Wednesday, September 11, 2013

វិធីសាស្ត្រនៃការនិពន្ធរឿងខ្លី

យើង​ហៅ​ប្រលោមលោក​ខ្នាត​ខ្លី ថា​«រឿងខ្លី»​។ បារាំង​ហៅ​ថា​«NOUVELLE»ពាក្យ​អង់​គ្លេស​ថា «SHORT STORY»។

រឿង​ខ្លី​ពុំ​មែន​ជា​កូន​ប្រលោមលោក​តូច​ៗ​ និង​ពុំ​មែន​ជា​រឿង​ប្រលោមលោក​វែងដែល​យក​មក​សង្ខេប​ឬ​បង្រួញ​ឲ្យ​ខ្លី​ជា​ដាច់ខាត​។

សូម​បញ្ជាក់​ថា យើង​មិន​ត្រូវស្រង់​យក​វគ្គ​ណា​មួយ​ពី​ក្នុង​ប្រលោមលោក​ខ្នាត​វែង​មក​ធ្វើ​ ជា​រឿង​ខ្លី​ទេ​ ទោះ​បីជា​វគ្គ​នោះ​មាន​ខ្លឹមសារ

យ៉ាង​ណា​ក្តី​ក៏​វា​នៅ​ខ្វះ​លក្ខណៈ​នៃ​វិធីសាស្រ្ត​និពន្ឋ​រឿងខ្លី មិន​ខុស​ពី​មនុស្ស​ដែល​មិន​គ្រប់​លក្ខណៈ​ដូច្នោះ​ដែរ​។

តាម​ការ​សង្កេត​ចំណាំ គេ​អាច​សរសេរ​រឿង​ខ្លី​ពី​១​ទំព័រ​ទៅ​ដល់​៧​ទំព័រ​។ ​បើ​វែងក៏​មិន​ត្រូវ​សរសេរ​ឲ្យ​លើស​ពី​១៥​ទំព័រ​ឡើយ​។

វិធីសាស្ត្រ​នៃ​ការ​និពន្ឋ​រឿង​ខ្លី

ការ​សរសេរ​រឿង​ខ្លី​និង​ការ​សរសេរ​ប្រលោមលោក​វែង​មាន​គោលការណ៍​ជា​គ្រឹះចំនួន​៣​ដូច​គ្នា​គឺ៖​អត្ថរស អត្ថរូប​ និង ​អត្ថន័យ​ឬខ្លឹមសារ

(សូម​អាន​វិធីសាស្រ្តនៃ​ការ​និពន្ឋ​ប្រលោមលោក​)។

ស្តី​ពី​ការ​ដំណាល​រឿង​នៅ​ក្នុង​ប្រលោមលោក​ទាំង​ពីរ​ខ្នាត អ្នក​និពន្ឋ​អាច​ប្រើមនុស្ស​ទី១​(ឬ​បុរស​ទី១​)​ថា​«ខ្ញុំ» និង​អាច​ប្រើ​មនុស្ស​ទី៣​ឬ

បុរស​ទី៣​ថា​«នាង អ្នក​ស្រី លោក លោកស្រី ឯក​ឧត្តម​ លោកជំទាវ …។ល។ ទៅ​តាមថានៈ​វណ្ណៈ​តួអង្គ​ក្នុង​សាច់​រឿងដូច​គ្នា

ប៉ុន្តែ​របៀប​គ្រោង​រឿង​ប្រលោមលោកទាំង​ពីរ​ប្រភេទ​(វែង​និង​ខ្លី​)​មាន​លក្ខណៈ​ខុស​គ្នា​។​តើ​ខុស​ត្រង់​ណា​ខ្លះ​ ?

រឿង​ខ្លី​ខុស​ពី​ប្រលោមលោក​ខ្នាត​វែង​នៅ​ត្រង់​ការ​កម្រិត​៖

- ចំនួន​ទំព័រ

- ចំនួន​តួ​អង្គ

- ទង្វើ​និង​សកម្មភាព​តួ​អង្គ

- បញ្ហា​និង​ដំណោះ​ស្រាយ​ក្នុង​រឿង​មាន​តិច​ឬ​មាន​តែ​១​គត់

- របៀប​ពិព៌ណនា​ដែល​យើង​ហៅ​ថា​ការ​ដំណាល​រឿង​ក៏​មិន​ត្រូវ​អូស​បន្លាយ​។

- សូម​សរសេរ​សង្ខេប​យក​តែ​ចំណុច​សំខាន់​ឲ្យ​អ្នក​អាន​យល់​រឿង​ច្បាស់​តែប៉ុណ្ណោះ​ល្អ​គ្រប់​គ្រាន់​ហើយ​។

- ដំណើរ​រឿង​ទាំង​មូល​ទៀត​សោត​ក៏​ត្រូវ​កាត់​ឲ្យ​ខ្លី​ ប៉ុន្តែ​សូម​គោរព​គោល​វិធី​គ្រឹះទាំង ៣ ជា ដាច់ ខាត គឺ អត្ថរស អត្ថរូប ​និង​អត្ថន័យ។

អាស្រ័យ​ហេតុ​នេះ​ខ្ញុំ​សូម​គូស​ បញ្ជាក់​ដែរ​បើ​អ្នក​សរសេរ​រឿង​ខ្លី អ្នក​ត្រូវ​គិត​អំពី​របៀប​សរសេរ​រឿង​ខ្លី ដើម្បី​សម្រប​ទៅ​តាម​វិធីសាស្រ្ត

នៃ​ការ​និពន្ឋ​រឿង​ខ្លី​។

គន្លឹះ​សំខាន់​ទាំង​១០​នៃ​វិធីសាស្ត្រ​និពន្ឋ​រឿង​ខ្លី

ដើម្បី​បញ្ចៀស​ការ​ស្មុគ​ស្មាញ​ដែល​អាច​កើត​មាន​ឡើង​នៅ​ក្នុង​និពន្ឋ​រឿង​ខ្លី ខ្ញុំ​សូម​ជូន​គន្លឹះ​សំខាន់​ៗ​ដូច​ត​ទៅ​នេះ​៖

១-តួ​អង្គ ៖ ក្នុង ​រឿង​ខ្លី តួ​អង្គ​មាន​ចំនួន​តិច​គឺ​ពី​ម្នាក់​ទៅ​៣​នាក់​។​អ្នក​និពន្ឋ​អាចបង្កើត​តួ​ អង្គ​តែ​ម្នាក់​ក៏​បាន​ដែរ​។​ ក្នុង​ករណី​តួអង្គ​តែ​ម្នាក់​គត់​នោះសាច់​រឿង​បាត់​បង់សម្ភស្ស​និង​មិន​សូវ​ មាន​សភាព​រស់​រវើក​ទេ​។ ជា​ពិសេស​ បើ​សាច់​រឿង​គ្មានពាក្យ​សន្ទនា​នោះ​អ្នក​អាន​មិន​សូវ​ចង់

អាន​។ បើ​យ៉ាង​ដូច្នេះ​ អ្នក​អាច​ធ្វើ​ឲ្យ​តួអង្គ​ទោល​នេះ​ឆ្លើយ​ឆ្លង​ជា​មួយ​សម្លេង​សម្បជញ្ញៈ​ ខ្លូន​ឯង​ឬ​អាច​ប្រើ​បច្ចេកទេសម៉្យាង​ គឺ​លើក​យក​វាចា​របស់​តួអង្គ​ណា​ម្នាក់​ដែល​អ្នក​និពន្ឋ​មិន​បាន​បង្កើត​ ឡើងឲ្យ​មាន​សកម្មភាព​ទេ​។

ឧទាហរណ៍៖ រឿង​«ខ្យល់​សមុទ្រ»ក្នុង​សៀវភៅ​រឿង​«ស្រមោល​ស្នេហ៍»​របស់​ខ្ញុំ (សូម​អាន​វិធីសាស្រ្ត​នៃ​ការ​និពន្ឋ​ប្រលោមលោក​ទំព័រ​៧៣​៖​ ខ្ញុំ​អាច​សរសេរ​ឲ្យឧត្តម​នឹក​ឃើញ​វាចា​របស់​ម្តាយ​របស់​ខ្លួន។)

២- សកម្មភាព​និង​ទង្វើ​តួ​អង្គ ៖ ក្នុង ​រឿង​ខ្លី​មិន​ដូច​ក្នុង​ប្រលោមលោក​វែង អ្នក​មិន​ត្រូវ​បង្កើត​សកម្មភាព​និង​ទង្វើ​តួអង្គ​ច្រើន​នាំ​ឲ្យ​ស្មុគស្មាញ និង​លើសខ្នាត​រឿង​ខ្លី​ឡើយ​។

៣​-បញ្ហា​រឿង​និង​ការ​ដោះ​ស្រាយ​រឿង ក្នុង ​រឿង​ខ្លី​ក៏​មាន​តែ​១​ឬ​ចំនួន​តិចតួច​បំផុត​ (​សូម​អាន​រឿង​«បាច់​ផ្កា» ក្នុង​សៀវភៅ​រឿង​«ម្តាយ​ក្មេក​ទំនើប​»​របស់ខ្ញុំ​។ យ៉ាង​ណា​មិញ​ ការ​ដោះ​ស្រាយ​បញ្ហា​ក៏​មាន​តែ​បន្តិច​បន្តួច​ទៅ​តាម​បញ្ហាដែល​តិច​នោះ​ដែរ​ ។ បើ​អ្នក​បង្កើត​បញ្ហា​ច្រើន​អ្នក​មិន​ត្រឹម​តែ​ប្រាស​ចាក​ការនិពន្ឋ​រឿង​ ខ្លី​ទេ អ្នក​ត្រូវ​ខាត​ចង់​ពេល​វេលា​គិត​និង​សរសេរ​ឡើង​វិញ។​ មិន​ត្រឹម​តែប៉ុណ្ណោះ អ្នក​ប្រាកដ​ជា​វិល​ក្បុង​ហើយ​ជួប​ប្រទះ​និង​ការ​ពិបាក​ដោះស្រាយ​បញ្ហា​ ដែលអ្នក​បាន​បង្កើត​យ៉ាង​ច្រើន​ព្រោះ​តែ​មិន​បាន​ប្រមាណ​ទៅ​តាម​ខ្នាត​រឿង​ ខ្លី​និងចំនួន​ទំព័រ ជា​ពិសេស​គឺ​ពិបាក​បញ្ចប់​ឬ​បញ្ចប់​មិន​ល្អ​ដូច​ការ​គ្រោង​ទុក​។

សិក្ខាកាមក្នុងការិយាល័យសមាគមអក្សរសិល្ប៍នូហាចនៅពុទ្ឋសានបណ្ធិត្យភ្នំពេញ(ធ្នូ២០១០)

៤-​ការ​រៀប​ឆាក​ឬ​វគ្គ​៖ សូម ​គិត​ថា​វគ្គ​នេះ​សម្រាប់​តួ​អង្គ​ណា​ ស្អី ពេល​ណា​នៅ​កន្លែង​ណា​។​ការ​សរសេរ​ឆាក​ឬ​វគ្គ​នៅ​ក្នុង​រឿង​ខ្លី​តម្រូវ​ឲ្យ​ អ្នក​សរសេរ​ត្រួស​ៗ ខ្លី​ៗ តែ​ច្បាស់​ដើម្បី​ជួយ​អ្នក​អាន​ឲ្យ​ងាយ​យល់​ដំណើរ​រឿង​ពី​វគ្គ​មួយ​ទៅ​ វគ្គមួយ​។​ ដូច្នេះ​អ្នក​មិន​ត្រូវ​សរសេរ​វែង​អន្លាយ​ឆ្ងាយ​ហួស​ពី​ការ​ចង់​ដឹង​របស់​ អ្នកអាន​ឡើយ​បណ្តាល​ឲ្យ​គេ​ទ្រលាន់​នោះ​ទេ​។

៥-ការ​ពិព៌ណនា​ឬ​ការ​ដំណាល​រឿង​៖ ក៏ ​ដូច​គ្នា​និង​ការ​រៀប​ចំ​ឆាក​ឬ​វគ្គ​ដែរ ត្រូវ​តែ​សរសេរ​ខ្លី​កាន់​តែ​ច្បាស់​កាន់​តែ​ល្អ​។​ សូម​សម្រិត​សម្រាំង​ពាក្យ​ពេចន៍ឃ្លា​ប្រយោគ​និង​គុណភាព​រឿង ដើម្បី​បង្ករ​អារម្មណ៍​អ្នក​អាន​ឲ្យ​ញោច​ទៅ​តាមដំណើរ​សាច់​រឿង​ទើប​ សិល្ប៍វិធី​និពន្ឋ​មាន​ប្រសិទ្ឋភាព​។ យ៉ាង​ណា​មិញ​ នៅក្នុង​សិល្ប៍វិធី​នៃ​ការ​និពន្ឋ​រឿង​ខ្លី​ មធុរស​ភាសា​និង​គុណភាព​អក្សរសិល្ប៍​សុទ្ឋសឹង​ជា​ធន​ធាន​និង​ជា​មធ្យោបាយ​ អន្ទង​ទាក់​ទាញ​ចិត្ត​អ្នក​អាន​ឲ្យ​អាន​រឿង​បន្តទៅ​មុខ​ជា​និច្ច​និង​ឲ្យ​ អ្នក​អាន​ស្លុង​ចូល​ក្នុង​សាច់​រឿង​និង​ចូល​តួ​។​​រឿង​ខ្លះ យើងអានចប់​ហើយ​មិន​ចង់​ឲ្យ​ចប់​។

៦-ភាពចាំបាច់ នៅ ​ក្នុង​រឿង​ខ្លី​គឺ​ការ​រក្សា​ចម្ងល់​និង​អាថ៌កំបាំង​ដើម្បី​ធ្វើ​ឲ្យ​អ្នក​ អានតាម​ដាន​ចង់​ដឹង​ជា​ហូរហែ​មួយ​ចប់​សាច់​រឿង​ទាំង​មូល​។​ អ្នក​អាច​បង្វែង​ការតាម​ដាន​របស់​អ្នក​អាន​កុំ​ឲ្យ​គេ​គិត​ឃើញ​ដំណោះ​ស្រាយ​ របស់​អ្នក​ត្រូវ​នៅ​មុនការ​បញ្ចប់​សាច់​រឿង​។​ចំណុច​ត្រង់​នេះ​សំខាន់​ណាស់ ទោះ​បី​ជា​នៅ​ក្នុង​ការសរសេរ​រឿង​ខ្លី​ក៏​ដូច​ជា​ការ​និពន្ឋ​ប្រលោមលោក​ វែងដែរ​។

៧-ចំណង​ជើង៖ បើ​ អាច​ធ្វើ​បាន​ គួរ​តែ​រក​ចំណងជើង​ណា​ដែល​អាច​បង្កប់​ល្បិចកល​។ សូម​កុំ​ដាក់​ចំណងជើង​ណា​ដែល​សសៀរ​ទៅ​ក្បែរ​គំនួច​បញ្ហា​ឲ្យ​សោះដើម្បី​លាក់ ​អាថ៌កំបាំង​ទុក​ឲ្យ​អ្នក​អាន​ឆ្ងល់​(suspens)​ រហូត​ដល់​ចុង​បញ្ចប់សាច់​ រឿង​តែ​ម្តង​(សូមអានរឿងបាច់ផ្កា)។

សិក្ខាកាមកំពុងអានរឿងបាច់ផ្កាក្នុងពេលសិក្សាក្នុងវគ្គបណ្ណុះបណ្តាលអ្នកនិពន្ឋនៅសមាគម
អក្សរសិល្ប៍នូហាច

៨-ចិត្តសាស្រ្ត​និង​ទស្សនវិជ្ជា​ក្នុង​រឿង​ខ្លី ៖​ សូម​លះ​បង់​ការ​រៀប​រាប់​បែប ចិត្តសាស្ត្រ ​និង​ទស្សនវិជ្ជា​ព្រោះ​រឿង​ខ្លី​ត្រូវ​ដើរ​ត្រង់​ភ្លឹង​សំដៅ​ឆ្ពោះ​ទៅ​ រកគោលដៅ​តាម​រយៈ​អំពើ និង​ទង្វើ​ACTION​របស់​តួអង្គ​។

៩- ឃ្លា​ប្រយោគ ៖ សូម​សរសេរ​ឃ្លា​ប្រយោគ​ដំបូង​ឲ្យ​មាន​ធ្នាក់​ទាក់​ ចិត្ត​អ្នកអាន​។ ដូច្នេះ ទង្វើ​និង​សកម្មភាព​របស់​តួ​អង្គ​ត្រូវ​ចាប់​ផ្តើម​ប្រព្រឹត្ត​ភ្លាម​។ បន្ទាប់មក ការ​ប្រព្រឹត្ត​អំពើ​របស់​តួ​អង្គ នៅ​ក្នុង​ដំណើរ​រឿង​ជា​ហូរហែ អាច​គ្រប់​គ្រងចិត្តសាស្រ្ត​តួ​អង្គ និង​លាត​ត្រដាង​បង្ហាញ​អ្នក​អាន​ឲ្យ​ដឹង​ច្បាស់​ដោយ​មិន​ចាំបាច់​ឲ្យ​អ្នក​ និពន្ឋ​ធ្វើ​អត្ថាធិប្បាយ​បែប​ចិត្ត​សាស្ត្រ​និង​ទស្សនវិជ្ជា​ទេ​។

ឧទាហរណ៍ ៖ រឿង​«ព្រោះ​តែ​អ្នក»សូម​អាន​ទំព័រ​៣៦​ដល់​៤៣​ក្នុង​សៀវភៅរឿង​«ម្តាយ​ក្មេក​ ទំនើប​»។ ខ្ញុំ​មិន​ចាំបាច់​សរសេរ​ពិពណ៌នា​បែប​ចិត្តសាស្រ្ត​ទេទុក​ឲ្យ​ការ​ ប្រព្រឹត្ត​របស់​តួអង្គ​បញ្ជាក់​វិញ​។​ ការ​ប្រើ​សិល្ប៍វិធី​បែប​នេះ​អាច​ធ្វើ​ឲ្យអ្នក​អាន​រំជួល​ចិត្ត​ជាង​ និង​មាន​ប្រសិទ្ឋភាព​លើ​អារម្មណ៍​អ្នក​អាន​ជាង​ការពិពណ៌នា​របស់​ខ្ញុំ​ត្រង់ ​ៗ​។ នេះ​ជា​ការពិសោធន៍​មួយ​របស់​ខ្ញុំ​។

១០ – ប្រលោមលោក​ខ្លី ឬ​រឿង​ខ្លី មិន ​មែន​ជា​រឿង​ដែល​លាត​ត្រដាង​មួយ​ជីវិតមនុស្ស​កើត​ទេ​ហើយ​ក៏​មិន​មែន​ជា​រឿង​ ដែល​មាន​រយៈ​កាល​យូរ​ដែរ​។​ រយៈពេល​ក្នុង​រឿង​ខ្លី​ជា​រយៈ​ពេល​ដែល​កន្លង​ទៅ​យ៉ាង​ខ្លី​ ៖ បី​បួន​ប្រាំ​នាទី ១​ម៉ោង​ ១​ថ្ងៃ ២​ថ្ងៃ គឺ​កម្រ​មាន​រយៈ​ពេល​យូរ​ណាស់​។ ​លើក​លែង​តែ​សរសេរ​បែប​រចនាបទ ឬ​ស្ទីល​flash back​ដែល​ផ្តេក​ផ្តួលនិង​ផ្អែក​​ទៅ​រក​អតីតកាល​៕ចប់៕

No comments:

Post a Comment