីពសារព័ត៌មានត្រូវពង្រឹងខ្លួនឲ្យបានរឹងមាំ តាមរយៈ ការគោរពក្រមសីលធម៌វិជ្ជាជីវៈឲ្យបានខ្ជាប់ខ្ជួន។ នៅក្នុងទិសដៅនេះ ម្ចាស់ស្ថាប័នសារព័ត៌មានទាំងឡាយគួរគិតគូរជាបឋមដល់ជីវភាពអ្នកកាសែត និងការពង្រឹងឯករាជភាពនៃស្ថាប័នរបស់ខ្លួនជាចាំបាច់។
ទី២៖ ទន្ទឹមគ្នានោះ មន្ត្រីរដ្ឋាភិបាល និងអាជ្ញាធរពាក់ពន្ធ័ទាំងឡាយគួរបើកចិត្តឲ្យទូលាយដើម្បីទទួលយក វប្បធម៌ពហុគំនិត ដែលជាគ្រឹះនៃលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យ។ កត្តាទាំងពីរនេះត្រូវដើរទន្ទឹមគ្នាទើបអាចធានាបាននូវសុវត្ថិភាព ក្នុងការបញ្ចេញមតិរបស់អ្នកកាសែត។ ប្រសិនបើពុំដូច្នោះទេ អាជីពសារព័ត៌មានមិនអាចបំពេញតួនាទីរបស់ខ្លួនឲ្យបានពេញលេញឡើយ៕
No comments:
Post a Comment